Ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, που θα επιτρέψει σε δανειολήπτες με «κόκκινα» δάνεια να τα εξοφλήσουν και να επιτύχουν μερική διαγραφή χρέους, έρχεται το προσεχές διάστημα και στην ελληνική αγορά από εξειδικευμένες εταιρείες παροχής πιστώσεων. Οι ίδιοι χρηματοδοτικοί φορείς θα μπορούν, όπως προβλέπει το σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, να παρέχουν χρηματοδότηση και σε επιχειρήσεις με «κόκκινα» δάνεια που βρίσκονται υπό τη διαχείριση servicers και οι οποίες δεν βρίσκουν σήμερα διεξόδους για άντληση δανεισμού.
Η κυβέρνηση αποφάσισε να επεκτείνει το πεδίο δραστηριοποίησης των μη τραπεζικών εταιρειών παροχής πιστώσεων, που έχουν αναπτύξει στην Ευρώπη έντονη κινητικότητα και παρέχουν μεγάλο ποσοστό των συνολικών χρηματοδοτήσεων, ώστε, εκτός των άλλων, να καλυφθεί ένα σημαντικό κενό που υπάρχει σήμερα στην αγορά και έχει επισημανθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος κατ’ επανάληψη.
Με βάση τη σχετική νομοθεσία, οι εταιρείες διαχείρισης δανείων (servicers) έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν από την ΤτΕ ειδική άδεια για να παρέχουν χρηματοδοτήσεις σε επιχειρήσεις και ιδιώτες που έχουν «κόκκινα» δάνεια υπό τη διαχείριση των servicers όπως γράφει ο Νώντας Χαλδούπης.
Ωστόσο, οι servicers δεν έχουν κάνει χρήση αυτής της θεσμικής δυνατότητας, ούτε και προτίθενται να το κάνουν στο μέλλον, με αποτέλεσμα οι δανειολήπτες, επιχειρήσεις και ιδιώτες, που έχουν δάνεια υπό τη διαχείριση servicers, συνολικού ύψους 89,4 δισ., να βρίσκονται σε μια χρηματοδοτική «γκρίζα ζώνη», χωρίς δυνατότητες χρηματοδότησης. Όπως σημειώνεται στην τελευταία έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, «η Τράπεζα της Ελλάδος έχει χορηγήσει άδεια λειτουργίας σε συνολικά 26 Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ), εκ των οποίων σήμερα λειτουργούν οι 23. Διευκρινίζεται ότι μέχρι σήμερα καμία ΕΔΑΔΠ δεν έχει αιτηθεί άδεια αναχρηματοδότησης απαιτήσεων».
Με το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που μεταφέρει στην ελληνική νομοθεσία την κοινοτική οδηγία για τους servicers, η κυβέρνηση επιδιώκει να καλύψει αυτό το κενό, παρέχοντας πρόσθετες δυνατότητες ανάπτυξης δραστηριοτήτων στις μη τραπεζικές εταιρείες παροχής πιστώσεων, δηλαδή ουσιαστικά σε εξειδικευμένα funds που θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν χρηματοδοτήσεις χωρίς να αποτελούν τραπεζικούς οργανισμούς με δυνατότητα άντλησης καταθέσεων από το κοινό.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο Όπως αναφέρεται στο κείμενο του νομοσχεδίου που δόθηκε σε διαβούλευση,
«Οι εταιρείες παροχής πιστώσεων ιδρύονται και λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας ή Ευρωπαϊκής Εταιρείας (SE) του Κανονισμού (ΕΚ) 2157/2001 του Συμβουλίου, της 8ης Οκτωβρίου 2001 «περί του καταστατικού της ευρωπαϊκής εταιρίας (SE)» (L 294), με πραγματική και καταστατική έδρα στην Ελλάδα. Οι εταιρείες παροχής πιστώσεων παρέχουν πάσης φύσεως πιστώσεις σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων και των δανείων στεγαστικής πίστης, ως εξής: α) ως προς την παροχή δανείων σε νομικά πρόσωπα, η παροχή πίστωσης αφορά είτε στην αναχρηματοδότηση υφιστάμενου δανείου, χορηγηθέντος από άλλο πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα, είτε στην παροχή πίστωσης σε πιστούχο που έχει δάνεια που βρίσκονται σε καθεστώς ρύθμισης ή με σκοπό την αναδιάρθρωση της δανειολήπτριας επιχείρησης,
β) ως προς την παροχή δανείων σε φυσικά πρόσωπα, η παροχή πίστωσης αφορά στην αναδιάρθρωση υφιστάμενου δανείου του δανειολήπτη, χορηγηθέντος από άλλο πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα».
