Δημαδάμα: Η κυβέρνηση έχει ως βασική στρατηγική τη βία συνολικά

Για ζητήματα έμφυλης βίας και ανισοτήτων παραχώρησε συνέντευξη στο Pagenews και στη δημοσιογράφο κ. Σοφία Χύτου η κ. Ζέφη Δημαδάμα, γενική γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Πιο ειδικά, αναφερόμενη στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, η κ. Δημαδάμα αποσαφηνίζει πως η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει μέτωπο συνολικά απέναντι στη βία και στις διάφορες εκδοχές που αυτή λαμβάνει.

Εν συνεχεία, η κυρία Δημαδάμα επισημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, παρατηρείται άνοδος των καταγγελιών για κρούσματα έμφυλης βίας, αλλά και αύξηση του αριθμού των καταγγελιών από κακοποιημένες γυναίκες.

Σε σχέση με τις στερεοτυπικές στάσεις και συμπεριφορές έναντι του γυναικείου πληθυσμού, η κ. Δημαδάμα υπογραμμίζει χαρακτηριστικά πως «τα στερεότυπα ήταν και είναι εδώ».

Ερωτηθείσα ακόμη από την κυρία Χύτου αναφορικά με τις αντιδράσεις για την αποδοχή της ευθύνης της Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η κ. Δημαδάμα τονίζει πως η βία δεν έχει κομματικό χρώμα και πως βρισκόμαστε σε μια εποχή συνθέσεων διαφορετικών οπτικών και προσεγγίσεων προκειμένου να σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στην περαιτέρω αντιμετώπιση της έμφυλης βίας.

Στις γραμμές που ακολουθούν, παρατίθεται το σύνολο της συνέντευξης της κ. Ζέφης Δημαδάμα στο Pagenews και την δημοσιογράφο κ. Σοφία Χύτου.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των Γυναικών, παρατηρούμε ότι τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά την πανδημία τα φαινόμενα αυτά έχουν αυξηθεί. Πόσες γυναίκες έχουν υποστηριχθεί από την πολιτεία; Ποια είναι η στρατηγική της κυβέρνησης;

 Δυστυχώς η βία είναι κάτι που βλέπουμε δίπλα μας συνέχεια. Έχουμε βία ανηλίκων που είναι σε πολύ μεγάλη έξαρση. Έχουμε έμφυλη βία που σχετίζεται με το φύλο. Η 25^η Νοεμβρίου είναι η ημέρα που είναι αφιερωμένη στην καταπολέμηση και την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Και πρέπει και ως υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και ως Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων – πρώτη φορά παίρνουμε όλο το χαρτοφυλάκιο και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο.

Η κυβέρνηση έχει ως βασική στρατηγική το θέμα της βίας γενικότερα – ετοιμάζεται τώρα ένα νομοσχέδιο για τη βία στα παιδιά, στους ανήλικους, που πολύ γρήγορα θα αναπτυχθεί και θα δούμε πώς μπορούμε και τομεακά να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα. Η βία είναι πραγματικά σε όλη τη χώρα. Για να επικεντρώσουμε και στη δουλειά της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και λόγω της ημέρας που είχαμε για τη βία κατά των γυναικών, δυστυχώς τα φαινόμενα της βίας κατά των γυναικών και μετά την πανδημία, που φωτίστηκαν πολύ εκείνη την περίοδο, παραμένουν. Και βλέπουμε στην έκθεση που ετοίμασε η γραμματεία μας ότι υπάρχουν πραγματικά βίαιες καταστάσεις και εντός σπιτιού, ενδοοικογενειακή βία, και στην εργασία, και σωματική και σεξουαλική και ψυχολογική και οικονομική. Έχουμε λοιπόν μια αύξηση τα τελευταία χρόνια στα περιστατικά. Το ευτυχές είναι ότι έχουμε αύξηση στις καταγγελίες. Υπερδιπλασιάστηκαν την τελευταία τριετία οι καταγγελίες που έχουμε για βία από γυναίκες και στη γραμμή SOS (15900, γραμμή καταγγελιών, ολόκληρο το 24ωρο, βοήθεια ψυχοκοινωνική, νομική, βοήθεια που μπορεί να δώσει μια διέξοδο). Και από τα στοιχεία της αστυνομίας βλέπουμε ότι οι γυναίκες μιλούν. Που σημαίνει ότι όλη η στρατηγική που γίνεται για να ανοίξουν τα στόματα, για να υπάρξουν καταγγελίες.

