Οι δύο όψεις του προϋπολογισμού

Ένας προϋπολογισμός που κοιτάζει αμφίπλευρα. Αφενός την υγεία της οικονομίας με το να μην δημιουργεί «τρύπες» με υπερβολικές παροχές και με το βλέμμα στη δημοσιονομική πειθαρχία, αφετέρου την κοινωνία που βασανίζεται από την ακρίβεια και τα πιο αδύναμα στρώματα.

Κατά κάποιο τρόπο, είναι ο πιο κεϋνσιανός προϋπολογισμός που έχει παρουσιαστεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Αυξάνει τους μισθούς του δημόσιου τομέα για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια, αυξάνει τις συντάξεις κατά 3%, αίρει το τριετές πάγωμα των μισθών στον ιδιωτικό τομέα, αυξάνει το αφορολόγητο για τις οικογένειες με παιδιά και αυξάνει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα κατά 8%.

Σε ένα πολιτικό σκηνικό όπου η αντιπολίτευση δεν έχει ακόμη ουσιαστικές πολιτικές προτάσεις, η κεντροδεξιά κυβέρνηση καταλαμβάνει με τις πολιτικές της σημαντικό κεντροαριστερό χώρο, με το ΠΑΣΟΚ να την κατηγορεί για “συνέχιση άδικων και αναποτελεσματικών πολιτικών”, τον ΣΥΡΙΖΑ για “άδικους προϋπολογισμούς, οριζόντια φορολογία και ανεξέλεγκτο ιδιωτικό χρέος ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για “ματωμένα πλεονάσματα”, το ΚΚΕ για “ματωμένα πλεονάσματα”, και οι τρεις αποδεικνύουν την απουσία πολιτικών προτάσεων μέσα από την υπερβολή.

Ένα μείζον ερώτημα για το Ταμείο Ανάκαμψης είναι πώς θα ανταποκριθούν στην πρόκληση αυτή οι εθνικοί θεσμοί και οι διοικήσεις, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών, οι οποίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην απορρόφηση των κονδυλίων. Τα έργα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την ανθεκτικότητα των αρχών τοπικού και περιφερειακού επιπέδου, των οποίων οι αδυναμίες είναι γνωστές- πρέπει να απορροφήσουν τα κεφάλαια μέχρι το 2026. Ο χρόνος είναι άμεσος και πιέζει.

Ο βασικός στόχος του προϋπολογισμού, και το μέτρο κατά της φοροδιαφυγής από το οποίο εξαρτάται η έκβασή του, είναι φυσικά η σύνδεση POS και ταμειακών μηχανών, η υποχρεωτική καταχώρηση των τιμολογίων στο MyData και η απαγόρευση της χρήσης μετρητών για αγορές ακινήτων, αλλά το κρίσιμο είναι η φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών. Το μεγάλο στοίχημα δεν είναι αν η κυβέρνηση θα πετύχει τον στόχο της για είσπραξη τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ, αλλά το πόσες πολιτικές θυσίες θα κάνει. Τέλος, η αγορά είναι σίγουρα ευχαριστημένη με ένα σημαντικό πλεόνασμα, όπως ο στόχος του 2,1% του ΑΕΠ ή 5 δισ. ευρώ. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι τομείς που είναι σημαντικοί για την αγορά. Για παράδειγμα, οι υπερβολικά υψηλές εργοδοτικές εισφορές αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για την αγορά εργασίας που προσελκύει εργαζομένους με υψηλότερες αποδοχές.

Στο μέτωπο της φορολογίας, ο προϋπολογισμός καθιστά μόνιμη μόνο τη μείωση του φόρου ΦΠΑ και δεν υπάρχει περαιτέρω παρέμβαση στη φορολογία της εργασίας, η οποία είχε προσδιοριστεί ως κορυφαία προτεραιότητα στην έκθεση Πισσαρίδη για το 2020. Επίσης, δεν βλέπουμε καμία ελάφρυνση του φόρου ακίνητης περιουσίας.

Τελικά, ο προϋπολογισμός θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για την οικονομική ανάπτυξη, εάν εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις που έχουν εξαγγελθεί και αντιμετωπιστεί ένας μεγάλος ασθενής, το κράτος, του οποίου το λειτουργικό κόστος είναι περίπου το μισό του ετήσιου ΑΕΠ. Δυσανάλογα με την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών.