Κομισιόν: Η Ελλάδα περνά τις «εξετάσεις» με… αστερίσκο για τα κόκκινα δάνεια

Ισχυρή ανάπτυξη, μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα και χαμηλό κίνδυνο για τη βιωσιμότητα του χρέους διαπιστώνει η Κομισιόν στη νέα έκθεση εποπτείας της ελληνικής οικονομίας, αλλά σημειώνει με έμφαση τις ανησυχίες της για τους αργούς ρυθμούς διευθέτησης «κόκκινων» δανείων, κυρίως όσων έχουν τιτλοποιηθεί με το σχέδιο «Ηρακλής» και βρίσκονται υπό τη διαχείριση των servicers.

Στην έκθεση τονίζεται ότι η ελληνική οικονομία αποδείχθηκε ανθεκτική απέναντι στους εξωτερικούς κλυδωνισμούς και επεκτάθηκε κατά 5,6% το 2022. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,4% το 2023, 2,3% το 2024 και 2,2% το 2025, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής για το 2023.

Εκτός από την κατανάλωση, ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου αναμένεται να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης, καθώς η εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στηρίζει τις επενδύσεις. Οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές αναμένεται να έχουν σχετικά μικρό αντίκτυπο στην αύξηση του ΑΕΠ το 2023, καθώς οι πληγείσες περιοχές αντιπροσωπεύουν περιορισμένο μερίδιο της συνολικής προστιθέμενης αξίας.

Μετά την απότομη πτώση το α’ εξάμηνο του 2023, ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό, λόγω της εξασθένησης της αρνητικής επίδρασης της βάσης των προηγούμενων κλυδωνισμών των τιμών της ενέργειας και της σταθερής αύξησης των μισθών εν μέσω της σύσφιξης των συνθηκών στην αγορά εργασίας. Η απασχόληση αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, αν και με πιο ήπιο ρυθμό σύμφωνα με την οικονομική δραστηριότητα. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε το 2023 και αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα έτη. Παρόλα αυτά, το εξωτερικό ισοζύγιο είναι πιθανό να παραμείνει σε σημαντικό έλλειμμα.

Η πορεία των δημοσιονομικών 

Το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω σε σχέση με το 2022 και να φθάσει σε πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ το 2023, λόγω της σημαντικής μείωσης του κόστους των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών που σχετίζονται με τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές, η κυβέρνηση παρείχε άμεση στήριξη στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αυξάνοντας έτσι τις δημοσιονομικές δαπάνες.

Το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2024-2025 λόγω της συγκρατημένης αύξησης των δαπανών και της συνεπούς αύξησης των εσόδων. Το απόθεμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών μειώθηκε, αλλά η μείωση ήταν άνιση: ενώ η πρόοδος ήταν ικανοποιητική στον τομέα των συντάξεων, το επίμονα υψηλό απόθεμα ληξιπρόθεσμων οφειλών στα νοσοκομεία και τα εξωλογιστικά ταμεία απαιτεί διαρθρωτικές βελτιώσεις.

«Αγκάθι» τα δάνεια σε servicers

Το 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023, οι τράπεζες επωφελήθηκαν από την αύξηση των περιθωρίων επιτοκίου, η οποία ενίσχυσε την κερδοφορία των τραπεζών, επιτρέποντάς τους να ενισχύσουν τους κεφαλαιακούς δείκτες τους. Ωστόσο, τα περιθώρια επιτοκίου αναμένεται να μειωθούν λόγω της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων επιτοκίων καταθέσεων. Η μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) έχει σταματήσει το πρώτο εξάμηνο του 2023, μετά από σημαντική βελτίωση σε μονοψήφιο ποσοστό τα τελευταία χρόνια. Αυτό υποδηλώνει τις πιθανές δυσκολίες των τραπεζών να διατηρήσουν τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσω οργανικών επεξεργασιών.

Η προγραμματισμένη επανέναρξη του σχεδίου «Ηρακλής αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ορισμένα χαρτοφυλάκια που τιτλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του αρχικού «Ηρακλή» εξακολουθούν να υπολείπονται των αρχικών επιχειρηματικών σχεδίων, καθώς η εκκαθάριση των μη εξυπηρετούμενων οφειλών από τους διαχειριστές εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις.

