Κλιματική αλλαγή: Το Μπόντρουμ χωρίς νερό

Η άλλοτε εντυπωσιακή τεχνητή λίμνη δεν θυμίζει σε τίποτα αυτό που ήταν. Με ελάχιστο νερό βρίσκεται στη μέση μιας αποξηραμένης και ρυτιδιασμένης γης στα ανατολικά του κατεξοχήν τουρκικού θέρετρου διακοπών, του Μπόντρουμ, του μαργαριταριού του Αιγαίου, όπως θεωρείται. Ένας πάσαλος μέτρησης δίνει μια ιδέα του πόσο ψηλά βρισκόταν κάποτε η στάθμη του νερού. Το φράγμα Mumcular και ένας άλλος ταμιευτήρας στην περιοχή έχουν κλείσει από τα μέσα Οκτωβρίου και έχουν γίνει σύμβολο της έλλειψης νερού στην περιοχή. Αυτό δεν έγινε αρχικά αντιληπτό από τους τουρίστες. Μόνο μετά το τέλος της σεζόν το νερό στο Μπόντρουμ έκλεισε μερικές φορές, για ώρες κάθε φορά. Ο δήμος άνοιξε νέα πηγάδια και μετέφερε πόσιμο νερό σε δεξαμενές για τους κατοίκους. Αν και τώρα βρέχει κατά διαστήματα, υπάρχει ήδη μεγάλη ανησυχία για το επόμενο καλοκαίρι. Ο πληθυσμός του Μπόντρουμ πολλαπλασιάζεται κατά την περίοδο των διακοπών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Δήμου ένα εκατομμύριο άνθρωποι θα πρέπει να εφοδιαστούν με νερό.

 Επιδεινώνεται η κατάσταση

“Βιώνουμε μια πρωτοφανή στην ιστορία μας έλλειψη νερού λόγω ξηρασίας”, προειδοποίησε πρόσφατα ο δήμαρχος Αχμέρ Αράς. Ο Mιρμπαχατίν Ντεμίρ, εκπρόσωπος της περιβαλλοντικής οργάνωσης Mucep στο Μπόντρουμ, επισημαίνει ότι η λειψυδρία αποτελεί πρόβλημα στην περιοχή εδώ και 30 χρόνια, αλλά τώρα έχει φτάσει σε “εντελώς διαφορετικό επίπεδο” λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και της κακής διαχείρισης του νερού. Η κατάσταση στο Μπόντρουμ είναι ενεδεικτική για το τι συμβαίνει σε πολλά μέρη της Τουρκίας. Εκτός από το Αιγαίο η περιοχή του Μαρμαρά πλήττεται ιδιαίτερα από την ξηρασία. Τα φράγματα γύρω από την Κωνσταντινούπολη βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο όλων των εποχών. Η Τουρκία υπέφερε από την έντονη ζέστη το καλοκαίρι. Οι θερμοκρασίες εξακολουθούσαν μάλιστα να είναι πάνω από το κανονικό σε ορισμένα μέρη μέχρι και τον Νοέμβριο. „Η ξηρασία διαρκεί εδώ και ένα χρόνο, προκαλεί αυξημένη εξάτμιση του νερού του εδάφους λόγω της ζέστης κι αυτό επιδεινώνει την κατάσταση”, λέει ο Μπάρις Ενόλ, καθηγητής μετεωρολογίας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης.

