Κυβίστηση από τη χώρα που θα γινόταν smoke free

Μία από τις πιο επιδραστικές πρωτοβουλίες σε εθνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο ανακαλεί η καινούργια κυβέρνηση συνασπισμού της Νέας Ζηλανδίας, υποστηρίζοντας ότι έτσι θα αυξηθούν τα κρατικά έσοδα και θα υπάρξει περιθώριο για περισσότερες φοροαπαλλαγές. Ο λόγος για τον πολυσυζητημένο αντικαπνιστικό νόμο, που στόχευε στην ανατροφή της πρώτης γενιάς που δεν θα έχει καπνίσει ποτέ, στη μείωση των εύκολα αποτρέψιμων θανάτων και στον περιορισμό των υγειονομικών δαπανών.

Ο νέος πρωθυπουργός της χώρας, Christopher Luxon, αιφνιδίασε την τοπική και παγκόσμια κοινωνία, ανακοινώνοντας την άρση του αντικαπνιστικού νόμου, ο οποίος ανεβάζει σταδιακά τη νόμιμη ηλικία για αγορά καπνικών προϊόντων, ώστε τελικά να απαγορευτεί πλήρως σε όσους γεννήθηκαν από το 2009 και έπειτα. Στο πλαίσιο των κανονισμών που ξεκίνησαν να υιοθετούνται πέρυσι και επρόκειτο να εφαρμοστούν πλήρως το 2024, προβλέπεται μείωση του ανώτατου ορίου νικοτίνης στα σχετικά προϊόντα, η πώλησή τους μόνο σε περιορισμένο αριθμό καταστημάτων, καθώς και μέτρα για λιγότερες πωλήσεις κοντά σε σχολεία.

Πρόσφατη έρευνα υπολόγιζε ότι με την πλήρη υιοθέτηση των κανονισμών, η Νέα Ζηλανδία θα εξοικονομούσε 1,3 δισ. δολάρια από υγειονομικές δαπάνες σε βάθος εικοσαετίας, ενώ οι θάνατοι των γυναικών θα μειώνονταν κατά 22% και των ανδρών κατά 9%.

Οι λόγοι πίσω από την ανάκληση

Η νέα κυβέρνηση βασιζόταν στο άνοιγμα της αγοράς ακινήτων σε ξένους αγοραστές, προκειμένου να χρηματοδοτήσει φοροαπαλλαγές στα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Μετά την απόρριψη της πρότασης αυτής από τα κόμματα της μειονότητας εντός του κυβερνητικού συνασπισμού, οι βουλευτές στράφηκαν στον αντικαπνιστικό νόμο.

«Επιστρέφοντας σε αυτές τις επιπλέον πηγές εσόδων και άλλους τομείς αποταμίευσης, που θα μας βοηθήσουν να χρηματοδοτήσουμε τη μείωση της φορολογίας, πρέπει να θυμόμαστε ότι οι αλλαγές στην αντικαπνιστική νομοθεσία είχαν σημαντικό αντίκτυπο στα κρατικά ταμεία, ύψους περίπου 1 δισ. δολαρίων», δήλωσε χαρακτηριστικά η υπουργός Οικονομικών της χώρας, Nicola Willis.

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι τα φορολογικά έσοδα από τις συνεχιζόμενες πωλήσεις τσιγάρων θα συνεισφέρουν στα κρατικά έσοδα, ενώ τόνισε ότι η απαγόρευση ίσως οδηγούσε σε άνθιση των πωλήσεων στη μαύρη αγορά. «Ένα μεγάλο μέρος της προσοχής μας είναι στραμμένο προς την αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας του πληθωρισμού. Αυτό σημαίνει πολλά πράγματα, ώστε να διασφαλίσουμε ότι εξοικονομούμε αρκετά από τις δημόσιες υπηρεσίες και ότι οι κρατικές δαπάνες είναι συνετές», τόνισε ο Luxon.

Σημειώνεται ότι στο επίκεντρο της προεκλογικής της καμπάνιας, η νέα κυβέρνηση έθεσε την αποκλιμάκωση του κόστους διαβίωσης και τον έλεγχο του πληθωρισμού, ώστε να μειωθούν τα επιτόκια δανεισμού και οι τιμές των τροφίμων. Επίσης, σε υψηλή προτεραιότητα τέθηκε η βελτίωση των δημοσίων υπηρεσιών και η μείωση της εγκληματικότητας.

Οι αντιδράσεις

«Είναι μία μεγάλη ήττα για τη δημόσια υγεία και μια μεγάλη νίκη για την καπνοβιομηχανία, της οποίας τα έσοδα θα ενισχυθούν σε βάρος ζωών Νεοζηλανδών», δήλωσε η Lisa Te Morenga, επικεφαλής της ΜΚΟ Health Coalition Aotearoa και μία από τους πολλούς αντιφρονούντες στην ανάκληση των μέτρων. Από την πλευρά του, ο Jason Alexander, διευθύνων σύμβουλος του κορυφαίου οργανισμού υγείας των Μάορι, σχολίασε ότι «με αυτή την κίνηση παρακάμπτονται οι φωνές των κοινοτήτων που επηρεάζονται περισσότερο από την επιβάρυνση του καπνού, δίνοντας προτεραιότητα στα οικονομικά συμφέροντα».

Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή ένα μικρό ποσοστό, της τάξης του 8%, εξακολουθεί να καπνίζει στη Νέα Ζηλανδία, έπειτα από την κατακόρυφη πτώση του αριθμού των καπνιστών στη χώρα. Στόχος ήταν ο περαιτέρω περιορισμός στο 5% μέχρι το 2025 και η πλήρης εξάλειψη στα επόμενα χρόνια.