Γιώργος Σταμάτης: Η έλευση του Κυριάκου Μητσοτάκη έδωσε μεγάλη ώθηση στην κοινωνική πολιτική

Συνέντευξη για τα μεγάλα ζητήματα που άπτονται της κοινωνικής πολιτικής στη χώρα μας παραχώρησε στο Pagenews και στην δημοσιογράφο κ. Σοφία Χύτου ο βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιώργος Σταμάτης.

Πιο ειδικά, ερωτώμενος από την κ. Χύτου σχετικά με το εάν η κοινωνική πολιτική έχει πολιτικό χρώμα, ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος απαντά ότι οι κοινωνικές πολιτικές δεν αποτελούν το προνομιακό πεδίο χάραξης και άσκησης πολιτικής των άλλων, πέραν της Νέας Δημοκρατίας, κομμάτων.

Αναφερόμενος συγκεκριμένα στο ρόλο που διαδραμάτισε και συνεχίζει να παίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο κύριος Γ. Σταμάτης επισημαίνει πως «η έλευση του Κυριάκου Μητσοτάκη έδωσε πολλή ώθηση ώστε να δούμε νέες ατζέντες, νέα δεδομένα που αφορούν την κοινωνική πολιτική, αλλά κυρίως όχι με μια λογική επιδοματικής πολιτικής και εξάρτησης των ευπαθών ομάδων από το κράτος».

Αναφορικά με τα προγράμματα εργασίας που καταρτίζονται, ο βουλευτής Επικρατείας υπογραμμίζει πως αυτά δεν έχουν μια επιδοματική λογική, η οποία ενισχύει υπέρμετρα το ρόλο του κράτους, αλλά απευθύνονται κυρίως στον ιδιωτικό τομέα και εγγράφονται σε μια προοπτική συμπερίληψης.

Σε σχέση με το πρόβλημα της αστεγίας, ο βουλευτής επικρατείας της ΝΔ επισημαίνει πως η πατρίδα μας δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα που συναντά κάποιος σε κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης και ότι η Ελλάδα εφαρμόζει και ακολουθεί ένα μίγμα πολιτικών και θεσμών.

Ακόμη, «ο «Προσωπικός Βοηθός» είναι ένα από τα στρατηγικά και πιο εμβληματικά έργα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης των ατόμων με αναπηρία», τονίζει ο Γιώργος Σταμάτης, όταν αναφέρεται στις δράσεις και τις πολιτικές σχετικά με τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Πιο αναλυτικά, η συνέντευξη του κ. Γιώργου Σταμάτη έχει ως ακολούθως.

Έχει τελικά απόχρωση η κοινωνική ευαισθησία; Ποιες είναι οι προτεραιότητες της κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης;

Η αλήθεια ότι όντως, παραδοσιακά αυτό που λέγαμε κοινωνική πολιτική, πολιτική για τις ευάλωτες και ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού δεν θεωρούνταν προνομιακό πεδίο της Νέας Δημοκρατίας. Η αλήθεια είναι ότι, αν το δεις και το αναλύσεις, είναι ότι προφανώς όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν στη μεταπολίτευση έχουν προσφέρει. Απλά η Νέα Δημοκρατία έχει μια τελείως διαφορετική λογική στην πολιτική της, που δεν είχε τόσο να κάνει με την εξάρτηση αυτών των ομάδων από το κράτος μέσω επιδομάτων, αλλά κυρίως δίνοντας νέες ευκαιρίες και φτιάχνοντας έτσι τους κατάλληλους θεσμούς και προϋποθέσεις, έτσι ώστε αυτοί οι άνθρωποι να είναι πολύ πιο εύκολα ενταγμένοι στην κοινωνία. Αλλά δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω ότι, όντως, και ειδικά μέχρι τα χρόνια του μνημονίου και την πτώχευση της χώρας, αυτός δεν ήταν ένας χώρος προνομιακός. Αυτό πώς άλλαξε και γιατί άλλαξε; Αυτό ουσιαστικά άλλαξε γιατί στις καταστατικές αρχές που έχουν τα κόμματα παίζει ρόλο και ποιοι ηγούνται. Τα κόμματα στη χώρα μας είναι αρχηγικά, προεδρικά. Και νομίζω ότι η έλευση του Κυριάκου Μητσοτάκη έδωσε πολλή ώθηση ώστε να δούμε νέες ατζέντες, νέα δεδομένα που αφορούν την κοινωνική πολιτική, αλλά κυρίως όχι με μια λογική επιδοματικής πολιτικής και εξάρτησης των ευπαθών ομάδων από το κράτος. Έχει κυρίως να κάνει με τη δημιουργία πολιτικών συμπερίληψης, ανοικτών στη κοινωνία, όπου τα άτομα των ευπαθών ομάδων θα είχαν λόγο στη δημιουργία και τη χάραξη πολιτικής και, δεύτερον, οι πολιτικές δεν θα ήταν στην τύχη ενός βοηθήματος, αλλά θα είχε να κάνει γενικότερα με την εύρεση εργασίας, τη δυνατότητα νέων ευκαιριών και, στο τέλος, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, που ήταν κάτι που έλειπε. Οπότε, νομίζω ότι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, όταν ο ελληνικός λαός αποφάσισε να στηρίξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως πρωθυπουργό της Ελλάδας το 2019 και το 2023, όλα να μετουσιωθούν σε πολιτικές, που είναι αρκετά συμπεριληπτικές, είτε αφορούν τους αστέγους ή τους τσιγγάνους ή τα άτομα με αναπηρία ή, γενικότερα, στο επίπεδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι φτιάχτηκε μια πλουραλιστική ατζέντα κυρίως υπό το πρίσμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και νομίζω πως τελικά αυτή ήταν η ουσιώδης διαφορά σε σχέση με άλλα κόμματα προγενέστερων ετών. Άρα, επί της ουσίας δεν ισχύει ότι η κοινωνική πολιτική δεν αποτελεί προνομιακό πεδίο της Νέας Δημοκρατίας. Τα κόμματα μετεξελίσσονται όταν φέρνουν ανθρώπους με νέες ιδέες, όταν οι ίδιοι οι πρόεδροι των κομμάτων θέλουν να ανοίξουν το κόμμα, θέλουν να έχουν μέρος των κινημάτων και των πρωτοποριακών ιδεών που κυριαρχούν αυτή τη στιγμή στην Ε.Ε., νομίζω ότι τότε μπορεί χωρίς στεγανά να δημιουργήσεις ιδέες που θα συνάδουν με το καλό των συμπολιτών μας.

