Πώς Alpha Bank και Εθνική ανατρέπουν δεδομένα στην ελληνική οικονομία

Μετά από αναμονή πολλών μηνών, φαίνεται πως η διαδικασία της αποεπένδυσης του ΤΧΣ από τα μερίδια των ελληνικών συστημικών τραπεζών που κατέχει από την εποχή που τις ενίσχυσε κεφαλαιακά λόγω των αντίξοων συνθηκών που επικρατούσαν πήρε μπρος για τα καλά.

Χωρίς να το εμπεδώσουμε, οι διαδικασίες της Eurobank και της Alpfa Bank έχουν ήδη ολοκληρωθεί και, από τώρα, η πώληση του περίπου 50% των μετοχών της εθνικής τράπεζας που κατέχει το ΤΧΣ αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος αυτής της εβδομάδας. Όλα αυτά θα ήταν αδιανόητα πριν από ένα χρόνο, ενώ ακόμη και πριν από λίγους μήνες ήταν λίγο πιστευτά. Και ακόμη και αν μπορεί να ειπωθεί ότι η πώληση του μεριδίου της Eurobank ήταν εύκολη λόγω του σχετικά μικρού μεγέθους της, δεν μπορεί να υποστηριχθεί το ίδιο για την Alpha Bank.

Ένα μερίδιο 9% δεν είναι αμελητέο και κανείς δεν φανταζόταν στις αρχές Οκτωβρίου ότι ένας επενδυτής – και μάλιστα μια μεγάλη διεθνής τράπεζα – θα αγόραζε αυτό το μερίδιο και θα πλήρωνε 314 εκατ. ευρώ για μια απλή συναλλαγή. Και αν αναλογιστεί κανείς ότι η διαδικασία πώλησης του 20% της Εθνικής ξεκίνησε αμέσως μετά την πώληση της Alpha, η οποία αξίζει περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ, είναι σαφές ότι το σχέδιο δεν είναι μόνο απλό, αλλά και αρκετά δύσκολο.

Η ταχεία εξέλιξη αυτού του σταδίου της διαδικασίας δείχνει ότι γίνονται σοβαρές προετοιμασίες και ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον. Μάλιστα, στην περίπτωση της Alpha, το ενδιαφέρον ήταν απροσδόκητο και συνδέθηκε με μια σημαντική συμφωνία με μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της ευρωζώνης. Από όσα διαβάσαμε στον Τύπο, υπάρχει επίσης έντονο ενδιαφέρον για την Εθνική.

Ενώ παλαιότερα είχαν υπάρξει περιπτώσεις κατά τις οποίες οι επενδυτές που συμμετείχαν σε αυξήσεις κεφαλαίου τραπεζών είχαν χαρακτηριστεί «χαμηλής ποιότητας» στη διαδικασία που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη φαίνεται πως δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Για την Alpha αυτό είναι ήδη απόλυτα ξεκάθαρο και για την Εθνική θα το μάθουμε προς τις αρχές της προσεχούς εβδομάδας. 

Η εξέλιξη δείχνει πως οι  σοβαροί ξένοι επενδυτές εμπιστεύονται τη χώρα μας και την οικονομία της, η οποία έχει επανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα εδώ και λίγο καιρό αφού τρεις από τους πέντε επιλέξιμους από την ΕΚΤ οίκους αξιολόγησης έχουν προχωρήσει στις σχετικές κινήσεις.

Είναι απίθανο να αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι η διαδικασία πώλησης τραπεζικών μετοχών από το ΤΧΣ ξεκίνησε αμέσως μετά την επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα. Αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα, καθώς ορισμένοι θα υποστήριζαν ότι οι “βαθμοί” που απονέμουν οι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης είναι περισσότερο θέμα “γοήτρου”.

Επιστρέφοντας στη σημασία της διάθεσης των τραπεζικών μετοχών, μέσα σε λίγες εβδομάδες το ελληνικό δημόσιο αποχώρησε από το μετοχικό κεφάλαιο δύο εκ των τεσσάρων τραπεζών, ενώ έχει ήδη αρχίσει η μείωση της συμμετοχής της Εθνικής στο μισό.

Αν και δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε το ακριβές χρονοδιάγραμμα, εκτιμάται ότι μέχρι την άνοιξη του 2024 η συμμετοχή του δημοσίου και στις τέσσερις συστημικές τράπεζες θα έχει μηδενιστεί. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό μήνυμα για την κατάσταση της οικονομίας της χώρας και πιθανώς ανάλογης σημασίας με την επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας.

Εκτός από το γεγονός ότι η διοίκηση και τα στελέχη των τραπεζών θα απελευθερωθούν από τους (ενίοτε ασφυκτικούς) περιορισμούς που επιβάλλουν οι συμμετοχές του ΤΧΣ στις τράπεζες, οι οποίες πολύ συχνά καθυστερούσαν ή εμπόδιζαν τις ενέργειές τους, η “έξοδος” του ΤΧΣ υποδηλώνει σαφώς και κάτι άλλο. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν επαναλάβει το ρόλο τους στην ελληνική οικονομία και δεν χρειάζονται καμία στήριξη. Με άλλα λόγια, οι ελληνικές τράπεζες, με βάση την εξαιρετικά ισχυρή οικονομική τους κατάσταση, είναι έτοιμες να συμβαδίσουν με την υπόλοιπη ευρωζώνη και να τη στηρίξουν στην πορεία της προς την υγιή ανάπτυξη.

Και είναι αλήθεια ότι ο ρόλος της είναι κρίσιμος σε πολλούς τομείς. Σε αυτούς περιλαμβάνονται τα μεγάλα έργα που απαιτούνται στον τομέα των μεταφορών, η χρηματοδότηση για την προστασία της χώρας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των καταστροφικών καιρικών φαινομένων, η στήριξη των δραστηριοτήτων των ελληνικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και η υποστήριξη των καινοτόμων ιδεών των Ελλήνων επιστημόνων. Η απόσυρση του ΤΧΣ, σε συνδυασμό με την έλευση πολύ σοβαρών επενδυτών στον Alpha και την Εθνική, που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή την εβδομάδα, ταράζει τα νερά της ελληνικής οικονομίας και δείχνει προς πάσα κατεύθυνση ότι μετά από μια μεγάλη περιπέτεια έχει γίνει οργανικό κομμάτι της οικονομίας της Ευρωζώνης. Ναι, αυτό είναι ένα πραγματικό επίτευγμα.