Κόμματα και κομματικό σύστημα σε μετάβαση

Αναμφίβολα, βρισκόμαστε μπροστά σε σοβαρές αλλαγές και ανακατατάξεις στο εσωτερικό των πολιτικών κομμάτων. Δύσκολα θα μπορούσε να ρισκάρει κανείς με βεβαιότητα κάποια πρόβλεψη, αφού το πολιτικό παιχνίδι παραμένει ανοιχτό τόσο στα κεντροαριστερά όσο και στα δεξιά του κομματικού συστήματος.

Ο χώρος του ΣΥΡΙΖΑ

Μια εβδομάδα πριν από τη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, έχουμε μπροστά μας ίσως την πιο αμφιλεγόμενη εσωκομματική σύγκρουση στην ελληνική αριστερά από την αλλαγή του αιώνα. Για πρώτη φορά κανείς δεν γνωρίζει όχι μόνο τι αποφάσεις θα λάβει το ανώτατο όργανο της αντιπολίτευσης, αλλά και αν την επομένη της συνεδρίασης όλα τα στρατόπεδα θα βρίσκονται κάτω από την ίδια κομματική στέγη.

Αυτές τις μέρες, η προεδρική και η αριστερή τάση “αλιεύουν” στη “γκρίζα ζώνη” των μελών της Κεντρικής Επιτροπής. Τα αποτελέσματα θα καθορίσουν τη μορφή, τα στελέχη και την κατεύθυνση του νέου ΣΥΡΙΖΑ. Κόμματα χωρίς τα στελέχη που παραδοσιακά συγκροτούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ (ακόμη και αν διαφωνούσαν με την προηγούμενη ή τη σημερινή ηγεσία) δημιουργούν χώρο στην αριστερά, στοχεύοντας στην κεντροαριστερά.

Παράλληλα, ένας ενωμένος ΣΥΡΙΖΑ θα σφραγίσει τις εσωτερικές διαρροές του κόμματος. Αν ο πραγματικός στόχος είναι να βρεθεί ένας δρόμος επιβίωσης που να ικανοποιεί τους πάντες, τα πρώτα σημάδια θα φανούν το επόμενο Σάββατο. Η δεύτερη εσωκομματική διαδικασία, το συνέδριο του κόμματος, μοιάζει ακόμη πολύ μακρινή. Αλλά ακόμα και αν το συνέδριο πραγματοποιηθεί, αν οι εξελίξεις δεν το προλάβουν, θα είναι η τελευταία μάχη για όσους διεκδικούν την ψυχή του ΣΥΡΙΖΑ. 

Η πιο μεγάλη λευκή κηλίδα στον κομματικό χάρτη βρίσκεται σε στρατηγικά σημεία: ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ βρίσκονται ψηφοφόροι από παραδοσιακά αριστερά υπόβαθρα, μια νεότερη γενιά που έχει ενηλικιωθεί γνωρίζοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πυρήνας του προοδευτικού πόλου στον ελληνικό δικομματισμό, όσοι εξακολουθούν να είναι συντονισμένοι με την καθαρότητα της ηθικής ανωτερότητας, οργισμένοι αντισυστημικοί διαδηλωτές και πιο μετριοπαθείς ψηφοφόροι που δεν είναι ικανοποιημένοι με τις επιλογές που έχουν μπροστά στην κάλπη.

Η αριστερή τάση του ΣΥΡΙΖΑ, μικρή αλλά καθοριστική για τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, αντικατοπτρίζεται στις απευθείας διαρροές προς την πλευρά του ΚΚΕ, όχι μόνο από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και από εκείνη του ΠΑΣΟΚ – από κοντά, το ΜέΡΑ25 παραμένει στη ζώνη του 3% στις δημοσκοπήσεις, στο κατώφλι της εκπροσώπησης, τη στιγμή που θα μπορούσε να είχε εξαϋλωθεί.

Η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ

Το ΠΑΣΟΚ γνωρίζει ότι αυτή είναι η ιδανική στιγμή για να διεκδικήσει την πρωτοκαθεδρία του στον προοδευτικό χώρο μετά από δέκα χρόνια. Υψώνει τη φωνή του προς τη ΝΔ και εντείνει την κριτική του σε θέματα ασφάλειας, οικονομίας και κράτους δικαίου, ενώ ταυτόχρονα στοχεύει στην πλήρη πολιτική ανεξαρτησία του κόμματός του και κλείνει την πόρτα σε ενδεχόμενη συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Και ακόμη και αν η στάση απέναντι στα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι λίγο-πολύ ξεκάθαρη, η κατάσταση είναι διαφορετική από τη Δεξιά – αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ορισμένοι ψηφοφόροι εντοπίζονται στη μέση αυτών των δύο κομμάτων, στον λεγόμενο προοδευτικό μεσαίο χώρο. Αυτούς τους ψηφοφόρους προσπαθούν να κερδίσουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Ανδρουλάκης, οι οποίοι τη Δευτέρα θα παραστούν σε εκδήλωση στη μνήμη του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη.

Ο Ανδρέας Λοβέρδος θα ανακοινώσει στις αρχές του επόμενου μήνα αν θα κατέβει στις εκλογές με τον δικό του φορέα ή θα ενταχθεί στη ΝΔ. Με την ανακοίνωση αυτή θα “κλείσει” και το “γαλάζιο-πράσινο” ζήτημα, αν δηλαδή θα διεκδικήσουν την ψήφο στην κεντρική εκλογική περιφέρεια δύο ή τρία κόμματα. 

Στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας

Στον χώρο της δεξιάς πολυκατοικίας, στην οποία εδρεύουν τα δεξιά κόμματα της ΝΔ, η μεγαλύτερη εξέλιξη ήταν η έρευνα για τους “Σπαρτιάτες”. Η ασυλία 11 βουλευτών θα αρθεί σύντομα από την Ολομέλεια της Βουλής, γεγονός που εγείρει το ενδεχόμενο άσκησης ποινικής δίωξης σε βάρος τους, με την κατηγορία της παραπλάνησης των ψηφοφόρων.

Το ενδεχόμενο άσκησης ποινικής δίωξης θα έχει επίσης άμεσο αντίκτυπο στη διαδικασία αμφισβήτησης στο εκλογοδικείο. Υπό αυτές τις συνθήκες, πόσο πιθανή είναι μια αναδιάταξη των ακροδεξιών δυνάμεων; Ήδη το διαδικτυακό ακροδεξιό περιθώριο έχει αναφέρει ότι η κακή εμφάνιση του Ηλία Κασιδιάρη στις δημοτικές εκλογές της Αθήνας ήταν υποπροϊόν της εσωκομματικής αντιπαλότητας μεταξύ των βουλευτών, η οποία επηρέασε την επίσημη ηγεσία της κοινοβουλευτικής ομάδας. Η τύχη του ουσιαστικού αρχηγού της “Σπάρτης” θα κριθεί στη συνεδρίαση της Ολομέλειας τον ερχόμενο Φεβρουάριο, οπότε ο Κασιδιάρης αναμένεται να ζητήσει την αποφυλάκισή του και να ζητήσει την υπό όρους απόλυσή του.