Μπαλάνης, Δ. Σύμβουλος ΟΔΙΠΥ: Ο νέος υγειονομικός χάρτης και η αξιολόγηση των νοσοκομείων

«Σε καμία περίπτωση δεν κάνουμε πλάνα με στόχο να κλείσουμε δομές», επισημαίνει ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) Βασίλειος Μπαλάνης, αναφερόμενος στον σχεδιασμό του νέου υγειονομικού χάρτη της χώρα. Αντίθετα, όπως επισημαίνει, «η χρήση τεχνοκρατικών μεθοδολογιών στη βελτίωση των υπηρεσιών οδηγεί σε βελτίωση της αποδοτικότητας των δομών, καλύτερες υπηρεσίες προς τους ασθενείς, ανθρωποκεντρική προσέγγιση και σημαντικές εξοικονομήσεις πόρων για το σύστημα υγείας». Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ και στον Μιχάλη Κεφαλογιάννη, ο Βασίλης Μπαλάνης εξηγεί πως μέσω του «ψηφιακού εργαλείου» που ονομάζεται εθνικός χάρτης υγείας «θα μπορούμε να φέρουμε δεδομένα στο τραπέζι τα οποία θα χρησιμοποιούνται από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας στο σχεδιασμό τους για το ΕΣΥ». Αναφερόμενος στο πρόγραμμα «Νοσηλεία στο Σπίτι» ή αλλιώς «ΝΟΣΠΙ» που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Υλοποιείται από τον ΟΔΙΠΥ, λέει πως μέσω του προγράμματος αυτού, «δείχνουμε έμπρακτα πως θέλουμε να κατευθύνουμε το νέο ΕΣΥ με μια προσέγγιση ανθρωποκεντρική. Για πρώτη φορά σχεδιάζουμε τη φροντίδα υγείας ξεκινώντας όχι από τις δομές ή τον γιατρό αλλά από τον ασθενή». Μάλιστα προσθέτει ότι στον άμεσο σχεδιασμό είναι ένα Εθνικό Πλάνο για την Κατ’ Οίκον Φροντίδα με έμφαση στους ασθενείς με χρόνια νοσήματα. Ο ρόλος του ΟΔΙΠΥ στο επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, όπως εξηγεί είναι συμβουλευτικός προς την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. «Σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε στη λήψη αποφάσεων μέσω εισηγήσεων που θα έχουν προέλθει από την ανάλυση δεδομένων». Η δημιουργία δεικτών ποιότητας όπως η ασφάλεια, η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα, επιφέρουν ήδη , όπως εκτιμά, βελτιώσεις στην ποιότητα της φροντίδας, ενώ σε συνδυασμό με την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, αναμένεται να υπάρξουν σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς και τους επαγγελματίες υγείας. «Οι ίδιοι πλέον οι διοικητές, ιατροί και νοσηλευτές μας ζητάνε να προτεραιοποιήσουμε στον προγραμματισμό μας. το νοσοκομείο στο οποίο εργάζονται» επισημαίνει ο Β.Μπαλάνης και προσθέτει πως το επόμενο διάστημα θα αναπτυχθούν κωδικοί εκτάκτου ανάγκης σε περισσότερα νοσοκομεία της χώρας εκτός από τα Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη και ΠΑΓΝΗ στην Κρήτη, που ήδη εφαρμόσθηκαν με επιτυχία. Όσον αφορά την αξιολόγηση του προσωπικού που έχει τεθεί ως στόχος από την παρουσίαση της κυβέρνησης του προγράμματος για την υγεία, ο ίδιος επισημαίνει «Προσωπικά είμαι υπέρμαχος της άποψης πως όλοι θα πρέπει να αξιολογούνται και αυτό για δυο κύριους λόγους. Πρώτον, για να μπορεί να δοθεί επιπλέον κίνητρο σε όλους τους επαγγελματίες υγείας για καλύτερα μετρήσιμα αποτελέσματα για τους ασθενείς μέσω αύξησης του μισθού που θα συνδέεται με ποιοτικά κριτήρια και δεύτερον για να λειτουργήσει ως αντικίνητρο σε περιπτώσεις που έχουμε σοβαρά λάθη που μπορεί να επηρεάσουν την ασφάλεια των ασθενών.» Όπως εξηγεί η πιστοποιημένη εκπαίδευση σημαίνει δυο πράγματα: Ασφάλεια και Διαφάνεια. «Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει πως αυτός που τον φροντίζει είναι έτοιμος να του παρέχει τη φροντίδα που του αξίζει», τονίζει και αποκαλύπτει πως στο επόμενο διάστημα «θα επικαιροποιήσουμε τη διαδικασία αξιολόγησης και θα φανεί στη λεπτομέρειά της η διαδικασία μέσω της οποίας θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά η αξιολόγηση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων στη χώρα μας».