Ποια προγράμματα και πολιτικές έχουν ενεργοποιηθεί για την καταπολέμηση της αστεγίας και για τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας;

Το πρόγραμμα «Στέγαση και εργασία για τους αστέγους», για το οποίο βραβεύθηκα, ψηφίστηκε από ευρωπαίους πολίτες, συγκρινόμενο με άλλα προγράμματα άλλων χωρών της Ε.Ε. Και νομίζω ότι αυτός είναι ο πιο θετικός δείκτης αναγνώρισης μιας δουλειάς, όταν αυτή η δουλειά και φαίνεται αλλά κυρίως όταν πλαισιώνει ένα μίγμα πολιτικών. Με το πρόγραμμα αυτό καταφέραμε να έχουμε το ζητούμενο, δηλαδή τη στέγαση, το δεύτερο ζητούμενο, δηλαδή τη δουλειά, και το τρίτο ζητούμενο, δηλαδή τη ψυχοκοινωνική στήριξη, δίνοντας στους ανθρώπους αυτούς να κάνουν πράγματα, τα οποία είχαν απωλέσει στην προηγούμενη φάση της ζωής τους, όταν βρέθηκαν άστεγοι. Νομίζω ότι όλο αυτό το πλέγμα, μαζί με τις συνεδρίες, μαζί με τον έλεγχο και μαζί με της συνεργασία τοπικής αυτοδιοίκησης, υπουργείου και των δήμων, όλο αυτό δημιούργησε ένα παζλ, το οποίο έφερε το αποτέλεσμα που έχουμε σήμερα.

Έχουμε προγράμματα για την εργασία. Τα προγράμματα αυτά είναι εστιασμένα σε μια φάση συμπερίληψης. Το κράτος δεν έρχεται να επιδοτήσει δουλειές. Απευθύνεσαι στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να προσλάβει αυτούς τους ανθρώπους, γιατί αυτοί οι άνθρωποι πηγαίνουν την επόμενη μέρα στον ιδιωτικό τομέα, στον ιδιωτικό τομέα θα τείνουν να ψάξουν δουλειά. Οπότε, αυτή  η διαδικασία, η οποία περικλείει πολλά στάδια ενδυνάμωσης. Το κυριότερο σε όλο αυτό που συζητάμε είναι πώς ενδυναμώνονται αυτοί οι πολίτες, πώς επανακτούν τη σχέση που έχουν με το κράτος – ένας άνθρωπος που έχει βρεθεί στο δρόμο, έχουν σπάσει πολλές αλυσίδες μαζί. Μία από τις αλυσίδες που έχουν σπάσει είναι η εμπιστοσύνη στο κράτος, όπως το φαντάζεται ο οποιοσδήποτε. Αυτό σημαίνει ότι έρχεται το κράτος να του πει ότι «εγώ αναγνωρίζω πως πρέπει να κάνω κάτι, γιατί αυτά είναι μέσα στο Σύνταγμα της χώρας μας και σου δίνω ένα μοντέλο κοινωνικής επανένταξης, δίνοντάς σου όλες αυτές τις διεξόδους. Και αν δεν τα καταφέρεις, είμαι πάλι εδώ και έρχομαι να σε βοηθήσω, να ξαναπροσπαθήσουμε». Πολλές φορές, οι ad hoc δράσεις μπορεί σε κάποιους ανθρώπους να έχουν ένα αποτέλεσμα, σε κάποιους άλλους ανθρώπους δεν έχουν αποτέλεσμα. «Μα το κράτος έχει σπίτια και ο άλλος μένει στο δρόμο», λένε μερικοί συμπολίτες μας, αλλά δεν είναι τόσο απλό. Γενικά, τα πράγματα στη ζωή δεν είναι τόσο απλά. Γιατί ένας άνθρωπος που μένει στο δρόμο με βάση τα street work και τη γνωριμία με αυτούς τους ανθρώπους, έχει φτιάξει τη ζωή του στο δρόμο.