Τα στερεότυπα ήταν εδώ, είναι εδώ και πρέπει να δώσουμε μάχες. Όμως, ο ρόλος της επιμόρφωσης από τη μια μεριά, το να εκπαιδεύσουμε νέα παιδιά που είναι ήδη στη στρατηγική μας και έχουν ήδη ξεκινήσει πολλά προγράμματα επιμόρφωσης, όπως και δημοσίων υπαλλήλων, από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, και δράσεις όπως είναι τα συμβουλευτικά μας κέντρα. Έχουμε σαράντα συμβουλευτικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα και η γυναίκα που νοιώθει βία μπορεί να πάει εκεί για να ζητήσει βοήθεια, να πει το πρόβλημά της. Έχουμε ξενώνες, είκοσι ξενώνες που μας δίνουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουμε γυναίκες και παιδιά, που ανοίγουν την πόρτα, βγαίνουν και μπορεί να μην έχουν ούτε το πορτοφόλι τους ή άλλη αλλαξιά ρούχα. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό ότι υπάρχουν οι υποδομές. Υπάρχει απόλυτη ασφάλεια σε αυτά τα κέντρα. Έχουμε και δυνάμεις που προστατεύουν τις γυναίκες, ασφάλεια που προστατεύει τους ξενώνες, γιατί δυστυχώς έχουμε περιστατικά όπου ο δράστης αναζητεί πού είναι το θύμα. Άρα εμείς πρέπει να το διασφαλίσουμε. Δεν λέμε ποτέ πού είναι τα θύματα. Πρέπει να υπάρχει ασφάλεια, διακριτικότητα και κανένα στοιχείο που να δείχνει πού βρίσκεται ένας ξενώνας. Αντίθετα, τα συμβουλευτικά μας κέντρα λέμε πού είναι, είναι αναρτημένα και στο site μας. Η γυναίκα μπορεί να τα συμβουλευθεί, είναι δωρεάν η παροχή. Μπορεί να γίνει μεσομακροπρόθεσμη στρατηγική παρακολούθησης από κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, και στήριξη για εργασία, γιατί μια γυναίκα μπορεί να έχει ανάγκη από εργασία. Δίνουμε συμβουλές, επιμορφώνουμε, προσπαθούμε να δείξουμε τις στρατηγικές και τα προγράμματα που «τρέχουν» για γυναίκες που έχουν υποστεί βία. Είναι μια ειδική κατηγορία και δίνουμε τη δυνατότητα να μπορέσουν να βρουν δουλειά για να φύγουν από τον κακοποιητή. Έχουμε περιπτώσεις, και πρέπει να το δούμε πιο επισταμένα, που οι γυναίκες, επειδή δεν έχουν πού να πάνε και πολλές φορές δεν έχουν τη στήριξη από την οικογένεια, γυρίζουν στον κακοποιητή, με αποτέλεσμα να έχουμε περιστατικά ακραίας βίας ξανά ή και γυναικοκτονίες. Και πρέπει να δούμε και με τη δικαιοσύνη και νομίζω πως, πια, έχουμε μια καλή συνεργασία του υπουργείου μας με το υπουργείο Δικαιοσύνης, για να υπάρξουν βαρύτερες ποινές, για να γίνονται πιο γρήγορα οι δίκες που αφορούν ενδοοικογενειακή βία, πάρα πολλά περιστατικά μέχρι να εξελιχθεί η δίκη, έχουμε γυναικοκτονία, έχουμε ακραία βία στις γυναίκες – θύματα. Για τον κίνδυνο της παραγραφής, έχουμε καταφέρει και έχουμε κάνει με όλους τους δικηγορικούς συλλόγους σε όλη την Ελλάδα μνημόνιο συνεργασίας, για να παρέχονται δωρεάν συμβουλές σε γυναίκες. Το νομικό κομμάτι είναι και ακριβό και δύσκολο ειδικά όταν υπάρχει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και πολλές γυναίκες δεν έχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν τι σημαίνει νομική υποστήριξη.