Η κάθε αξιολόγηση θα γίνεται με απόλυτη διαφάνεια και θα αναρτάται η τελική έκθεση στην ιστοσελίδα του ΟΔΙΠΥ καταλήγει, προσθέτοντας πως «Η προσέγγιση μας βασίζεται στη χρήση τεχνογνωσίας από το εξωτερικό, όπου αυτό απαιτείται, και η προσαρμογή των εργαλείων στην ελληνική πραγματικότητα για να πετύχουμε παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Διευθύνοντα Συμβούλου του ΟΔΙΠΥ Β.Μπαλάνη στο ΑΠΕ -ΜΠΕ

ΕΡ: Εδώ και 2 χρόνια ο Ο.ΔΙ.ΠΥ καταγράφει την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις δομές Υγείας της χώρας. Από τα πρώτα στοιχεία που έχετε συγκεντρώσει, τι εικόνα έχετε σχηματίσει; Ποιο είναι το μείζον πρόβλημα ;

ΑΠ: Όντως έχουμε δει αρκετά νοσηλευτικά ιδρύματα σε σύντομο χρονικό διάστημα και μάλιστα ξεκινήσαμε από την περίοδο του COVID-19 όπου οι γιατροί και νοσηλευτές μας δούλευαν ακατάπαυστα για να σώσουν ανθρώπινες ζωές. Αυτό είναι σημαντικό για να καταλάβουμε πως πρέπει πάντα να αξιολογούμε όλα τα στοιχεία που έχουμε σε μια κατάσταση. Από την άλλη, δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στη χώρα μας μια συστηματική προσπάθεια για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στα νοσηλευτικά μας ιδρύματα και σίγουρα δεν έχουμε αναπτύξει – στο βαθμό τουλάχιστον που το έχουν κάνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες – την συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας. Ως εκ τούτου, καθώς η προσέγγισή μας είναι πολύ συνεργατική, οι ίδιοι πλέον οι διοικητές, ιατροί και νοσηλευτές μας ζητάνε να προτεραιοποιήσουμε το νοσοκομείο στο οποίο εργάζονται στον προγραμματισμό μας.

ΕΡ: Από την καταγραφή αυτή η οποία συνεχίζεται, αναδεικνύονται τομείς για επείγουσες παρεμβάσεις και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί;

ΑΠ: Λένε πως ότι δεν μετράς, δεν μπορείς να το βελτιώσεις. Έτσι, κι εμείς έχουμε θέσει ως πρώτη προτεραιότητα τη δημιουργία δεικτών ποιότητας ώστε να μπορούμε να εντοπίζουμε έγκαιρα τους τομείς όπου απαιτείται άμεση παρέμβαση. Η δημιουργία τέτοιων δεικτών (ασφάλειας, αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας) επιφέρει ήδη βελτιώσεις στην ποιότητας της φροντίδας (όπως στην ταυτοποίηση των ασθενών, στον κίνδυνο πτώσης και στην καταγραφή συμβάντων) ενώ σε συνδυασμό με την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης αναμένουμε σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς και τους επαγγελματίες υγείας. Στη φάση που βρισκόμαστε, όπου καταγράφουμε την υφιστάμενη κατάσταση στο σύνολο του κάθε νοσοκομείου και κάνουμε τις πρώτες παρεμβάσεις, η προτεραιότητά μας είναι να εκπαιδεύσουμε το κάθε νοσοκομείο στη συμμόρφωσή του σε σχέση με τις παρεμβάσεις που ζητήθηκαν από τα κλιμάκιά μας. Η διαδικασία αυτή θα γίνεται σε συνεργασία με τις υγειονομικές περιφέρειες και θα πρέπει να ακολουθείται πιστά από τα νοσοκομεία για να μπορέσουν να κάνουν και τη δουλειά τους καλύτερα αλλά και για να έχουν και την ηθική ικανοποίηση βλέποντας τους ασθενείς να είναι όλο και περισσότερο ικανοποιημένοι από την φροντίδα που έλαβαν.