Και μέσα από αυτή τη διαδικασία απέκτησα φίλους, που ζούσαν στο δρόμο και τώρα μένουν στο σπίτι. Το άλλο που μου έχει μείνει είναι ότι σε όλη αυτή τη διαδικασία, άνθρωποι που σε εμπιστεύτηκαν για να τους δώσεις μια κουβέρτα, ένα φαγητό κ.λπ. έφυγαν από τη ζωή. Οπότε έχεις το κοντράστ. Δύο άνθρωποι μένουν σε ένα παγκάκι. Ο ένας επιλέγει να πάει σε ένα σπίτι. Ο άλλος δεν το αποφασίζει και τελικά μπορεί να πεθάνει ή συνεχίζει να μένει στο παγκάκι. Όλο αυτό σού δίνει πως ό,τι καταφέρεις στο τέλος της ημέρας σαν κοινωνία, ακόμη και ένας να απομένει στο δρόμο σημαίνει πως πρέπει να καταβάλεις πολύ μεγαλύτερες προσπάθειες, σχεδόν υπεράνθρωπες, έτσι ώστε και αυτός ο άνθρωπος να μπει σε ένα σπίτι.

Εμείς δεν έχουμε το φαινόμενο των αστέγων που έχουν άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης. Εμείς έχουμε το γεγονός ότι ο μέσος όρος των αστέγων είναι πάνω από τα πενήντα έτη. Αυτό μεταφράζεται στο ότι πρόκειται για ανθρώπους που έρχονται από τα χρόνια της κρίσης. Δεν βρέθηκαν από τη μια μέρα στην άλλη σε καθεστώς αστεγίας.

Έχουμε ανθρώπους που είχαν μια επιχείρηση, η οποία δεν κατάφερε σε ένα δανεισμό να ανταπεξέλθει. Μαζί με τη χρεοκοπία της χώρας όλο αυτό το πράγμα σχεδόν κατέρρευσε. Η εμπειρία αυτή μας έδειξε πως κάποια στιγμή, μπορεί να τα χάσεις όλα. Και αυτό που πρόσεξα είναι ότι πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους που τα έχασαν όλα εκπλήρωσαν προηγουμένως όλες τις υποχρεώσεις τους απέναντι σε άλλους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει πως όλη αυτή τη κατάσταση πρέπει να τη δεις πιο ολιστικά. Δε μεταφράζεται έτσι ή αλλιώς. Είναι πιο περίπλοκο το θέμα. Αλλά η Ελλάδα δεν έχει το φαινόμενο των αστέγων που έχουν χώρες της δυτικής Ευρώπης. Και αυτό είναι καλό, γιατί ακόμη στη χώρα μας λειτουργεί ο θεσμός της τοπικής αυτοδιοίκησης, της οικογένειας, των συγγενών προσώπων. Έχουμε αλληλεγγύη, αλλά πολλά πράγματα δε γίνονται με την αλληλεγγύη και τη φιλανθρωπία. Με τη φιλανθρωπία νομίζουμε πως εκπληρώνουμε το χρέος μας, μα το χρέος μας προς την κοινωνία είναι πολύ πιο μεγάλο. Σίγουρα δεν αρχίζει ή δεν τελειώνει, δίνοντας ένα κομμάτι ψωμί σε έναν άνθρωπο.