Το panic button ήταν ένα πιλοτικό πρόγραμμα που άρχισε τον Μάρτιο του 2023. Μέχρι σήμερα και η Αστυνομία και τα συμβουλευτικά μας κέντρα έχουν δώσει περίπου 750 panic button. Το panic button είναι μια εφαρμογή στο κινητό, δεν έχει κάποιο διακριτικό για το τι είναι, δεν παραπέμπει σε κάτι που έχει να κάνει με την ασφάλεια της γυναίκας. Επομένως, τη στιγμή που η γυναίκα θα αισθανθεί ότι κινδυνεύει απλά πατά το κουμπί. Πολλές φορές λέμε το «15900», αλλά, αν είναι ο κακοποιητής εκεί, το να σηκώσει η γυναίκα το τηλέφωνο μπορεί να εξοργίσει περισσότερο το θύμα. Πατάει λοιπόν το κουμπί και με πάνω από 700 γυναίκες που έχουν ήδη την εφαρμογή είχαμε 120 καταγεγραμμένα περιστατικά, οι γυναίκες πάτησαν το κουμπί και απέφυγαν πολύ χειρότερες καταστάσεις. Και αυτό νομίζω πως είναι ενθαρρυντικό για όλες τις γυναίκες, οι οποίες μπορούν να προσέλθουν σε αστυνομικό τμήμα ή σε συμβουλευτικό κέντρο και να ζητήσουν την εφαρμογή, γιατί ένα πάτημα ενός κουμπιού μπορεί να σώσει ζωές. Πλέον, από Θεσσαλονίκη – Αθήνα που ήταν το πιλοτικό πρόγραμμα ξεκινάμε και πιστεύουμε ότι θα γίνει πολύ γρήγορα, δηλαδή μέσα στον Δεκέμβρη, να είναι σε πολύ περισσότερες περιοχές στην Ελλάδα, σε όλες τις πρωτεύουσες των νομών με αποτέλεσμα να υπάρχει πολύ πιο γρήγορη και άμεση ανταπόκριση της Ελληνικής Αστυνομίας, για να μπορούμε να καλύπτουμε όλη την Ελλάδα.

Εμείς κάναμε πάρα πολλές επιμορφώσεις στην Ελληνική Αστυνομία σε ζητήματα έμφυλης βίας και σε ζητήματα που σχετίζονται με την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα ώστε οι αστυνομικοί να είναι πιο εξοικειωμένοι. Έχουμε 74 τμήματα ενδοοικογενειακής βίας σε όλη την Ελλάδα, όπου υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό της Αστυνομίας να δώσει οδηγίες, να μιλήσει σχετικά με το τι μπορούν να κάνουν, για τα συμβουλευτικά κέντρα, το panic button, πώς μπορείτε να απευθυνθείτε για να έχετε όλες αυτές τις υπηρεσίες, κάτι το οποίο είναι πολύ χρήσιμο. Η ενημέρωση είναι το νούμερο1. Και βλέπουμε ότι, ενώ υπάρχουν δομές, και πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα, και ο ίδιος ο πρωθυπουργός μίλησε με μια κακοποιημένη, ακριβώς για να σηματοδοτήσει ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε σήμερα, άμεσα, πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ενημέρωση. Και όλα τα μέσα τα ενημερωτικά που μας δίδονται είναι πάρα πολύ χρήσιμα για τις γυναίκες. Τα στοιχεία της έκθεσης μάς λένε ότι από τηλεόραση, social media, διαδίκτυο οι γυναίκες ψάχνουν πώς μπορούν να υποστηριχθούν.