ΕΡ: Πολλά έχουν λεχθεί για τον «υγειονομικό χάρτη» της χώρας, τον οποίο ουσιαστικά θα διαμορφώσετε με τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις σας. Θα είναι δεσμευτικές για το υπουργείο Υγειάς ;

ΑΠ: Ο ρόλος του ΟΔΙΠΥ στο επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι καθαρά συμβουλευτικός προς την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε στη λήψη αποφάσεων μέσω εισηγήσεων που θα έχουν προέλθει από την ανάλυση δεδομένων. Θα μπορούσαμε να πούμε πως και μέσω του «ψηφιακού εργαλείου» που ονομάζουμε εθνικό χάρτη υγείας θα μπορούμε να φέρουμε δεδομένα στο τραπέζι τα οποία θα χρησιμοποιούνται από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας στο σχεδιασμό τους για το ΕΣΥ.

ΕΡ: Τι απαντάτε στις ανησυχίες ότι μπορεί να κλείσουν κλινικές ή δομές Υγείας και αν δεν συμβεί αυτό, με ποιο τρόπο θα αξιοποιηθούν όλες οι υπάρχουσες προς όφελος του ασθενή;

ΑΠ:Σε καμία περίπτωση δεν κάνουμε πλάνα με στόχο να κλείσουμε δομές. Όσα χρόνια ασχολούμαι με το αντικείμενο αυτό, ακόμα και στην Αγγλία, και ποτέ δεν υφίσταται τέτοιος σχεδιασμός. Αντίθετα, η χρήση τεχνοκρατικών μεθοδολογιών στη βελτίωση των υπηρεσιών οδηγεί σε βελτίωση της αποδοτικότητας των δομών, καλύτερες υπηρεσίες προς τους ασθενείς, ανθρωποκεντρική προσέγγιση και σημαντικές εξοικονομήσεις πόρων για το σύστημα υγείας μέσω καλύτερου σχεδιασμού των υπηρεσιών.

ΕΡ:Στους άξονες του επιχειρησιακού σας σχεδιασμού σε προτεραιότητα βρίσκεται ή ασφάλεια για τον ασθενή. Τι ακριβώς περιλαμβάνει αυτό ;

ΑΠ:Σωστά αναφέρετε πως η ασφάλεια για τον ασθενή αποτελεί έναν από τους 3 κεντρικούς στόχους μας. Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε αναπτύξει ήδη μια «βεντάλια» δράσεων η οποίες υλοποιούνται από τη Διεύθυνση Ασφάλειας Ασθενών που λειτουργεί στον Οργανισμό μας. Στις δράσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται: η δημιουργία πρότυπων διαδικασιών και πολιτικών για τα νοσηλευτικά ιδρύματα, η δημιουργία δεικτών ασφάλειας ασθενών, η δημιουργία προτύπων ποιότητας, το Πρόγραμμα Αντιμετώπισης των Λοιμώξεων, η δημιουργία Επιχειρησιακού Σχεδίου για το Ασφαλές Νοσοκομείο, η δράση κλιμακίων του ΟΔΙΠΥ που επισκέπτονται τα νοσοκομεία για έλεγχο της ασφάλειας των ασθενών και πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα για τους επαγγελματίες υγείας τα οποία σχεδιάζει η Διεύθυνση Έρευνας και Εκπαίδευσης. Οι δράσεις αυτές είναι μεν ενδεικτικές αλλά σίγουρα θα αυξηθούν πολύ το επόμενο διάστημα.

