Κλιματική αλλαγή: Αλλαγές στα ταξίδια μας για τη μείωση των εκπομπών

Το καλοκαίρι του 2023 ήταν πολύ σημαντικό για την ταξιδιωτική βιομηχανία. Μέχρι τα τέλη Ιουλίου, οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις παγκοσμίως έφτασαν στο 84% των προ της πανδημίας επιπέδων. Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Δανία και η Ιρλανδία, η τουριστική ζήτηση ξεπέρασε ακόμη και τα προ της πανδημίας επίπεδα. Αν και αυτό είναι σπουδαίο νέο για την παγκόσμια οικονομία, πολλοί ανησυχούν πως θα έχει σοβαρές περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες.

Το περασμένο καλοκαίρι σημειώθηκαν κύματα καύσωνα που έσπασαν τα ρεκόρ σε πολλά μέρη του κόσμου. Πολλοί τουρίστες αναγκάστηκαν να φύγουν από τις πυρκαγιές στην Ελλάδα και τη Χαβάη, ενώ προειδοποιήσεις για ακραία καιρικά φαινόμενα εκδόθηκαν σε πολλούς δημοφιλείς προορισμούς διακοπών, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Τουρκία. Οι ειδικοί απέδωσαν αυτές τις ακραίες συνθήκες στην κλιματική αλλαγή. Πράγμται, ο τουρισμός είναι μέρος του προβλήματος καθώς παράγει περίπου το 1/10 των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που τροφοδοτούν την κλιματική αλλαγή.

Οι αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού στο περιβάλλον είναι πλέον τόσο σοβαρές που ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι δραστικές αλλαγές στις ταξιδιωτικές μας συνήθειες θα είναι αναπόφευκτες. Σε μια έκθεση του 2023 για το μέλλον των βιώσιμων ταξιδιών, η εταιρεία Intrepid Travel πρότεινε ότι τα «διαβατήρια άνθρακα» θα γίνουν σύντομα πραγματικότητα, αν η τουριστική βιομηχανία θέλει να επιβιώσει.

ΑΡΓΟΛΙΔΑ- ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΜΠΑΝΙΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΑΣ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ. (ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ)

Τι είναι το διαβατήριο άνθρακα;

Τα διαβατήρια άνθρακα θα γίνουν ο κανόνας, προβλέπει η έκθεση. Ουσιαστικά θα επιβληθούν στους ταξιδιώτες προσωπικά όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα τα οποία δεν θα μπορούν να υπερβούν. Το μέσο ετήσιο αποτύπωμα άνθρακα για ένα άτομο στις ΗΠΑ είναι 16 τόνοι – ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 11,7 τόνους, που εξακολουθεί να είναι υπερπενταπλάσιος από τον αριθμό που συνιστάται από τη Συμφωνία του Παρισιού για τη συγκράτηση της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το μέσο ετήσιο αποτύπωμα άνθρακα ενός ατόμου είναι περίπου 4 τόνοι. Ωστόσο, για να μπορέσουμε να αποτρέψουμε την αύξηση της θερμοκρασίας, το μέσο παγκόσμιο αποτύπωμα άνθρακα πρέπει να μειωθεί κάτω από τους 2 τόνους μέχρι το 2050. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε περίπου δύο πτήσεις μετ’ επιστροφής μεταξύ Λονδίνου και Νέας Υόρκης.

Η έκθεση της Intrepid Travel προβλέπει ότι τα διαβατήρια άνθρακα θα έχουν μπει στη ζωή μας μέχρι το 2040. Ωστόσο, αρκετοί νόμοι και περιορισμοί έχουν τεθεί σε εφαρμογή κατά το τελευταίο έτος που υποδηλώνουν ότι οι ταξιδιωτικές μας συνήθειες μπορεί να βρίσκονται ήδη στα πρόθυρα αλλαγής.