Είχαμε και τη δημιουργία Εθνικού σχεδίου δράσης για την ισότητα των φύλων. Για παράδειγμα στο χώρο εργασίας και συγκεκριμένα στην κατανομή των θέσεων εργασίας υπάρχει ισότητα των 2 φύλων;

Είναι μια πονεμένη ιστορία. Το Εθνικό σχέδιο δράσης έχει πάρα πολλές δράσεις, οι οποίες προσπαθούν με αρχή, μέση και τέλος να αξιολογούμε. Να βλέπουμε δηλαδή πώς προχωράει, τι γίνεται, αν πρέπει να βελτιώσουμε κάτι στο επόμενο σχέδιο. Και μία από τις πτυχές που θέλουμε να ενισχύσουμε, είναι η εργασία. Βλέπουμε λοιπόν ότι οι γυναίκες μπήκαν στην αγορά εργασίας, αλλά πρέπει να τις ενισχύσουμε, να πάνε και προς άλλα επαγγέλματα που θεωρούνται ανδροκρατούμενα (μηχανικοί, πληροφορικάριοι κ. λπ.), σε ανώτερες θέσεις (διευθύντριες, γενικές διευθύντριες και όσο πιο ψηλά γίνεται να ενισχύσουμε γυναίκες) και ίση αμοιβή. Δυστυχώς, για την ίδια εργασία οι γυναίκες πληρώνονται κατά 14% λιγότερο από τους άντρες. Και αυτό είναι λίγο προβληματικό όταν πια μιλάμε εν έτει 2023 για ανθρώπινα δικαιώματα, για ίσα δικαιώματα. Έχουμε θέσει ως προτεραιότητα τι μπορούμε να κάνουμε για ίσες αμοιβές. Έχουμε ένα πρόγραμμα, που ξαναρχίζει για την ισότητα στις επιχειρήσεις. Προβάλλουμε δηλαδή επιχειρήσεις που ακολουθούν την ισότητα ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες. Κι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τις επιχειρήσεις. Και δεν είναι μόνο το ποσοστό, είναι επίσης να βοηθήσουμε στη μητρότητα, σε γυναίκες να εξελιχθούν, να πάρουν και θέσεις ευθύνης. Άρα, υπάρχει συστάδα κριτηρίων που βοηθά τις επιχειρήσεις να δουν με διαφορετικό μάτι το τι σημαίνει γυναίκα. Μόνο η ποσόστωση δεν αρκεί. Είναι απαραίτητη για να φτάσουμε το 50 – 50 και να καταργήσουμε τις ποσοστώσεις. Αλλά ακόμη δεν έχουμε κάνει όλα αυτά τα βήματα.  Στις αυτοδιοικητικές εκλογές εκλέχθηκαν μόλις τέσσερις επιπλέον γυναίκες δήμαρχοι και δεν έχουμε εκλέξει καμία γυναίκα περιφερειάρχη. Άρα φαίνεται πως έχουμε να κάνουμε δουλειά. Τα μέτρα βήμα – βήμα αποδίδουν, αλλά πρέπει να επιμείνουμε και να συνεχίσουμε και αυτό θα κάνουμε. Και η συμμετοχή στα κοινά είναι και ένα στοίχημα, γιατί από εκεί έχουμε και ορατότητα. Δηλαδή βλέπουμε γυναίκες να παίζουν ένα πρωταγωνιστικό ρόλο. Και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης χρειάζεται δουλειά, για να βλέπουν τα κορίτσια και να σκέπτονται ότι «μπορώ να γίνω και εγώ». Για παράδειγμα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήρθε και επισκέφθηκε τη γραμμή SOS «15900». Και μόνο που ήρθε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και μίλησε για τη βία, για τη γραμμή, για το ότι μπορείτε να αντιδράσετε, για το ότι υπάρχουν εργαλεία. Και το ότι μία γυναίκα έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας αυτό δείχνει ότι οι γυναίκες μπορούμε να κάνουμε τα πάντα. Δεν ζούμε σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Το ότι υπάρχουν γυναίκες στην πολιτική σε θέσεις ευθύνης είναι κάτι πολύ σημαντικό και χρειάζεται δουλειά ακόμα. Εμείς επιμένουμε, δε σταματάμε.

