Γιατί απειλείται η κοινωνική ειρήνη στην Ισπανία

Όλα για όλα τα έπαιξε ο Πέδρο Σάντσεθ με την προκήρυξη πρόωρων εκλογών τον περασμένο Μάιο μετά τη συντριβή στις περιφερειακές κάλπες. Όλα για όλα τα παίζει και τώρα με κίνδυνο όμως αυτή τη φορά όχι αμιγώς το δικό του πολιτικό μέλλον, αλλά την κοινωνική συνοχή και την παράπλευρη «πριμοδότηση» της Άκρας Δεξιάς.

Μία άκρως αμφιλεγόμενη συμφωνία με τους Καταλανούς αυτονομιστές για κοινοβουλευτική στήριξη έναντι αμνηστίας έρχεται να εξασφαλίσει στον Πέδρο Σάντσεθ δεύτερη πρωθυπουργική θητεία.

Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) έδωσε τα χέρια με τους αυτονομιστές του κόμματος Μαζί για την Καταλονία (Junts) συναινώντας στην υιοθέτηση νόμου περί αμνήστευσης των ενεχόμενων στο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του 2017. Άνευ απροόπτου, την επόμενη εβδομάδα θα έχει συγκροτηθεί η νέα κυβέρνηση μειοψηφίας του Σοσιαλιστικού Κόμματος σε σύμπραξη με την αριστερή συμμαχία Sumar της Γιολάντα Ντίαθ.

Εν μέσω του ήδη πολωμένου κλίματος, και των διαδηλώσεων που πληθαίνουν κατά του νόμου περί αμνηστίας, ήλθε η είδηση του πυροβολισμού του πολιτικού Αλέχο Βιντάλ Κουάντρας, επί μακρόν στέλεχος του Λαϊκού Κόμματος (PP) και εκ των ιδρυτών μετέπειτα του ακροδεξιού Vox. Ο 78χρονος Βιντάλ Κουάντρας, πρώην επικεφαλής της συντηρητικής παράταξης στην Καταλονία, δέχθηκε σφαίρα στο πρόσωπο από επιβαίνοντες σε μοτοσικλέτα καθώς έβγαινε από την κατοικία του στη Μαδρίτη. Νοσηλεύεται σε σταθερή κατάσταση.

Δεν έχουν διακριβωθεί τα κίνητρα της επίθεσης. Ο ίδιος είχε εκφράσει καθαρά την αντίθεσή του στο επίμαχο νομοσχέδιο, αναφέροντας σε ανάρτησή του στο Χ: «Το περιβόητο σύμφωνο [..] που θα συντρίψει το κράτος δικαίου και θα τερματίσει τη διάκριση των εξουσιών έχει συμφωνηθεί. Έτσι το έθνος μας θα πάψει να είναι φιλελεύθερη δημοκρατία και θα γίνει ολοκληρωτική τυραννία. Ο ισπανικός λαός δεν θα το επιτρέψει». Αρχικές αναφορές σε κάθε περίπτωση αναφέρουν πως η αστυνομία διερευνά το περιστατικό ως κοινό έγκλημα.

Οι κινήσεις Σάντσεθ έχουν θορυβήσει την ισπανική Δεξιά, την παραδοσιακή βάση των Σοσιαλιστών ψηφοφόρων, αλλά και τις Βρυξέλλες με τον κοινοτικό επίτροπο Δικαιοσύνης, Ντιντιέ Ρέιντερς, να έχει εγγράφως από την ισπανική υπηρεσιακή κυβέρνηση να παράσχει λεπτομέρειες για το σχέδιο αμνηστίας λέγοντας πως εγείρονται «σοβαρές ανησυχίες».

Βετεράνοι των Σοσιαλιστών έχουν επίσης διαχωρίσει τη θέση τους. Από τις ηχηρότερες φωνές αυτή του πρώην πρωθυπουργού Φελίπε Γκονζάλεθ, ο οποίος προειδοποίησε δημόσια πως τα σχέδια αμνήστευσης απειλούν «να καταστρέψουν την κοινωνική ειρήνη» στην Ισπανία παρέχοντας σε διωκόμενους Καταλανούς πολιτικούς ειδική μεταχείριση. Μεταξύ εκείνων που θα επωφεληθούν από το νόμο είναι ο ιδρυτής του Junts Κάρλες Πουτζδεμόν, πρώην ηγέτης της Καταλονίας που ηγήθηκε της απόπειρας απόσχισης του 2017 και ζει αυτοεξόριστος στο Βέλγιο για να αποφύγει τη δίωξη στην Ισπανία.

Ο πρώην πρωθυπουργός του Λαϊκού Κόμματος (PP), Χοσέ Μαρία Αθνάρ, χαρακτηρίζει την ίδια στιγμή τον Πέδρο Σάντσεθ «κίνδυνο» για την ισπανική Δημοκρατία και το Σύνταγμα, ενώ ο νυν ηγέτης της συντηρητικής παράταξης Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό δηλώνει ότι η αμνηστία είναι «δημοκρατική τρέλα» και στηλιτεύει τον «κυνισμό» Σάντσεθ για να κρατηθεί στην εξουσία.

