Το παλαιό μοντέλο των διαγωνιστικών διαδικασιών για έργα ΑΠΕ «δεν μπορεί να περπατήσει με τον ίδιο τρόπο»

Μία νέα στρατηγική ώστε να δημιουργηθεί νέος ηλεκτρικός χώρος στο σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο τείνει να «φρακάρει», αλλά και να αξιοποιηθεί ο υπάρχον ηλεκτρικός χώρος, με βέλτιστο τρόπο, χαράσσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε χθες η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας στο συνέδριο «Ενεργειακή Ασφάλεια και Πράσινη Ανάπτυξη» που διοργανώνει το ΥΠΕΝ, για να συνεχιστεί με αυξανόμενη ένταση ο ρυθμός των επενδύσεων σε σταθμούς ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας), οι περικοπές ισχύος των έργων θα συνεχιστούν και μάλιστα ενισχυμένες, καθώς ο ηλεκτρικός χώρος δεν είναι απεριόριστος.

Αλλάζουν οι διαγωνισμοί Το παλαιό μοντέλο των διαγωνιστικών διαδικασιών για έργα ΑΠΕ «δεν μπορεί να περπατήσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο», είπε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι ήδη από πέρυσι ξεκίνησαν οι περικοπές στα έργα ΑΠΕ. Η δυνατότητα οριζόντιων περικοπών στην ισχύ των ΑΠΕ θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 4951/2022 και με Υπουργική Απόφαση στις αρχές του 2023 προσδιορίστηκε το ύψος τους. Για παράδειγμα σε νέα φωτοβολταϊκά πάρκα, στις περισσότερες κατηγορίες έργων που λαμβάνουν όρους σύνδεσης με το σύστημα από τον ΑΔΜΗΕ, γίνεται οριζόντια περικοπή 20% της αιτούμενης ισχύος τους. Επιπλέον, τα έργα αυτά δεν επιτρέπεται να εγχέουν στο δίκτυο περισσότερο από το 72% της ισχύος για την οποία έλαβαν όρους σύνδεσης. Ωστόσο, ότι περικόπτεται «ανοίγει» το ηλεκτρικός δίκτυο για άλλα νέα έργα.

«Αυτή τη στιγμή φτιάχνουμε το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο και τις απαραίτητες υπουργικές αποφάσεις που χρειάζονται ώστε να συνεχίσουμε να κάνουμε διαγωνισμούς ΑΠΕ με μία ενισχυμένη περικοπή στα έργα, την οποία όμως θα γνωρίζει εκ των προτέρων ο επενδυτής. Αναφέρομαι κυρίως στα 16 GW έργων που έχουν όρους συνδέσεις στα χέρια τους», ανέφερε η κυρία Σδούκου.

Περικοπές Όπως εξηγεί στέλεχος του ΥΠΕΝ, ένα σκεπτικό είναι τα έργα που έχουν διασφαλίσει όρους σύνδεσης, να μην εκτελεστούν, αλλά να προσθέσουν και μπαταρία ώστε να συμμετέχουν στους νέους διαγωνισμούς. «Στις νέες ανταγωνιστικές διαδικασίες σχεδιάζεται να αυξηθεί η «ταρίφα» για τα έργα αυτά, ώστε παρά τις αυξημένες περικοπές, τελικά να βγαίνει το business plan των επενδυτών», υπογραμμίζει η ίδια πηγή.

Σύμφωνα με την κυρία Σδούκου, «περίπου τα μισά από τα έργα με όρους σύνδεσης, ίσως είναι η δεξαμενή εκείνων που περιμένουν για να συμμετάσχουν στις διαγωνιστικές διαδικασίες». Όπως τόνισε, «αν θεσμοθετήσουμε μια διαδικασία να γίνονται μεν διαγωνισμοί για έργα ΑΠΕ, αλλά με μία παραπάνω περικοπή, αυτό σίγουρα αμέσως θα δημιουργήσει ένα καινούργιο ηλεκτρικό χώρο».

Διότι σύμφωνα με την υφυπουργό, πίσω από τα 16 GW (γιγαβάτ) που έχουν όρους σύνδεσης, έρχονται άλλα 35 γιγαβάτ που βρίσκονται στην …πόρτα για να λάβουν όρους σύνδεσης. «Εμείς δεν θέλουμε να σταματήσει αυτή η ροή μόνο σε όσους έχουν λάβει έως τώρα όρους σύνδεσης, γιατί υπάρχει και μια σημαντική δεξαμενή έργων που δεν έχουν πάρει όρους σύνδεσης. Για να πάρουν όμως πρέπει να δημιουργηθεί καινούργιος ηλεκτρικός χώρος», επεσήμανε, αναφέροντας ότι θα πρέπει παράλληλα να γίνει και το μεγάλο ξεκαθάρισμα των 16 γιγαβάτ από τα βαλτωμένα έργα που δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο.

Επιπλέον, η υφυπουργός υπογράμμισε ότι ετοιμάζεται ένα χρονοδιάγραμμα, το οποίο θα είναι σαφές και ξεκάθαρο για τους επενδυτές. «Θα πρέπει να βγάλουμε μια υπουργική απόφαση στην οποία θα ορίσουμε τί διαγωνισμούς θα κάνουμε το 2024, το 2025 και το 2026, τι ισχύ θα βγάλουμε, αν θα είναι κοινοί διαγωνισμοί (σ.σ. όλων των τεχνολογιών), διαγωνισμοί ΑΠΕ με μπαταρία κλπ. Νομίζω ότι αυτό περιμένουν να δουν οι ενδιαφερόμενοι», σημείωσε η κ. Σδούκου.

Η δέσμευση ηλεκτρικού χώρου με αριθμούς Σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ:

Σήμερα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ στη χώρα έχει ξεπεράσει τα 11,5 GW, εκ των οποίων περίπου 5 GW είναι συνδεδεμένα στο σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας του ΑΔΜΗΕ και τα υπόλοιπα στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ. Συνολικά έχουν δοθεί Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης σε νέα έργα ΑΠΕ ισχύος 15,5 GW (13,5 GW από τον ΑΔΜΗΕ και 2 GW από τον ΔΕΔΔΗΕ). Η πλειονότητα των προσφορών του ΑΔΜΗΕ, δηλαδή περίπου 11 GW από τα συνολικά 13,5 GW, έχουν εκδοθεί από το 2021 έως σήμερα. Τα έργα που δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο, αναμένεται να λειτουργήσουν σε ορίζοντα πενταετίας, «εκτοξεύοντας» την εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ από 11 σε 27 GW, ακόμη και πριν το 2030, που είναι το χρονικό ορόσημο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Στην δέσμευση ηλεκτρικού χώρου θα πρέπει επίσης να συνυπολογιστούν και τα 2 GW από Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα. Επομένως, η συνολική δέσμευση ηλεκτρικού χώρου φτάνει στα 29 GW. Με βάση το επενδυτικό πρόγραμμα ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς εκτιμάται πως ο ηλεκτρικός χώρος για ΑΠΕ το 2030 θα είναι της τάξης των 29 GW, ο οποίος με τα σημερινά δεδομένα έχει καλυφθεί. Γι΄ αυτό απαιτούνται ενέργειες για την βέλτιστη αξιοποίησή του. Παράλληλα, εξακολουθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον για ΑΠΕ το οποίο αναδεικνύεται από το γεγονός ότι μόνο στον ΑΔΜΗΕ υπάρχουν αιτήματα ΑΠΕ για προσφορά σύνδεσης που «σωρεύουν» ισχύ 30 GW.