Ο πόλεμος στη Μ. Ανατολή και η “σύγκρουση πολιτισμών”

Η σημερινή τάση να περιγράφεται η τραγικά βίαιη αναζωπύρωση του παλαιστινιακού ζητήματος με όρους “σύγκρουση πολιτισμών” ή ως αντιπαράθεση μεταξύ του δυτικού κόσμου και των αντιπάλων του μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως εξαιρετικά επικίνδυνη.  Όχι μόνο επειδή βασίζεται σε μια εξαιρετικά απλουστευτική και ως εκ τούτου τελικά παραπλανητική αντίληψη, αλλά και επειδή μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές πολιτικές επιλογές σε πλανητική κλίμακα. 

Και αυτό γιατί δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι αυτή η αντίληψη, που συχνά παρουσιάζεται ως μια αγεφύρωτη σύγκρουση μεταξύ της Δύσης και του Ισλάμ, σε συνδυασμό με την εξίσου απλουστευτική εικόνα του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας”, χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει τους δύο μαζικούς, εξαιρετικά αιματηρούς και, πράγματι, παταγωδώς αποτυχημένους “αυτοκρατορικούς” πολέμους που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ.

Ειδικότερα, η Ευρώπη εκπροσωπούσε τον “λευκό άνθρωπο”, αντιμετωπίζοντας το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου πλανήτη ως χώρο κατάκτησης και εκμετάλλευσης, δαιμονοποιώντας τους “άλλους” που συναντούσε εκεί με διάφορους τρόπους, καθιστώντας τους στην καλύτερη περίπτωση αντικείμενα “πολιτισμού” και στη χειρότερη μαζικής εξόντωσης. Αυτή η προσέγγιση χρησιμοποιήθηκε και εναντίοντου “άλλου” στο ευρωπαϊκό έδαφος, δηλαδή των Εβραίων, οδηγώντας στη Σοά.

Αυτά δείχνουν γιατί ούτε η ισλαμοφοβία, ούτε η επιστροφή σε μια απειλητική δυτική λογική, ούτε ο “πόλεμος των πολιτισμών” μπορούν να εξηγήσουν αυτό που συμβαίνει στη Μέση Ανατολή και γιατί κινδυνεύουν να μετατραπούν σε μία ευρύτερη λαίλαπα.

Στα πλαίσια  ευρύτερων γεωπολιτικών συγκρούσεων θα έπρεπε να ενταχθεί μια πολύ πιο ουσιαστική και λειτουργικότερη  εξέταση των ριζών του προβλήματος και των πληγών που προκαλεί ένας φαύλος κύκλος βίας, με δεδομένη το αίτημα να συγκροτηθεί και να αναγνωριστεί ένα εθνικό κράτος.