Το Discounted Pay Off και η χρηματοδότηση επιχειρήσεων Για τους δανειολήπτες, ιδιώτες και επιχειρήσεις, οι νέες ρυθμίσεις ανοίγουν τον δρόμο ώστε να χρηματοδοτήσουν την εξόφληση μη εξυπηρετούμενων δανείων με μερική διαγραφή χρέους, λαμβάνοντας ένα νέο δάνειο. Πρόκειται, όπως έχει γράψει το BD, για μια καθιερωμένη σε πολλές χώρες πρακτική, το Discounted Pay Off (DPO).
Ο μηχανισμός αυτού του χρηματοδοτικού εργαλείου είναι ουσιαστικά απλός: ένας servicer μπορεί να προσφέρει σημαντικό ποσοστό διαγραφής χρέους, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μια διευθέτηση με εφάπαξ εξόφληση. Όμως, ο δανειολήπτης σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει τη δυνατότητα εφάπαξ εξόφλησης, ενώ ενδέχεται να δυσκολεύεται να εξυπηρετήσει μια μακροχρόνια ρύθμιση, για την οποία θα πρέπει να πληρώσει μια προκαταβολή και πρόσθετους τόκους, που μπορεί να αυξάνουν ακόμη και περισσότερο από 50% το ποσό διευθέτησης (π.χ., αντί να πληρώσει εφάπαξ 10.000 ευρώ, να πληρώνει ο οφειλέτης 15.000 ευρώ για ρύθμιση πενταετούς διάρκειας).
Έτσι, με τα έως τώρα ισχύοντα, ακόμη και αν ο servicer πρόσφερε στον δανειολήπτη μια πρόταση διευθέτησης με «κούρεμα», ο οφειλέτης μπορεί να μην ήταν σε θέση να προχωρήσει σε μια εφάπαξ εξόφληση που θα του έφερνε και το μεγαλύτερο όφελος, αλλά ούτε ακόμη και να διευθετήσει την οφειλή με μακροχρόνια ρύθμιση.
Σε αυτό το πεδίο αναμένεται να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους οι εταιρείες παροχής πιστώσεων, που θα παρέχουν ένα νέο δάνειο για την εξόφληση του «κουρεμένου» παλαιού δανείου, χωρίς να έχουν τους ίδιους περιορισμούς που ισχύουν για τις τράπεζες, σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων με δυσμενή στοιχεία οικονομικής συμπεριφοράς.
Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι οι εταιρείες παροχής πιστώσεων θα χορηγούν τα δάνεια χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα βασικά κριτήρια χρηματοδότησης: τα δάνεια για Discounted Pay Off θα δίνονται αφού αξιολογηθεί η οικονομική και περιουσιακή δυνατότητα του δανειολήπτη, με το πλεονέκτημα, όμως, που θα δίνει η σημαντική διαγραφή χρέους. Με άλλο λόγια, εφόσον όλα λειτουργήσουν σωστά, με αυτό το σχήμα θα διαμορφώνεται μια κατά τεκμήριο βιώσιμη ρύθμιση οφειλής.
Εκτός από το Discount Pay Off, οι εταιρείες παροχής πιστώσεων θα εισέλθουν και σε ένα άλλο σημαντικό πεδίο, τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων που έχουν ρυθμίσει τις οφειλές τους και εξυπηρετούν χωρίς προβλήματα αυτές τις ρυθμίσεις.
Μέχρι τώρα, οι επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας αντιμετωπίζουν μια αρκετά σοβαρή δυσκολία: παρότι μπορεί να είναι συνεπείς στην εξόφληση των παλιών τους χρεών, οι τράπεζες και οι servicers δεν τους παρέχουν νέες χρηματοδοτήσεις (για παράδειγμα, για κεφάλαιο κίνησης), με αποτέλεσμα η αναπτυξιακή τους πορεία να υστερεί έναντι των πραγματικών τους δυνατοτήτων.
Οι εταιρείες παροχής πιστώσεων θα μπορούν να παρέχουν δάνεια σε αυτές τις περιπτώσεις, ενδεχομένως και σε συνδυασμό με μια παροχή χρηματοδότησης για Discounted Pay Off, ώστε να επιτυγχάνεται μια συνολική λύση χρηματοοικονομικής εξυγίανσης και αναπτυξιακής χρηματοδότησης της επιχείρησης.
Σημειώνεται ότι όλες αυτές οι νέες δυνατότητες στις εταιρείες παροχής πιστώσεων θα αρχίσουν να αναπτύσσονται από τις αρχές του 2024, καθώς, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών θα πρέπει και η Τράπεζα της Ελλάδος να εξειδικεύσει τους κανόνες για τη λειτουργία των εταιρειών. Πάντως, ήδη έχουν γίνει «ζυμώσεις» στην αγορά και αναμένεται πολύ σύντομα οι εταιρείες παροχής πιστώσεων με αυτό το νέο προφίλ δραστηριοτήτων να αρχίσουν να δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα.