Γιατί είναι ιστορική η απόφαση της Ε.Ε. για την Ουκρανία

Η διαδικασία διεύρυνσης δεν έχει κάτι τελεολογικό και ντετερμινιστικό και στην πορεία αναμφισβήτητα θα υπάρξουν πολλές παλινωδίες, πισωγυρίσματα και απογοητεύσεις.

Είναι σαφές πως άλλοτε οι υποψήφιες χώρες θα αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της ΕΕ ή θα επιλέγουν βίους παράλληλους ή και αποκλίνοντες (όπως η Τουρκία) και άλλοτε η ίδια η ΕΕ θα μετακινεί τα γκολπόστ, προσαρμόζοντας τα κριτήρια στα νέα δεδομένα που προκύπτουν (όπως στην περίπτωση των Δυτικών Βαλκανίων). Το μόνο σίγουρο είναι ότι πρόκειται για μια μακροχρόνια διαδικασία που δεν είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει σύντομα στην αύξηση των μελών της ευρωπαϊκής οικογένειας σύντομα, καθώς τα κράτη-μέλη -πιθανώς όχι μόνο η Ουγγαρία- θα έχουν αρκετές ευκαιρίες να κωλυσιεργήσουν  την πρόοδο των διαπραγματεύσεων προς ίδιον όφελος. Είναι άλλο πράγμα η πολιτική -και μάλλον ανέξοδη- δέσμευση για εκκίνηση διαπραγματεύσεων ένταξης ή απόδοση καθεστώτος υποψήφιας χώρας και άλλο η ουσιαστική διαπραγμάτευση για το οικονομικό κόστος, τις πολιτικές επιπτώσεις και τις θεσμικές επιπλοκές ενός νέου γύρου διεύρυνσης, οι οποίες σιγά σιγά θα αρχίσουν να αναδύονται στην επιφάνεια.

Ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για την ενίσχυση του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, δηλαδή του προϋπολογισμού της ΕΕ έως το 2027, ο κύριος λόγος για την ευφορία στις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έγκειται στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων της ΕΕ έναντι των υποψηφίων χωρών και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής προοπτικής. Δεν είναι λίγο ότι η ΕΕ θα διασκεδάσει την ευρέως διαδεδομένη εντύπωση περί ασυνεπειών στα λόγια και τα έργα.

Ο δεύτερος λόγος είναι το μήνυμα υποστήριξης προς τον ουκρανικό λαό στον αγώνα ότι υπάρχει προοπτική ειρήνης, ασφάλειας και ευημερίας και ότι ο αγώνας που δίνει δεν είναι μάταιος και χωρίς νόημα. Ειδικά σε μια εποχή που η διάχυτη υποστήριξη από τη Δύση άρχισε να δοκιμάζεται, η Ουκρανία έπρεπε να εισάγει ηθικό για να συνεχίσει τις προσπάθειές της, προκειμένου να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία και την εθνική κυριαρχία της.

Ο τρίτος και σημαντικότερος λόγος είναι η απομόνωση του Βίκτωρ Όρμπαν. Προφανώς, η ουγγρική κυβέρνηση θα έχει αρκετές ευκαιρίες να ασκήσει το δικαίωμα αρνησικυρίας που διαθέτει και να εμποδίσει την πρόοδο στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Αλλά το μήνυμα είναι σαφές: όταν η Ευρώπη θέλει, μπορεί να επιβάλει τη θέλησή της αφού έχει εξαντλήσει όλα τα συμφωνημένα μέσα για να ξεπεράσει τις αντιφάσεις. Η αποδέσμευση της παρακράτησης οικονομικής βοήθειας προς την Ουγγαρία από το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ για τη γνωστή έλλειψη σεβασμού του κράτους δικαίου της χώρας την παραμονή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προκάλεσε αρνητικά σχόλια σχετικά με μια ακόμη ανατολίτικη συμφωνία, όπως αυτές που έχουμε βιώσει πολλές φορές στο παρελθόν. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι αυτή ήταν πράγματι η πρόθεση.  Εντούτοις, ο τρόπος με τον οποίο κάμφθηκαν οι αντιρρήσεις του Όρμπαν δίνει ένα ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα και επιτρέπει χαμόγελα αισιοδοξίας, ακόμα κι αν εγείρει αμφιβολίες νομικής εγκυρότητας.