Σε στασιμότητα η πρόοδος των ελληνοτουρκικών σχέσεων;

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αισθάνεται “εγκλωβισμένος” στα 780.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα του τουρκικού εδάφους. Και οι προσπάθειές του να εμφανιστεί ως προστάτης όλων των μουσουλμάνων μόνο ως αντιδυτικές και κυρίως αναθεωρητικές μπορούν να χαρακτηριστούν. Ο νεοοθωμανισμός του Ερντογάν μπορεί να μην αφορά άμεσα την Ελλάδα, αλλά επαναλαμβάνει την επιθυμία του Τούρκου προέδρου να ηγεμονεύσει την ευρύτερη περιοχή – την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Εξίσου αναγκαστική είναι η αντίδραση του Μητσοτάκη στη θέση του Ερντογάν, η οποία δεν είναι μόνο επεκτατική αλλά και ιδιαίτερα ευνοϊκή για την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς. Ανταλλάσσοντας απόψεις με τον Φράνσις Φουκουγιάμα, ο πρωθυπουργός είπε ότι “με δεδομένα όσα συμβαίνουν στη γειτονιά και το γεγονός ότι ο Ερντογάν βρίσκεται στη λάθος πλευρά της ιστορίας, δεν είναι εύκολο να δημιουργηθεί χώρος για βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων”.

Στη συνέχεια, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών είχαν τηλεφωνική συνομιλία. Ο κ. Γεραπετρίτης και ο κ. Φιντάν θέλησαν να δώσουν την εντύπωση ότι πράγματι επικοινωνούσαν και όχι ότι μιλούσαν για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Παρεμπιπτόντως, η Αθήνα και η Άγκυρα επέλεξαν να προωθήσουν διαφορετικές πτυχές της επικοινωνίας. Πρώτον, το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας και την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Η τελευταία κατάσταση στη Γάζα και η ανάγκη για πλήρη κατάπαυση του πυρός. Η επικοινωνία αυτή ξεκίνησε από τον Φιντάν, ο οποίος μετέφερε μία από τις βασικές θέσεις της Τουρκίας για την τρέχουσα σύγκρουση, αλλά κυρίως προσπάθησε να στείλει το μήνυμα ότι η Τουρκία συνομιλεί με όλους, καθώς είναι η χώρα που συντονίζει τις εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας. Στο μεταξύ, ο κ. Γεραπετρίτης επιβεβαίωσε ότι το ραντεβού για τη Θεσσαλονίκη παραμένει σε ισχύ.

Ωστόσο, θα πρέπει πλέον να γίνει αποδεκτό σχεδόν ως δεδομένο ότι το Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης είναι απίθανο να παράγει τα αποτελέσματα που ήταν ο αρχικός του στόχος. Μπορεί να υπάρχει καλή θέληση, αλλά προς το παρόν ακόμη και οι λεγόμενοι “εύκολοι” τομείς, όπως το εμπόριο, ο τουρισμός και η πολιτική προστασία, δεν έχουν καν τις απαραίτητες βάσεις για την υπογραφή ενός πρώτου πρωτοκόλλου συνεργασίας.

Το γεγονός ότι το εμπόδιο αποδυναμώθηκε γρήγορα κατέστη σαφές από το θέμα της συμφωνίας που υποτίθεται ότι θα υπέγραφαν οι δύο πλευρές για τον έλεγχο της μετανάστευσης. Αρχικά, κυκλοφόρησαν φήμες ότι η Αθήνα προσπαθούσε να πείσει τις Βρυξέλλες να μεσολαβήσουν και να ξαναγράψουν την Κοινή Διακήρυξη ΕΕ-Τουρκίας. Στη συνέχεια, διέρρευσε ότι επρόκειτο να υπογραφεί διμερής συμφωνία, αναφέροντας τρία συγκεκριμένα σημεία.

Με βάση, λοιπόν, το πώς έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα και οι εξελίξεις, το ενδεχόμενο της στασιμότητας είναι το πιθανότερο για την πρόοδο των σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Πρόκειται για μια στασιμότητα, η οποία εξυπηρετεί τους ελιγμούς και την σφόδρα αντιδυτική στροφή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά η οποία δεν προάγει την υπόθεση της προόδου στις σχέσεις μας με τον εξ Ανατολών γείτονα.