ΕΡ:Κάνετε λόγο για « ασφαλές νοσοκομείο» και πρόληψη και έλεγχο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Με ποιο τρόπο; Υπάρχει νέα πρόταση;

ΑΠ: Ήδη δρομολογούμε όπως προανέφερα το Επιχειρησιακό Σχέδιο για το Ασφαλές Νοσοκομείο. Μέσω του πιλοτικού αυτού προγράμματος που υλοποιήθηκε επιτυχώς στα νοσοκομεία Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη και ΠΑΓΝΗ στην Κρήτη, εντάχθηκαν στο επιχειρησιακό πλάνο των νοσοκομείων δυο κωδικοί εκτάκτου ανάγκης. Η αναγκαιότητα για τη δημιουργία τέτοιων πλάνων φάνηκε και το καλοκαίρι όπου απαιτήθηκε η εκκένωση του Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης λόγω φωτιάς. Τις ανάγκες αυτές τις βλέπουμε και το επόμενο διάστημα θα αναπτυχθούν περισσότεροι κωδικοί εκτάκτου ανάγκης σε περισσότερα νοσοκομεία της χώρας. Από την άλλη οι παρεμβάσεις που κάνουμε για τη μείωση των λοιμώξεων αποδίδουν καρπούς και θα επεκταθούν περισσότερο σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας. Μας βοηθάει στο σκέλος αυτό η μεγάλη χρηματοδότηση που έκανε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και μέσω της οποίας σχεδιάσαμε μαζί με το Ίδρυμα CLEO ένα πρότυπο πρόγραμμα για τη μείωση των λοιμώξεων. Το πρόγραμμα αυτό τρέχει ήδη σε 10 νοσοκομεία.

ΕΡ:Με ποια εργαλεία θα διασφαλίσετε την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας;

ΑΠ: Για να έχουμε τα κατάλληλα εργαλεία χρειαζόμαστε την κατάλληλη τεχνογνωσία. Στη δημιουργία των εργαλείων, και όχι μόνο, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο η παρουσία της προέδρου μας η οποία με την τεχνογνωσία της καθοδηγεί τους εμπειρογνώμονες που διαθέτουμε. Ήδη, κάπως έτσι αναπτύξαμε το πρώτο εργαλείο που χρησιμοποιούμε στην καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης το οποίο βασίζεται σε ένα διεθνές πρότυπο και το οποίο τροποποιήσαμε για να έχει εφαρμογή στη χώρα μας. Η προσέγγισή μας βασίζεται στη χρήση τεχνογνωσίας από το εξωτερικό, όπου αυτό απαιτείται, και η προσαρμογή των εργαλείων στην ελληνική πραγματικότητα.

ΕΡ :Αξιολόγηση στις τεχνολογίες υγείας, στη λειτουργία των δομών, στις κτιριακές υποδομές αλλά και στο επιστημονικό και λοιπό προσωπικό;

ΑΠ: Η αξιολόγηση του προσωπικού έχει τεθεί ως στόχος από την παρουσίαση της κυβέρνησης του προγράμματος για την υγεία. Προσωπικά είμαι υπέρμαχος της άποψης πως όλοι θα πρέπει να αξιολογούνται και αυτό για δυο κύριους λόγους. Πρώτον, για να μπορεί να δοθεί επιπλέον κίνητρο σε όλους τους επαγγελματίες υγείας για καλύτερα μετρήσιμα αποτελέσματα για τους ασθενείς μέσω αύξησης του μισθού που θα συνδέεται με ποιοτικά κριτήρια και δεύτερον για να λειτουργήσει ως αντικίνητρο σε περιπτώσεις που έχουμε σοβαρά λάθη που μπορεί να επηρεάσουν την ασφάλεια των ασθενών.

