Οι επιδιώξεις Ερντογάν από το ταξίδι στην Ελλάδα

Ορισμένοι πιστεύουν ότι τα κίνητρα του Ερντογάν για την προσέγγιση με την Ελλάδα είναι αδιαφανή και αποδίδονται στον απρόβλεπτο χαρακτήρα του. Ωστόσο, μια ρεαλιστική εξέταση των κινήτρων του δείχνει πως είναι προφανή και καθόλου σκοτεινά: ο Ερντογάν κατανοεί ότι η τακτική των χαμηλών τόνων έναντι της Ελλάδας είναι απαραίτητη για να εξασφαλίσει τις σχέσεις με τη Δύση, ιδίως τις προμήθειες αεροσκαφών στην Τουρκία και τις παραχωρήσεις από την ΕΕ .

Και αυτό γιατί έχει διαπιστώσει πως, τα τελευταία χρόνια, στα πλαίσια της αντιπαράθεσης της Δύσης με τη Ρωσία, της γεωπολιτικής αστάθειας στη Μέση Ανατολή – που επιτείνεται με τον πόλεμο στη Γάζα– και της αυξημένης σημασίας των ενεργειακών πηγών της Ανατ. Μεσογείου, η Ελλάδα έχει αναβαθμιστεί στη διεθνή σκακιέρα και ιδιαίτερα στη στρατηγική της Ευρώπης και της Δύσης. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τον ρόλο της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πράγματι, η προηγούμενη ακραία επιθετική στρατηγική της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα λειτούργησε αντίστροφα, ενισχύοντας το γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με τη στρατηγική της συμμαχία με τον Πούτιν, αυτό έχει θέσει υπό αμφισβήτηση τον ρόλο της Τουρκίας. Ως αποτέλεσμα, ο δρόμος της Τουρκίας για τα F-35 και τα F-16 έχει αποκοπεί και ακόμη και η προμήθεια ευρωπαϊκών αεροσκαφών, όπως το Eurofighter, έχει γίνει πιο δύσκολος. Ταυτόχρονα, οι σχέσεις με την ΕΕ έχουν επιδεινωθεί.

Συγκεκριμένα, ο Ερντογάν “καίγεται” για το ενδεχόμενο ελεύθερης εισόδου των Τούρκων πολιτών στην ΕΕ. Επιπλέον, αλλά ίσως πιο σημαντικό, έχει ενισχύσει τις στρατηγικές του συμμαχίες με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ και έχει δώσει ισχυρά κίνητρα για τον ελληνικό επανεξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων της Αλεξανδρούπολης, των Rafale και Berhala.

Όταν η στρατηγική του μαστιγίου φάνηκε να αποτυγχάνει, ο μεγάλος τακτικιστής Ερντογάν επέλεξε να ακολουθήσει πολιτική καρότου, τουλάχιστον προσωρινά. Πράγματι, ποτέ δεν εγκατέλειψε εντελώς τον στρατηγικό του στόχο να καταστήσει την Τουρκία ηγέτιδα του μουσουλμανικού κόσμου, όπως αποδεικνύεται σαφώς από τις επανειλημμένες επιθέσεις του κατά του “δυτικού ιμπεριαλισμού” και του Ισραήλ. Ο Ερντογάν κατάλαβε ότι μόνο μια πολιτική χαμηλών τόνων απέναντι στην Ελλάδα θα μπορούσε να τον ωφελήσει στην παρούσα συγκυρία, ιδίως όσον αφορά τον επανεξοπλισμό της πολεμικής αεροπορίας και τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ως εκ τούτου, ανέτρεψε την προηγούμενη τακτική του και επιχειρεί να μετατρέψει την Ελλάδα από εμπόδιο σε γέφυρα για τη Δύση. Και γνωρίζει ότι δεν λείπουν οι ευνοούμενοι στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και σε τμήματα των ΗΠΑ, που θέλουν να χρησιμοποιήσουν αυτή την ευκαιρία για να διατηρήσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία.

Ο Ερντογάν έχει συνειδητοποιήσει από την προηγούμενη εμπειρία ότι η μεγάλη δύναμη της Ελλάδας είναι η σταδιακή συνένωση του δυτικού μετώπου έναντι του ευρασιατικού στρατοπέδου, στο οποίο η Ελλάδα παίζει το ρόλο του Ακρίτα, καθώς και η ενίσχυση των αμυντικών της δυνατοτήτων. Και επειδή δεν έχει καμία πρόθεση να εγκαταλείψει οριστικά το δυτικό στρατόπεδο, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, παίζει ένα περίεργο παιχνίδι “συμμάχου – αντιπάλου”. Μια τέτοια πολιτική αποσκοπεί στην άμεση αποτροπή μιας τέτοιας συσπείρωσης των μετώπων, εκμεταλλευόμενη το μέγεθος και τη στρατηγική θέση της Τουρκίας, αφήνοντας παράλληλα αμφιβολίες ως προς τον τελικό προσανατολισμό της.

Τελικώς, σε σχέση με την επίσκεψη του Ερντογάν στην Ελλάδα, που πιθανότατα δεν θα είχε λάβει χώρα εάν είχαν ξεσπάσει ήδη οι εχθροπραξίες στη Γάζα, ισχύει απολύτως το «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας». Με αυτή του την επίσκεψη, ο Ερντογάν σκοπεύει να διεμβολίσει το δυτικό και ισραηλινό μέτωπο δυσπιστίας ή και εχθρότητας απέναντι του, στοχεύοντας ακριβώς στο «κλειδί»μιας δυνητικής ευρωπαϊκής στρατηγικής, δηλαδή στην Ελλάδα.