Ο Ερντογάν εν υαλοπωλείω και η επίσκεψη στην Ελλάδα

Η πιθανότητα ο Ερντογάν να χρησιμοποιήσει τη δεύτερη επίσκεψή του στην Ευρώπη, μετά τη Γερμανία στις 7 Οκτωβρίου, για να εξαπολύσει νέες επιθέσεις κατά του Ισραήλ και της Δύσης και να προωθήσει τις νεο-οθωμανικές φιλοδοξίες του από το βήμα του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου, προκαλεί σοβαρή ανησυχία στην Ελλάδα.

Και οι δύο πλευρές κατάφεραν το τελευταίο διάστημα να αποφύγουν ακραίες ρητορικές και συμπεριφορές που θα υπονόμευαν την ατμόσφαιρα εν όψει του ΑΣΣ, γεγονός που δίνει την εντύπωση ότι ο ίδιος ο Ερντογάν έχει κάθε λόγο να στείλει ένα θετικό μήνυμα από τη διάσκεψη της Αθήνας.

Αυτό συμβαίνει διότι ο Ερντογάν δεν είναι ο μόνος που μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο. Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος, κατά την επιστροφή του από το Βερολίνο και σε μια επεισοδιακή συνέντευξη Τύπου με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς, εμφανίστηκε πολύ θετικός για τη συνάντηση της Αθήνας.

« Αυτά τα προβλήματα θα τα συζητήσουμε στη συνάντηση συνεργασίας που θα κάνουμε. Ευελπιστώ να γίνει ακριβώς αυτό που είπε ο Κ. Μητσοτάκης και οι σχέσεις μας με την Ελλάδα να φτάσουν σε καλύτερο σημείο. Ευελπιστώ ότι θα ξεκινήσουμε, μια νέα διαδικασία και μακάρι να το καταφέρουμε». Ο Τούρκος ηγέτης υποστήριξε ότι τα συμφέροντα των δυο χωρών είναι στην ίδια κατεύθυνση και ότι «μπορούμε να επιλύσουμε τις διαφωνίες μας σε ορισμένα θέματα δίνοντας προτεραιότητα στο διάλογο. Ως χώρες της περιοχής, δεν έχουμε πρόβλημα που δεν μπορούμε να λύσουμε αν αποκλείσουμε από τη διαδικασία τις τρίτες χώρες που προσεγγίζουν το θέμα με τη λογική του ενοικίου και της αγοράς» προσθέτοντας ότι «θέλουμε να μειώσουμε τους εχθρούς και να αυξήσουμε τους φίλους».

Ωστόσο, αυτή η “γλώσσα” έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στο παρελθόν, όταν ο Τούρκος πρόεδρος απηύθυνε άμεσες απειλές κατά της χώρας μας.

Αναφερόμενος στις γνωστές κατηγορίες της Τουρκίας ότι η Ελλάδα “χρησιμοποιεί” την ΕΕ για να πιέσει την Τουρκία και στις αντιρρήσεις της Τουρκίας για την αυξημένη στρατιωτική συνεργασία της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, θεωρεί ότι η Ελλάδα ανταγωνίζεται τη χώρα του ενισχύοντας το διπλωματικό της οπλοστάσιο. Από τις συνομιλίες της Αθήνας δεν αναμένεται συμφωνία ή προσέγγιση στα κύρια ζητήματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, παρά μόνο συμφωνία, που θα ενθαρρύνει τους δύο ηγέτες να συνεχίσουν τη διαδικασία εξέτασης των θεμάτων στο πλαίσιο του Πολιτικού Διαλόγου. Η διαδικασία αυτή αναμένεται να συνεχιστεί στις αρχές του 2024, αφού έχει περάσει σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα από την τελευταία τους συνάντηση στο πλαίσιο διερευνητικών επαφών, προκειμένου να διερευνηθεί κατ’ αρχάς πού βρίσκονται οι δύο πλευρές.

Αυτό που έχει σημασία για την Αθήνα είναι αν αυτό το θετικό κλίμα που εκπέμπεται από την Άγκυρα θα αντανακλάται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αν η Τουρκία θα αρχίσει να συζητά τον πυρήνα της διαφοράς – την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ – ή αν θα προσπαθήσει να συνδέσει εξαρχής τη διαφορά αυτή με τη γνωστή αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν θα το πράξει, οπότε ο διάλογος θα σταματήσει εκεί.

Με βάση πληροφορίες, η ελληνική κυβέρνηση δεν αναμένει ότι ο διάλογος αυτός θα λειτουργήσει πλήρως, καθώς η τουρκική πρόκληση είναι δομική στην τουρκική εξωτερική πολιτική. Ωστόσο, πιστεύεται ότι με τη διατήρηση των διαύλων επικοινωνίας και τη συνέχιση των συζητήσεων μπορεί να διατηρηθεί αυτό το κλίμα μη έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, και αν οι 11 μήνες ηρεμίας στο Αιγαίο επεκταθούν σε 15, 18 ή και περισσότερους μήνες, αυτό θα ήταν μεγάλο όφελος