Ε.Ε.: Βραδυκίνητη και ανοργάνωτη στη Γάζα

Η ευρωπαϊκή στάση στο ζήτημα της Γάζας είναι πολύ πρόωρη για να κριθεί γεωπολιτικά και πολύ καθυστερημένη για να αξιολογηθεί ως καταλύτης για την αποφυγή μιας βαθιάς ισραηλινο-παλαιστινιακής ρήξης και ενός μετασχηματισμού της Λωρίδας της Γάζας.

Δυστυχώς, η καθυστέρηση που χαρακτηρίζει την Ευρώπη στη διαμόρφωση κοινής στρατηγικής σε μεγάλα γεωπολιτικά ζητήματα σκοτώνει και προθέσεις και δράσεις και – κυρίως – ανθρώπους.

Από τις 7 Οκτωβρίου, το εν πολλοίς ξεχασμένο “παλαιστινιακό” ζήτημα έχει γίνει μείζον θέμα για την ΕΕ και οι επιθέσεις της Χαμάς έχουν προκαλέσει αναταραχή σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Το μήνυμα εξελίσσεται με αντιφάσεις. Σε κοινωνικό επίπεδο, αντισημιτικά περιστατικά έχουν λάβει χώρα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Δεν πρόκειται μόνο για διαδηλώσεις. Αυξάνονται επίσης οι αναφορές για “αγνώστους” που στρέφουν το άστρο του Δαβίδ σε εβραϊκά σπίτια. Ταυτόχρονα, υπάρχει υφέρπων αντι-ισλαμισμός και ισλαμοφοβία. Για πρώτη φορά ως Ευρωπαίοι, κινδυνεύουμε να γίνουμε μέρος του προβλήματος, με την έννοια ότι η κοινωνία αντιδρά διαφορετικά από τους ηγέτες της.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια πάγια – και πλέον – μια συγκυριακή θέση έναντι των γεγονότων.

Η πάγια θέση ΕΕ είναι ότι η λύση πρέπει να βασίζεται στη διεθνή νομιμότητα, στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και στις συμφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών. Η ΕΕ προωθεί επίσης την παλαιστινιακή ανάπτυξη και οικονομική ευημερία και τον σεβασμό των παλαιστινιακών δικαιωμάτων.

Η συγκυριακή θέση προέκυψε μετά τις απρόκλητες τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κατά του Ισραήλ με στόχο αμάχους. Αυτή η φρικτή ενέργεια, οι απαγωγές, η αποκάλυψη ότι οι ηγέτες της ένοπλης ομάδας κάνουν κουμάντο από μακριά και ο κίνδυνος να ξεκινήσει ένας πόλεμος από το μηδέν σε μια περιοχή που δεν μπορεί να συμφιλιωθεί ειρηνικά – για διάφορους λόγους – θέτουν πολλαπλά διλήμματα στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.

Έτσι, οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπενθύμισαν, την Τρίτη 17 Οκτωβρίου, το δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αλλά σε συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. «Πρόκειται για την υπεράσπιση της ειρήνης, του δημοσίου  διεθνούς δικαίου και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου παντού, ανά πάσα στιγμή», υπογράμμισε ο Σαρλ Μισέλ.

Η κακοφωνία της ΕΕ στο θέμα της Γάζας ξεκίνησε με τα σχόλια του Ούγγρου Επιτρόπου Βαρχέλι και κορυφώθηκε στο μετέπειτα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αγνόησε πλήρως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και συνέχισε να αναλαμβάνει ασυντόνιστες πρωτοβουλίες για επίσκεψη στο Ισραήλ χωρίς προηγούμενη διαβούλευση και χωρίς την έγκριση των Ευρωπαίων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων.

Η ΕΕ άργησε να διευκρινίσει ότι το Ισραήλ έχει την υποχρέωση να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες κατά τη διεξαγωγή αεροπορικών επιδρομών και την αποκοπή των καυσίμων, του νερού και των ιατρικών προμηθειών στους αμάχους. Απέφυγε επίσης να αποσαφηνίσει πότε το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα αυτοάμυνας και πότε οι πολλαπλές επιθέσεις υπερβαίνουν την αναλογική απάντηση και αρχίζουν να θεωρούνται αδικαιολόγητες ως προς την ένταση και την αποτελεσματικότητά τους.

Ούτε η ΕΕ ούτε η Δύση γενικότερα θα αποσύρουν την υποστήριξή τους προς το Ισραήλ. Σε καμία περίπτωση. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πάρα πολλοί και ευρέως κατανοητοί. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, η σιωπή των όπλων -μετά το τέλος των εχθροπραξιών- να κλονίσει τη Δύση και να υπονομεύσει την ειρήνη στην περιοχή, αν δεν σταλεί γρήγορα το μήνυμα ότι το Ισραήλ πρέπει να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Παλαιστινιακή Αρχή. Αυτό θα εξαλείψει εντελώς κάθε ίχνος των αξιώσεων της Χαμάς, με στόχο τη ριζοσπαστικοποίηση των Παλαιστινίων σε όλη τη Δύση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει σήμερα ένα όχημα με κυρίαρχες τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ως εκ τούτου, ακόμη και αν τα συμφέροντα και οι ανησυχίες αυτών των δύο χωρών υπερισχύουν, οι τρίτες χώρες δεν έχουν ιδιαίτερο λόγο να συνομιλούν με τους καλοπληρωμένους και αδέξιους “ευρωγραφειοκράτες” που επιστρατεύουν βιαστές.

Έτσι, είμαστε για άλλη μια φορά θεατές του ίδιου έργου. Η κρίση αντιμετωπίζεται, πρώτα απ’ όλα, με συνεδριάσεις των οποίων η συμμετοχή των βασικών ενδιαφερομένων είναι αμφίβολη, ακολουθούν πομπώδεις δηλώσεις και, τέλος, η σύσταση ομάδων εργασίας που καταλήγουν να υποβάλουν ετήσιες εκθέσεις για μια κατάσταση που εξελίσσεται στη βάση της ανικανότητας των δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Και το ονομάζουμε αυτό … ονομάζουμε μεθοδολογία επίλυσης κρίσεων, μέχρι βέβαια να εκδηλωθεί η επόμενη κρίση.