Μεταξύ 2013 και 2018, η ποσότητα άνθρακα που εκπεμπόταν από τα εμπορικά αεροσκάφη παγκοσμίως αυξήθηκε κατά 32%. Οι βελτιώσεις στην αποδοτικότητα των καυσίμων μειώνουν σιγά σιγά τις εκπομπές ανά επιβάτη. Όμως, μελέτη του 2014 διαπίστωσε ότι όποιες κι αν είναι οι προσπάθειες του κλάδου για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, θα υπερκαλύπτονται από την αύξηση της αεροπορικής κίνησης. Για να έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα οι μειώσεις των εκπομπών, οι τιμές των εισιτηρίων θα πρέπει να αυξάνονται κατά 1,4% κατά 1,4% κάθε χρόνο.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση των αεροπορικών ταξιδιών. Από την 1η Απριλίου 2023, οι επιβάτες των πτήσεων μικρών αποστάσεων και των παλαιότερων αεροσκαφών στο Βέλγιο υπόκεινται σε αυξημένους φόρους για την ενθάρρυνση εναλλακτικών μορφών ταξιδιού.

Λιγότερο από δύο μήνες αργότερα, η Γαλλία απαγόρευσε τις εσωτερικές πτήσεις μικρών αποστάσεων όταν το ίδιο ταξίδι μπορεί να γίνει με τρένο σε δυόμισι ώρες ή λιγότερο. Η Ισπανία αναμένεται να ακολουθήσει το παράδειγμά της.

Ένα παρόμοιο σύστημα θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί και στη Γερμανία. Το 2021, μια δημοσκόπηση του YouGov διαπίστωσε ότι το 70% των Γερμανών θα υποστήριζαν τέτοια μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, εάν υπήρχαν εναλλακτικά μέσα μεταφοράς.

Κρουαζιέρες και άνθρακας

Μια έρευνα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Μεταφορών και Περιβάλλοντος το 2023 διαπίστωσε ότι τα κρουαζιερόπλοια διοχετεύουν στην ατμόσφαιρα τέσσερις φορές περισσότερα θειούχα αέρια (τα οποία αποδεδειγμένα προκαλούν όξινη βροχή και διάφορες αναπνευστικές παθήσεις) από ό,τι όλα τα 291 εκατομμύρια αυτοκίνητα της Ευρώπης μαζί.

Στατιστικά στοιχεία όπως αυτά ανάγκασαν τους ευρωπαϊκούς προορισμούς να λάβουν μέτρα κατά της βιομηχανίας της κρουαζιέρας. Τον Ιούλιο, το συμβούλιο του Άμστερνταμ απαγόρευσε στα κρουαζιερόπλοια να ελλιμενίζονται στο κέντρο της πόλης σε μια προσπάθεια να μειωθεί ο τουρισμός και η ρύπανση.

Το 2019, η Βενετία ήταν το πιο μολυσμένο ευρωπαϊκό λιμάνι, λόγω του μεγάλου αριθμού επισκέψεων κρουαζιερόπλοιων. Το 2022 όμως έπεσε στην 41η θέση, αφού η απαγόρευση εισόδου μεγάλων κρουαζιερόπλοιων στα ύδατα της πόλης μείωσε τους ατμοσφαιρικούς ρύπους από τα πλοία κατά 80%.

Αλλαγή προορισμών

Η έκθεση της Intrepid Travel υπογραμμίζει επίσης ότι η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει και την επιλογή των προορισμών. Οι υψηλές θερμοκρασίες στους παραθαλάσσιους προορισμούς, ενδέχεται να ωθήσουν τους Ευρωπαίους τουρίστες να επιλέξουν πιο δροσερούς προορισμούς, όπως το Βέλγιο, η Σλοβενία και η Πολωνία, για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Αρκετά ταξιδιωτικά γραφεία έχουν αναφέρει αξιοσημείωτη αύξηση των κρατήσεων για πιο δροσερούς ευρωπαϊκούς προορισμούς, όπως η Σκανδιναβία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Όποια και αν είναι η λύση, οι αλλαγές στις ταξιδιωτικές μας συνήθειες μοιάζουν αναπόφευκτες. Προορισμοί σε όλο τον κόσμο, από τη Βαρκελώνη μέχρι την ιταλική Riveria και ακόμη και το Έβερεστ, ζητούν ήδη να περιοριστεί ο αριθμός των τουριστών, καθώς πασχίζουν να αντιμετωπίσουν τον υπερτουρισμό και τη ρύπανση.

ΠΗΓΗ: Fast Company