Συνεχείς είναι τις τελευταίες ημέρες οι διαδηλώσεις με πλακάτ «Σάντσεθ προδότης» και «οδηγό» την Άκρα Δεξιά έξω από την έδρα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος στη Μαδρίτη. Τριάντα εννέα άτομα τραυματίστηκαν, ανάμεσά τους 30 αστυνομικοί, σε συμπλοκές το βράδυ της Τρίτης με διαδηλωτές, ανάμεσά τους μέλη του ακροδεξιού Vox και φασιστικών και νεοφασιστικών ομάδων.

Το κλίμα στην Ισπανία ήταν ήδη εξαιρετικά φορτισμένο και η αμφιλεγόμενη συμφωνία με την οποία ως όλα δείχνουν θα συνοδεύσει ο Πέδρο Σάντσεθ τη νέα θητεία του αναμένεται να επιφέρει ακόμα μεγαλύτερη πόλωση. Το βασικό ζήτημα είναι πώς θα προχωρήσει το κοινοβουλευτικό έργο. Η κυβέρνηση PSOE-Sumar διαθέτει μόνο 152 βουλευτές, γεγονός που σημαίνει ότι θα χρειαστούν την υποστήριξη πολλών κομμάτων για να περάσουν νομοθεσίες.

Κόντρα στις προβλέψεις, ο Πέδρο Σάντσεθ είχε καταφέρει να «κρατηθεί» την περασμένη τετραετία, ωστόσο δεν χρειαζόταν, όπως τώρα, να βασιστεί στην υποστήριξη του Κάρλες Πουτζδεμόν. Για να κυβερνήσει χρειάζεται επίσης την «ανοχή» της Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς της Καταλονίας (ERC), του έτερου και «ηπιότερου» σχετικά με το Junts κόμματος που τον έχει ήδη στηρίξει κατά την πρώτη θητεία του.

Στη συμφωνία PSOE-Junts εμπεριέχεται δέσμευση για μία σταθερή διακυβέρνηση, γεγονός που υποδηλώνει ότι το αποσχιστικό κόμμα θα υποστηρίξει τις πολιτικές του νέου συνασπισμού στο Κοινοβούλιο. Μια τέτοια ρύθμιση, θεωρητικά, θα αφαιρούσε ένα βασικό στοιχείο αβεβαιότητας, ειδικά στις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό που σταθερά καταψήφιζε το Junts κατά την τελευταία κοινοβουλευτική περίοδο. Ωστόσο, δεν είναι δεδομένο ότι οι αποσχιστές θα στηρίξουν όλες τις νομοθετικές προτάσεις του νέου υπουργικού συμβουλίου.

Σε κάθε περίπτωση, και κατά την «ανάγνωση» του Αντόνιο Μπαρόσο, αναπληρωτή διευθυντή ερευνών της εταιρείας εκτίμησης πολιτικού κινδύνου Teneo, στόχος των Σοσιαλιστών φαίνεται να είναι να «επιβιώσει» η κυβέρνηση τουλάχιστον για μία διετία.

Το PSOE προσβλέπει ότι θα είναι σε θέση να κερδίσει τις εκλογές του 2025 στην Καταλονία και τελικά να ηγηθεί της κυβέρνησης στην περιφέρεια. Στη συνέχεια, ο Σάντσεθ θα χρησιμοποιούσε αυτή την πιθανή νίκη για να υποστηρίξει ότι οι πολιτικές του συνέδραμαν στο να «ξεφουσκώσει» το αυτονομιστικό κίνημα, ελπίζοντας ότι αυτό θα τον βοηθούσε να ανακτήσει δυναμική.

Εφόσον ο Πέδρο Σάντσεθ εξασφαλίσει τελικώς δεύτερη θητεία, ένα από τα βασικά σημεία στα οποία θα στραφεί το ευρωπαϊκό βλέμμα είναι ποιος θα αναλάβει το χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών.

Η υπουργός Νάντια Καλβίνο διεκδικεί τα ηνία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και είναι άγνωστο αν θα μετάσχει στη νέα κυβέρνηση. Είναι το πρόσωπο που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον περιορισμό και την αποδυνάμωση των ανορθόδοξων οικονομικών προτάσεων των Podemos και η αξιοπιστία της ήταν ένα καίριο πλεονέκτημα έναντι των Βρυξελλών και των επενδυτών. Ο διορισμός ενός προσώπου με ανάλογα διαπιστευτήρια, όπως ο υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Χοσέ Λουίς Εσκρίβα, θα σηματοδοτούσε συνέχιση της πολιτικής αυτής.

Το Λαϊκό Κόμμα (PP) υπό τον Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό απέσπασε μεν τις περισσότερες ψήφους στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του Μαΐου, όμως ως αναμένετο δεν κατόρθωσε να συγκεντρώσει αυτοδυναμία και ταυτόχρονα οι Ισπανοί εμπόδισαν με την ψήφο τους τη δρομολογούμενη σύμπραξη της συντηρητικής παράταξης με το ακροδεξιό Vox, η οποία και θα οδηγούσε τους νοσταλγούς του Φράνκο στην κυβέρνηση για πρώτη φορά με το τέλος της δικτατορίας, το 1975. Η σκυτάλη για το σχηματισμό κυβέρνησης πέρασε κατ’ επέκταση στον Πέδρο Σάντσεθ, αλλά αφού πρώτα είχε αναδειχθεί απρόσμενα σε ρυθμιστή του εκλογικού τοπίου ο αυτοεξόριστος, φυγόδικος Κάρλες Πουτζδεμόν.

Πηγή: liberal