ΕΡ:Τι σημαίνει στην πράξη και πως θα ωφεληθεί ο ασθενής από την πιστοποιημένη εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας;

ΑΠ:Η πιστοποιημένη εκπαίδευση σημαίνει δυο πράγματα: Ασφάλεια και Διαφάνεια. Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει πως αυτός που τον φροντίζει είναι έτοιμος να του παρέχει τη φροντίδα που του αξίζει. Από την άλλη εμείς που σχεδιάζουμε και προσφέρουμε τέτοιου είδους εκπαιδευτικά προγράμματα είναι σημαντικό να εστιάζουμε στην πιστοποίηση με τρόπο διαφανή για να είναι τόσο οι ασθενείς όσο και οι επαγγελματίες υγείας ασφαλείς κατά την παροχή φροντίδας υγείας.

ΕΡ: Γίνεται λόγος και για το «hospital at home», θεσμό με επιτυχία στο εξωτερικό στην κατ οίκον περίθαλψη και νοσηλεία. Όλα αυτά πως μπορούν να προσαρμοστούν στην Ελληνική πραγματικότητα;

ΑΠ:Το πρόγραμμα «Νοσηλεία στο Σπίτι” ή αλλιώς «ΝΟΣΠΙ» είναι ένα πρόγραμμα που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Υλοποιείται από τον Οργανισμό μας. Είναι λογικό και φυσικό επακόλουθο να ακούγεται αρκετά καθώς μέσω του προγράμματος αυτού δείχνουμε έμπρακτα πως θέλουμε να κατευθύνουμε το νέο ΕΣΥ με μια προσέγγιση ανθρωποκεντρική. Για πρώτη φορά σχεδιάζουμε τη φροντίδα υγείας ξεκινώντας όχι από τις δομές ή τον ιατρό αλλά από τον ασθενή. Φέρνουμε τεχνογνωσία από καλά παραδείγματα του εξωτερικού, αλλά σχεδιάζουμε με βάση την ελληνική πραγματικότητα και τις ιδιαιτερότητες του δικού μας συστήματος υγείας. Έτσι, σύντομα θα έχουμε νέο θεσμικό πλαίσιο που θα ικανοποιεί τις ανάγκες μας, νέα οργανογράμματα στα νοσοκομεία που θα θέλουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα, καταγραφή δεικτών ικανοποίησης της παρεχόμενης φροντίδας απ’ ευθείας από τους ασθενείς, χρήση ψηφιακών συστημάτων για την παροχή φροντίδας που θα αποζημιώνεται με DRG νοσοκομείου, πρότυπα εκπαιδευτικά προγράμματα για όλους τους επαγγελματίες υγείας, τους χρήστες των ψηφιακών συστημάτων αλλά και για τους φροντιστές των ασθενών. Τέλος, σχεδιάζουμε παράλληλα το αύριο στο οποίο εντάσσεται σίγουρα ένα Εθνικό Πλάνο για την Κατ’ Οίκον Φροντίδα με έμφαση στους χρόνιους πάσχοντες ασθενείς.

ΕΡ: Θα λειτουργήσετε ως συμβουλευτικός Οργανισμός αναφοράς για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών από το σύστημα ή θα έχετε και ελεγκτική δυνατότητα ;

ΑΠ: Από τον Ιδρυτικό μας Νόμο έχουμε ξεκάθαρα εκτελεστική/ελεγκτική δυνατότητα. Το επόμενο διάστημα θα επικαιροποιήσουμε τη διαδικασία αξιολόγησης και θα φανεί στη λεπτομέρειά της η διαδικασία μέσω της οποίας θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά η αξιολόγηση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων στη χώρα μας. Αυτό που μπορώ να αναφέρω σίγουρα είναι πως η κάθε αξιολόγηση θα γίνεται με απόλυτη διαφάνεια και θα αναρτάται η τελική έκθεση στην ιστοσελίδα του Οργανισμού μας.