Ποια είναι η στρατηγική της χώρας για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των ΑμεΑ;

Ο «Προσωπικός Βοηθός» είναι ένα από τα στρατηγικά και πιο εμβληματικά έργα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης των ατόμων με αναπηρία. Ο «Προσωπικός Βοηθός» είναι μια μεταρρύθμιση της τελευταίας εικοσαετίας. Πρόκειται για το άτομο που βοηθάει το άτομο με αναπηρία στη διαδικασία ένταξής του στην κοινότητα, πρόληψη της ιδρυματοποίησης, και το οδηγεί στη διαδικασία ανεξάρτητης διαβίωσης. Αυτό κλιμακωτά έχει και άλλα καλά. Για παράδειγμα, βοηθάει την οικογένεια να «αναπνεύσει». Είναι ένας εξειδικευμένος άνθρωπος που έρχεται να βοηθήσει το άτομο με αναπηρία. Και επίσης, ένας συμπολίτης μας βρίσκει δουλειά με πολύ καλά χρήματα. Κι ακόμη, το άτομο που δουλεύει ως προσωπικός βοηθός γνωρίζει τον πραγματικό κόσμο της αναπηρίας και της δυσκολίας που αποφέρει η πολύ βαριά αναπηρία στο άτομο με αναπηρία. Και έτσι γίνεται ένας κοινωνός κατανόησης: Τι σημαίνει άτομο με αναπηρία, τι σημαίνει οικογένεια με αναπηρία, το θέμα της προσβασιμότητας. Εμείς φτιάξαμε πόλη στη χώρα μας για να μένουμε και όχι για να ζούμε. Στόχος αυτής της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει μέσα στα επόμενα χρόνια σε ένα σχέδιο προσβάσιμων πόλεων στη λογική άρσης εμποδίων. Οπότε να άρουμε εμπόδια και έτσι, οι πόλεις μας να γίνουν πιο προσβάσιμες. Η λογική της προσβασιμότητας και της συμπερίληψης στην κοινότητα είναι όταν θα έχουμε επιτύχει σαν κοινωνία ένα άτομο με αναπηρία να μπορεί να βγει από το σπίτι του και να πάει όπου θέλει χωρίς εμπόδια. Τότε θα έχει επιτευχθεί ο πολύ μεγάλος στόχος. Και αυτό έχει να κάνει σε κοινωνικές, επαγγελματικές ή αθλητικές υποχρεώσεις. Στο οτιδήποτε ένας άνθρωπος χωρίς αναπηρία έχει τη δυνατότητα να βιώσει θα μπορεί να το κάνει και ένα άτομο με αναπηρία. Τότε θα πούμε ότι οι πόλεις μας είναι προσβάσιμες, πως η κοινωνία μας είναι συμπεριληπτική, κοινωνία αποδοχής της διαφορετικότητας.

Θα σας πάω στο θέμα της κοινωνικής κατοικίας. Η κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να λάβει κάποιες παρεμβάσεις, θεωρείτε ότι έχουν επιτύχει το στόχο τους μέχρι στιγμής;

Το Δεκέμβριο του 2022 θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας ένα πρόγραμμα στεγαστικής πολιτικής. Μετά το κλείσιμο του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, δεν υπήρχε μια στεγαστική πολιτική για τη χώρα. Έχω σχεδιάσει το πρόγραμμα Κοινωνικής Κατοικίας που «τρέχει» τώρα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Έχουμε το πρόγραμμα στέγασης για τους αστέγους, το πρόγραμμα «Κάλυψη» για νέους από 25 – 39 ετών. Έχουμε το πρόγραμμα «Σπίτι μου» πάλι για τους νέους 25 – 39 ετών, το οποίο δίνει τη δυνατότητα κυρίως σε νέα ζευγάρια να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι με πολύ ευνοϊκούς όρους. Όλο αυτό είναι μια διαδικασία μέσα σε μια ελεύθερη αγορά και σε κανόνες που θέτει το κράτος. Από εκεί και πέρα επαφίεται και στο κάθε ζευγάρι η περιοχή που επιλέγει αν αυτή είναι επιλέξιμη στο να έχει διαμερίσματα ή όχι. Το σημαντικό είναι ότι πάρα πολλά δάνεια έχουν αυτή τη στιγμή εγκριθεί και πολλοί συμπολίτες μας, νέοι σε ηλικία, αποκτούν το δικό τους σπίτι. Νομίζω ότι είμαστε σε μια πολύ καλή στιγμή και συγκυρία. Αυτό δεν έχει λειτουργήσει πάνω από έξι μήνες. Στις αρχές του χρόνου, μαζί με το πρόγραμμα «Ανακαινίζω», θα έχουμε τα πρώτα δείγματα αξιολόγησης, ώστε να δούμε τι πήγε σωστά και τι πήγε στραβά, για να δούμε τι μπορούμε να αλλάξουμε, ενδεχομένως ποιο πόσο πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερο. Και σε όλο αυτό το πλαίσιο να αρχίζει να μπαίνε στον Έλληνα πολίτη, κυρίως στους νέους ανθρώπους, ότι πλέον το κράτος έχει πολιτική – για συγκεκριμένα ηλικιακά όρια φυσικά – για αυτούς τους ανθρώπους, οπότε να μπαίνουν και οι ίδιοι σε μια διαδικασία διεργασίας, σκέψης και στο τέλος να αποφασίσουν να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι.