Ήγγικεν η ώρα για τις μεταρρυθμίσεις

Η αναβάθμιση της Ελλάδας από τον οίκο Fitch ολοκληρώνει έναν κύκλο θετικών αξιολογήσεων της ελληνικής οικονομίας από διεθνείς οίκους, επιβεβαιώνοντας ότι μετά από δεκαετίες η Ελλάδα βρίσκεται σε σταθερή οικονομική πορεία.

Η ελληνική οικονομία έχει καλύτερες επιδόσεις από τον μέσο όρο των οικονομιών της ευρωζώνης, αλλά η αύξηση του εθνικού εισοδήματος δεν αντανακλάται σε σημαντική αύξηση των εισοδημάτων της πλειοψηφίας των πολιτών. Αυτή η δυσάρεστη πραγματικότητα εξηγείται συχνά από το ξεπερασμένο παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας, τη δυσλειτουργική αγορά και τα αντικίνητρα που δημιουργεί το γραφειοκρατικό κράτος.

Στο πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα προς τους πολίτες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι η κρίση πρέπει να ξεπεραστεί “με τολμηρές αλλαγές – μετατρέποντας τις προσωρινές δυσκολίες σε μόνιμες ευκαιρίες”.

Οι μεταρρυθμίσεις της επιστολικής ψήφου και του ποινικού δικαίου που προώθησε η κυβέρνηση την περασμένη εβδομάδα είναι πράγματι τολμηρές, καθώς έρχονται σε αντίθεση με τις καθιερωμένες αντιλήψεις για τη συμμετοχή των πολιτών στη λειτουργία της δημοκρατίας και την καταπολέμηση της εκτεταμένης παραβατικότητας. Η επιστολική ψήφος επιτρέπει στους πολίτες που για διάφορους λόγους δυσκολεύονται να μεταβούν στα εκλογικά τμήματα ή που ζουν στο εξωτερικό να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία.

Η ενίσχυση του ποινικού πλαισίου, ιδίως όσον αφορά τα πλημμελήματα, αποτελεί επιτακτική κοινωνική ανάγκη και θα ενισχύσει το “αίσθημα δικαίου”. Τα καθεστώτα ασυλίας για την υποτροπή και τα πλημμελήματα, καθώς και η μη τιμωρία των καταδικασθέντων παραβατών, αποτελούν προκλήσεις για την κοινωνία.

Ωστόσο, όταν πρόκειται για τολμηρές αλλαγές, θα πρέπει επίσης σύντομα να προκύψουν συνεκτικές μεταρρυθμιστικές προτάσεις που θα οδηγήσουν σε γνωστές αλλαγές στα μοντέλα παραγωγής και στη λειτουργία της οικονομίας και των αγορών. Το φαινόμενο της αισχροκέρδειας μεγάλων επαγγελματικών ομάδων είναι χαρακτηριστικό των αγορών που κυριαρχούνται από ολιγοπωλιακές πρακτικές και έλλειψη υγιούς ανταγωνισμού.

Εντούτοις, το πρόβλημα αυτό μπορεί να λυθεί όχι μόνο με την επιβολή τσουχτερών προστίμων, αλλά και με θεσμικές παρεμβάσεις, όπως η ενίσχυση του θεσμικού ρόλου της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Ένα άλλο μεγάλο στοίχημα για την οικονομία είναι η αύξηση των μισθών και των πραγματικών εισοδημάτων. Στην εβδομαδιαία οικονομική του ανάλυση για τη Eurobank, ο καθηγητής Θεόδωρος Ράπανος επισημαίνει ότι “μακροπρόθεσμα, η οικονομία είναι παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο χαμηλής παραγωγικότητας, χαμηλών μισθών και χαμηλού βιοτικού επιπέδου”.

Πώς όμως μπορούμε να επιτύχουμε μεσοπρόθεσμα ικανοποιητικά επίπεδα μισθών και αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο; Ένας τρόπος είναι μέσω της κρατικής ρύθμισης, η οποία επιβάλλει τις αυξήσεις των μισθών με νόμο. Αυτή η γνωστή και αποτυχημένη μέθοδος υπονομεύει την έννοια της ελεύθερης οικονομίας και υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ένας άλλος τρόπος, ο οποίος θα απαιτούσε τολμηρές αλλαγές, θα ήταν η μείωση του βάρους της ασφάλισης, των φόρων και των παροχών στους μισθωτούς, καθιστώντας τους υψηλότερους μισθούς πιο ελκυστικούς τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους εργοδότες. Η πολιτική σταθερότητα, η δημογραφική ηγεμονία και ένα σαφές εκλογικό σύστημα δίνουν στην κυβέρνηση τον πολιτικό χώρο που χρειάζεται για να εφαρμόσει πραγματικά αυτό που ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκαλεί “τολμηρές μεταρρυθμίσεις”: μετά από 13 χρόνια σκληρής προσαρμογής, η Ελλάδα έχει επιτύχει ένα σοβαρό επίπεδο αξιοπιστίας όσον αφορά τη διαχείριση του χρέους και του ελλείμματος.

Τώρα είναι η ώρα να εφαρμόσει ριζοσπαστικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις για να αποδώσει τα μερίσματα που είναι κρίσιμα απαραίτητα για τη σταθερότητα και την κοινωνική ισορροπία.