Δεχθήκατε πολύ έντονη κριτική ακόμη και “επιθέσεις” όταν αποδεχθήκατε την πρόταση του πρωθυπουργού για τη συγκεκριμένη θέση καθώς ήσασταν μέλος του ΠΑΣΟΚ. Πως το βιώσατε;

Τα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μπορούν να έχουν κομματικές αποχρώσεις. Δεν μπορούν να μπαίνουν σε μικρά τετραγωνάκια και να αποκλείουμε προσπάθειες και δράσεις. Η ισότητα έχει κάνει πολλά βήματα αλλά πρέπει να κάνει πολλά περισσότερα και στους έμφυλους ρόλους και, γενικότερα, στα ανθρώπινα δικαιώματα. Επομένως, όταν μου έγινε η πρόταση και ήταν πραγματικά τιμητική και αναγνώριζε και το ρόλο μου και το έργο μου, νομίζω ότι ήταν σε αυτή τη λογική. Ότι πια φτιάχνουμε ένα χαρτοφυλάκιο της ισότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θέλουμε έναν άνθρωπο τεχνοκράτη, έναν άνθρωπο που τα γνωρίζει, να μπορέσει να συνθέσει για να πάει παρακάτω. Εγώ γι’ αυτό ανταποκρίθηκα.

Έγιναν επιθέσεις, ορισμένες ήταν αήθεις. Υπήρχαν όμως και πολλοί που στήριξαν την επιλογή. Υπήρχαν άνθρωποι, οι οποίοι κατάλαβαν ότι εδώ πρέπει να δουλέψουμε σε ένα έργο πολύ συγκεκριμένο. Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας με υπουργό την κυρία Ζαχαράκη κάνει μια πάρα πολύ συστηματική δουλειά στα θέματα παιδιών, πρόνοιας, ισότητας, κάτι που μας δείχνει πως σε ορισμένα ζητήματα πρέπει να πορευθούμε όλοι μαζί. Και νομίζω ότι όλοι και όλες κατάλαβαν και αντιλήφθηκαν πραγματικά ότι εδώ θα γίνει μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρά ζητήματα. Εγώ σε αυτό ανταποκρίθηκα. Δεν είχα ποτέ καμία πίεση μετά την πρόσκληση που είχα από τον πρωθυπουργό σε σχέση με τον κομματικό μου προσδιορισμό ή οτιδήποτε άλλο. Μπήκα σε μια ομάδα που «τρέχουμε» τα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γιατί θεωρούμε ότι είναι πρώτης προτεραιότητας και χρειάζονται συνθέσεις, αλληλεγγύη, για να μπορέσουμε να πάμε όλοι και όλες μαζί μπροστά και να μείνει κανείς πίσω. Έχω μια μακρά πορεία σε όλα αυτά και νομίζω πως αυτό αξιολογήθηκε γιατί στο δρόμο που έχει κτιστεί, και έχουν γίνει πάρα πολλά βήματα από την προηγούμενη κυβέρνηση και την τωρινή και στο παρελθόν, υπάρχουν δράσεις που τώρα πρέπει να τις βάλουμε σε μια σειρά. Και εμείς είμαστε εδώ για να συνθέσουμε, να ακούσουμε προτάσεις. Περιμένω να ακούσω προτάσεις και από τις οργανώσεις πολιτών και από τα άλλα πολιτικά κόμματα και από φορείς, ώστε να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο αυτό που πρέπει να επιτύχουμε, δηλαδή ισότητα παντού για όλους και για όλες, ίσες ευκαιρίες – αυτό είναι το στοίχημα. Η βία έχει κομματική απόχρωση;  Δηλαδή, μπορούμε να πούμε πως κάποιος διαφωνεί στο να βρούμε λύσεις για τη βία στους ανήλικους, στις γυναίκες, σε όλα αυτά τα τεράστια θέματα που αντιμετωπίζουμε με βιαιότητες ή στις ίσες ευκαιρίες, την ισόρροπη συμμετοχή όλων στα κοινά; Νομίζω ότι δεν υπάρχει ένα τέτοιο διακύβευμα.

Να μιλούν οι γυναίκες, να καταγγέλλουν, υπάρχουν υποστηρικτικοί μηχανισμοί, μπορεί να τα βρει στο site του υπουργείου Οικογένειας και στο site της γενικής γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.