Ωστόσο, οι μετεωρολόγοι προέβλεπαν βροχοπτώσεις που δεν έχουν ακόμη έρθει. “Αν ο φετινός χειμώνας είναι τόσο ξηρός όσο και ο προηγούμενος, θα είναι δύσκολο να επιβιώσουμε το καλοκαίρι του 2024”, λέει. Αυτό θα έχει επίσης αρνητικό αντίκτυπο στην καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών. Υπήρξαν ξηρές περίοδοι και στο παρελθόν. “Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι οι ξηρασίες διαδέχονται η μία την άλλη”. Κατά τη γνώμη του, τα μέσα ενημέρωσης και η κυβέρνηση πρέπει να καλούν συνεχώς σε λελογισμένη χρήση και να παρέχουν σχετικές πληροφορίες, καθώς για την ξηρασία ισχύει ότι όταν την αισθάνεσαι, είναι ήδη πολύ αργά”. Ο ίδιος δεν έχει ψευδαισθήσεις και προσδοκά ελάχιστα  από συναντήσεις πολιτικών, όπως την Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα COP28 στο Ντουμπάιτην επόμενη εβδομάδα. Η κλιματική αλλαγή είναι πρωτίστως οικονομικό πρόβλημα και η Τουρκία πρέπει επίσης να στρέψει και να προσαρμόσει πλήρως την παραγωγή της στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Πισίνες, αποψίλωση δασών

Η Τουρκία έχει υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμακαι έχει θέσει ως στόχο να επιτύχει μηδενικό κλιματικό αποτύπωμα ως το 2053. Πέρυσι η ηλιακή και η αιολική ενέργεια αντιπροσώπευαν μαζί το 16% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας της χώρας, η υδροηλεκτρική ενέργεια περίπου το 20%. Ο πρόεδρος Ερντογάν θέτει επανειλημμένα το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής στην ημερήσια διάταξη ενόψει ακραίων φαινομένων όπως ο καύσωνας και οι πλημμύρες. Ωστόσο, η κυβέρνησή του επικρίνεται επίσης για την προώθηση μεγάλων κατασκευαστικών έργων και τη στεγανοποίηση της γης. Όταν οι περιβαλλοντολόγοι διαμαρτυρήθηκαν το καλοκαίρι για την αποψίλωση του δάσους Ακμπελέν για να χτιστεί εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με λιγνίτη, ο Ερντογάν κατέστησε επίσης σαφές ότι δεν θέλει να εγκαταλείψει τον άνθρακα. “Η αποψίλωση των δασών στο Ακμπελέν έχει με τη σειρά της επιδεινώσει την έλλειψη νερού στο Μπόντρουμ”, λέει ο περιβαλλοντικός ακτιβιστής Ντεμίρ. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, πέρυσι χρησιμοποιήθηκαν περίπου 18 εκ. κυβικά μέτρα νερού στο Μπόντρουμ. Σύμφωνα με τον Ντεμίρ, περίπου εννέα εκατομμύρια από αυτά αντλήθηκαν από τα υπόγεια ύδατα στο Ακμπελέν και τώρα έχουν χαθεί. Το νερό από τα φράγματα χρησιμοποιείται επίσης για την ψύξη τριών εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα στην περιοχή.

Αυτά θα πρέπει να απενεργοποιηθούν και να αντικατασταθούν από ηλιακή ενέργεια, όπως ζητά, προσθέτοντας ότι η υπερβολική κατανάλωση νερού από ιδιωτικές πισίνες και γκαζόν είναι ένα άλλο πρόβλημα εκτός από την κλιματική κρίση. Σύμφωνα με τον δήμο, υπάρχουν περίπου 30.000 πισίνεςστο Μπόντρουμ. Ο δήμαρχος κάλεσε τους ιδιοκτήτες να μην τις αδειάσουν αυτό το χειμώνα, αλλά να χρησιμοποιήσουν ξανά το καθαρισμένο νερό. Με τον τρόπο αυτό θα εξοικονομηθούν 4,5 εκατομμύρια κ.μ. νερού. Ωστόσο, ο δήμος απέφυγε μέχρι στιγμής να επιβάλει απαγορευτικό. Σύμφωνα με τον ακτιβιστή το γεγονός ότι ανοίγονται συνεχώς νέα πηγάδια αποτελεί μόνο προσωρινή λύση και μακροπρόθεσμα θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Φοβάται μάλιστα ότι η υπερβολική εξάντληση των υπόγειων υδάτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλάτωση του πόσιμου νερού. Το αργότερο τότε το Μπόντρουμ θα υποφέρει και ως τουριστικός προορισμός.

Επιμέλεια: dw.com//Ειρήνη Αναστασοπούλου