Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επιφέρει μια ριζική αλλαγή στο πολιτικό σύστημα με την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου για τους πολίτες που ζουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός κατά την εισήγησή του στο Υπουργικό Συμβούλιο, οι αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ από τις επόμενες ευρωεκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν με σταυρό προτίμησης και με εθνική, ενιαία εκλογική περιφέρεια.
Η εξειδίκευση των μέτρων έγινε από τους συναρμόδιους υπουργούς Νίκη Κεραμέως και Θεόδωρο Λιβάνιο, οι οποίοι και θα παρουσιάσουν το μοντέλο της επιστολικής ψήφου που θα απευθύνεται σε όλους ανεξαιρέτως τους Έλληνες του εξωτερικού – και του εσωτερικού – εφόσον είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους.
Στόχος, όπως το έθεσε ο πρωθυπουργός, είναι να ψηφίζουν χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα για να βρεθούν σε κάποιο εκλογικό κέντρο, πρεσβεία ή προξενείο, όπως έγινε με τις τελευταίες εθνικές εκλογές.
«Κάθε απόδημος που είναι εγγεγραμμένος σε εκλογικούς καταλόγους θα μπορεί να ψηφίζει χωρίς να κάνει χιλιόμετρα. Θα ψηφίζει από το γραφείο του, από το σπίτι του. Την ίδια δυνατότητα θα δώσουμε και στους πολίτες μας εντός Ελλάδας και θα τους δώσει τη δυνατότητα να ψηφίσουν, ενώ μπορεί να μην πήγαιναν», ανέφερε.
Ο πρωθυπουργός μάλιστα προανήγγειλε την ισχύ της επιστολικής ψήφου για τις επόμενες εθνικές εκλογές. Σύμφωνα με το Κ. Μητσοτάκη, «ενισχύοντας τη δημοκρατική έκφραση η οποία απομονώνει αδιέξοδες ακραίες συμπεριφορές αλλά κάνοντας και το πρώτο βήμα ώστε το νέο αυτό δικαίωμα να ισχύσει και στις επόμενες εθνικές εκλογές».
Το νομοσχέδιο κινείται σε τέσσερις άξονες, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της κ. Ν. Κεραμέως και του κ. Θ. Λιβάνιου: εκλογή ευρωβουλευτών, διευκόλυνση ψήφου εκλογέων, εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων και διευκόλυνση πρόσβασης ΑμεΑ στον προεκλογικό διάλογο.
Συγκεκριμένα για την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου, ο εκλογέας εντός επικράτειας δύναται να επιλέξει αν θα ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με επιστολική ψήφο αντί για προσέλευση στο εκλογικό του τμήμα. Οι εκλογείς που βρίσκονται εκτός επικρατείας θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα αποκλειστικά με επιστολική ψήφο. Ο εκλογέας παραλαμβάνει το εκλογικό υλικό, ψηφίζει και αποστέλλει τον φάκελό του στην Ειδική Επιτροπή Συλλογής Επιστολικής Ψήφου στα αρμόδια Πρωτοδικεία. Οι επιστολικές ψήφοι καταμετρώνται ταυτόχρονα με τις ψήφους στην υπόλοιπη χώρα. Η επιστολική ψήφος προβλέπεται για την ώρα στην εν λόγω πρωτοβουλία μόνο για τις ευρωεκλογές και τα εθνικά δημοψηφίσματα.
Με βάση τις ανακοινώσεις που έγιναν σήμερα, η διαδικασία είναι η ακόλουθη:
Δημιουργείται ηλεκτρονική πύλη για την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου. • Ο εκλογέας κάνοντας χρήση των κωδικών του καταχωρεί την αίτησή του και συμπληρώνει τη διεύθυνση στην οποία θέλει να του αποσταλεί το εκλογικό υλικό. Το κινητό του τηλέφωνο που δηλώνει καθώς και το email του, πιστοποιούνται με συνθηματικό μιας χρήσης (OTP). • H αίτηση γίνεται αμέσως οριστική, μόλις αυτή υποβληθεί. • Η προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων λήγει 40 ημέρες πριν τη διενέργεια των εκλογών. Μέχρι εκείνη την ημερομηνία ο εκλογέας μπορεί να τροποποιήσει τη διεύθυνση παραλαβής ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, καθώς και να ακυρώσει την αίτησή του.
Σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, “η σημερινή εξαγγελία δεν πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο επικοινωνιακής εκμετάλλευσης. Απαιτεί απαντήσεις για πιθανά συνταγματικά κωλύματα, για τη διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου, καθώς και ασφαλιστικές δικλείδες που θα προστατεύσουν από ενδεχόμενη νόθευση το εκλογικό αποτέλεσμα και θα εξασφαλίσουν την αξιοπιστία της διαδικασίας”.
Θετική είναι, σε αδρές γραμμές, η θέση του ΠΑΣΟΚ. Υπέρ της επιστολικής ψήφους τάσσεται το ΠΑΣΟΚ για τη διευκόλυνση του εκλογικού δικαιώματος των Ελλήνων του εξωτερικού, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του, ασκώντας ωστόσο κριτική στον κ. Μητσοτάκη για το γεγονός ότι δεν είχε ενημερώσει τα κόμματα πριν την ανακοίνωση, κάνοντας λόγο για παλινωδίες και αιφνιδιασμό που δεν δείχνουν από την πλευρά της κυβέρνησης διάθεση συναίνεσης.