Οι προκλήσεις αυτές περιλαμβάνουν καθυστερήσεις στις δικαστικές διαδικασίες, ένα ακόμη υψηλό ποσοστό άγονων πλειστηριασμών και, σε μικρότερο βαθμό, μια σχετικά χαμηλή – αν και αυξανόμενη – χρήση της διαδικασίας του Εξωδικαστικού Διακανονισμού. Η αποτελεσματική αναδιάρθρωση του χρέους από τους πιστωτικούς φορείς και η αποτελεσματική λειτουργία της αναγκαστικής εκτέλεσης του χρέους, σε συνδυασμό με τη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, θα αποτελέσουν το κλειδί για την περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και, ως εκ τούτου, για τη στήριξη των οικονομικών επιδόσεων.

Ο ρυθμός εκκαθάρισης των συσσωρευμένων υποθέσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών ήταν σταθερός. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, αναμένεται να έχει εκδικαστεί το 96,5% των δικαστικών υποθέσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών και να έχουν εκδοθεί οριστικές δικαστικές αποφάσεις για το 75% των υποθέσεων. Οι εξωδικαστικές αναδιαρθρώσεις μέσω εργασιών έχουν κερδίσει έδαφος και οι αρχές σκοπεύουν να εισαγάγουν νέα χαρακτηριστικά στην πλατφόρμα. Ωστόσο, υπάρχουν περιθώρια για την περαιτέρω διευκόλυνση της χρήσης των άλλων εργαλείων του νέου κώδικα αφερεγγυότητας, όπως η πλατφόρμα δεύτερης ευκαιρίας.

Η διαδικασία για τη σύσταση του οργανισμού πώλησης και επαναμίσθωσης (SLBO) δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τον Σεπτέμβριο του 2024. Ως εκ τούτου, το προσωρινό καθεστώς στήριξης για την προστασία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών πρόκειται να παραταθεί για άλλους 15 μήνες ή μέχρι τη δημιουργία του SLBO, παρόλο που η απορρόφηση του καθεστώτος αυτού είναι πολύ περιορισμένη μέχρι στιγμής. Οι περισσότερες αιτήσεις που σχετίζονται με τις κρατικές εγγυήσεις έχουν διεκπεραιωθεί, αλλά οι πληρωμές παραμένουν σημαντικά κάτω από τους στόχους. Ανάλογα με τις δικαστικές αποφάσεις, ένα σημαντικό μέρος των καλουμένων κρατικών εγγυήσεων μπορεί να καθυστερήσει ή να μην καταβληθεί καθόλου, ιδίως στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων.

Διαχείριση κρατικής περιουσίας

Το πρώτο εξάμηνο του 2023, η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας πέτυχε το υψηλότερο εισόδημα που έχει λάβει ποτέ από τα μερίσματα των εταιρειών χαρτοφυλακίου της. Οι συναλλαγές αποκρατικοποιήσεων εξελίσσονται σε γενικές γραμμές σύμφωνα με το σχέδιο. Μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2023, η Ελλάδα έχει αναβαθμιστεί σε επενδυτική βαθμίδα από δύο από τους τέσσερις οίκους αξιολόγησης που αναγνωρίζει η ΕΚΤ στο πλαίσιο εφαρμογής της νομισματικής της πολιτικής.

Οι κύριοι λόγοι για τις αναβαθμίσεις ήταν η διαρκής δέσμευση για δημοσιονομική υπευθυνότητα, η ανθεκτική οικονομία και η εφαρμογή οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Η Ελλάδα βρίσκεται μία βαθμίδα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα στους άλλους δύο οίκους αξιολόγησης.

Διαχειρίσιμο το χρέος 

Παρά τις διάφορες προκλήσεις, η ελληνική οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση εξακολουθεί να είναι ανθεκτική. Σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, η Ελλάδα εκτιμάται ότι αντιμετωπίζει χαμηλούς κινδύνους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ενώ οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι εμφανίζονται υψηλοί λόγω του ακόμη υψηλού λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της κυβέρνησης για την περίοδο 2023-2025 είναι χαμηλές, λόγω των προβλεπόμενων σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων και της μέτριας απόσβεσης του χρέους.

Η Ελλάδα ζήτησε να αποπληρώσει πρόωρα 5,3 δισ. ευρώ από την ελληνική δανειακή διευκόλυνση το 2023. Η αποπληρωμή του κεφαλαίου των δανείων του EFSF ξεκίνησε φέτος, ενώ η αποπληρωμή των δανείων του ESM θα ξεκινήσει μόλις το 2034. Η Ελλάδα διαθέτει ένα πολύ μεγάλο ταμειακό απόθεμα και έχει συνεχή πρόσβαση στις αγορές και τακτικές επιτυχείς δημοπρασίες ομολόγων.

Πηγή: businessdaily.gr//Σοφία Ζαφείρη