Πώς οι διαπραγματεύσεις συνδέουν F-16 και F-35

“Ως συνεπής και αξιόπιστος εταίρος και σύμμαχος, η Ελλάδα θα λάβει ό,τι έχει συμφωνηθεί”, απαντούσε κυβερνητική πηγή το Σάββατο, μετά τις συνομιλίες του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Άντονι Μπλίνκεν, όταν ρωτήθηκε τι θα γίνει με τα F-35.

Για την Αθήνα είναι σημαντικό να “αποσυνδέσει” τα ελληνικά F-35 από τα τουρκικά F-16 και διέρρευσε ότι αυτό υποσχέθηκε ο Μπλίνκεν κατά τη συνάντησή του με τον Μητσοτάκη στην Κρήτη. Κορυφαίες πηγές τονίζουν ότι η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται να κάνει καμία πρόταση στις ΗΠΑ για την επιλογή των εξοπλιστικών συμβολαίων.

Ωστόσο, το θέμα βρίσκεται σε έναν φαύλο κύκλο, ως αποτέλεσμα της διπλωματικής διαμάχης μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, με το αίτημα της Ελλάδας για αγορά F-35 και το αίτημα της Τουρκίας για αναβάθμιση των παλαιών F-16 και απόκτηση νέων F-16 να συνδέονται κάτω από την επιφάνεια. Θεωρητικά, πηγές της Lockheed Martin είχαν δηλώσει τότε σε Έλληνες δημοσιογράφους ότι το αίτημα της Ελλάδας ήταν έτοιμο να προχωρήσει ήδη από την άνοιξη του 2023. Μάλιστα, ανέφεραν ότι στόχος ήταν η επιστολή απάντησης (Letter of Answer – LoA) να φτάσει στην Αθήνα πριν από τις εθνικές εκλογές του Μαΐου.

Στη συνέχεια, οι τουρκικές εκλογές μπήκαν στη μέση της έκδοσης της απαντητικής επιστολής και της παράτασης του ελληνικού αιτήματος. Και αυτό γιατί, πάντα παρασκηνιακά, η LoA συνδεόταν με το παζάρι των ΗΠΑ με την Άγκυρα για τα F-16. Αυτό συμβαίνει με όρους ισορροπίας. Άλλωστε, η Αθήνα δεν βιαζόταν να διαπραγματευτεί, εν μέρει για οικονομικούς λόγους, και για κάποιο διάστημα η καθυστέρηση δεν ενοχλούσε την ελληνική πλευρά, καθώς θεωρούνταν ότι είχε ληφθεί μια θετική απόφαση και χρειαζόταν μόνο μια επίσημη ανακοίνωση.

Τα παζάρια συνεχίστηκαν, με τις ΗΠΑ να απαιτούν από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να άρει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η οποία συνδέεται στενά με το θέμα της απόκτησης των F-16, και με διπλωματικές κόντρες που δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε συμφωνία. Οι ΗΠΑ περιμένουν να συμφωνήσει πρώτα η Τουρκία στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ για να παράσχει F-16 στη Σουηδία και η Τουρκία απαντά ότι θέλει πρώτα F-16 από τις ΗΠΑ για να δώσει άδεια στη Σουηδία.

Το παιχνίδι τελειώνει πάντα με την Ουάσιγκτον να επισημαίνει ότι τα F-16 είναι θέμα κοινοβουλευτικής έγκρισης και την Άγκυρα να υποστηρίζει ότι η απόφαση για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι επίσης θέμα της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, αντίστοιχα. Οι διαρροές του Χακάν Φιντάν μετά τη συνάντησή του με τον Μπλίνκεν στην Κωνσταντινούπολη επιβεβαιώνουν επίσης την πάγια τουρκική θέση. Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ συμπεριέλαβε σε δημόσια δήλωσή του τα αιτήματα της Σουηδίας και των ΗΠΑ προς την Τουρκία, ενώ επέλεξε προσεκτικά να παραλείψει την αναφορά στα F-16.

Και αν το αμερικανοτουρκικό παιχνίδι, στο οποίο οι “υποσχέσεις” του Ερντογάν για τη Σουηδία διαψεύδονται η μία μετά την άλλη, μοιάζει με κοροϊδία, η Αθήνα σαφώς θέλει να αποσυνδέσει τα δικά της αιτήματα από αυτό το διπλωματικό παιχνίδι. Άλλωστε, ποτέ δεν υπήρξε επίσημη παραδοχή ότι η Ελλάδα περιμένει λύση στο παιχνίδι ΗΠΑ-Τουρκίας για να προχωρήσει με τα F-35.

Το αν η Ουάσιγκτον αποφάσισε να δώσει μονομερώς τη λύση στο αδιέξοδο και να απελευθερώσει την απάντηση για το ελληνικό αίτημα, ανεξαρτήτως της πορείας των τουρκικών F-16 και να στείλει τελικά την LoA μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου στην Αθήνα – όπως εκτιμούν αρμόδιες πηγές – μένει να φανεί στην πράξη, με την Ελλάδα πάντως να θέλει να μπει κάποια στιγμή τέλος στην αναμονή.