Η Αν. Μεσόγειος και η θεματολογία Μπλίνκεν – Μητσοτάκη

Στο ενημερωτικό σημείωμα για την συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ στη χώρα μας αναφέρεται πως συζητήθηκε και «η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο».

«Ο πρωθυπουργός επανέλαβε τη σταθερή και διαχρονική θέση της Ελλάδας υπέρ της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών και των σχέσεων καλής γειτονίας με βάση το Διεθνές Δίκαιο, αρχές που διασφαλίζουν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια» συμπληρώνεται.

Η συζήτηση για την Ανατολική Μεσόγειο θα αναφερθεί επίσης και στο Κυπριακό ζήτημα, το οποίο αποτελεί ένα από τα κύρια αγκάθια στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το Κυπριακό εμφανίζεται όλο και περισσότερο σε αδιέξοδο, με θέσεις του ψευδοκράτους που υποστηρίζουν λύση εκτός του πλαισίου της διμερούς, διζωνικής και δικοινοτικής ομοσπονδίας. Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό και προς ποια κατεύθυνση η κρίση στη Μέση Ανατολή μπορεί να ενθαρρύνει τη λύση του Κυπριακού.

Το κεφάλαιο της Ανατολικής Μεσογείου θα μπορούσε επίσης να ασχοληθεί με το θέμα του τουρκολιβυκού μνημονίου συνεννόησης, το οποίο αποτελεί ένα από τα βασικά εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεράσουν η Ελλάδα και η Τουρκία για να οδηγήσουν το θέμα της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Η Ελλάδα αντιμετώπισε ιδιαίτερες δυσκολίες στην προώθηση του ρόλου της ως αξιόπιστης δύναμης σταθερότητας που είναι προσηλωμένη στη δυτική πολιτική κατά τη διάρκεια των πολέμων στη Μέση Ανατολή. Η πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου για την παροχή βοήθειας στη Γάζα, αν και τελικά μέσω της Αιγύπτου, έδωσε στην Κύπρο μια πλατφόρμα για να προωθήσει το ρόλο της ως μια χώρα ειρηνικής και ασφαλούς παρέμβασης, προσανατολισμένης στη λύση.

Η αναζήτηση πιθανών λύσεων στο πλαίσιο ενός νέου ενεργειακού χάρτη στην περιοχή μπορεί να ασκήσει πίεση στην Ανατολική Μεσόγειο, δεδομένων των πολέμων στη Μέση Ανατολή και του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία. Προς το παρόν, όλοι συμφωνούν ότι η αναμενόμενη αντίδραση των ΗΠΑ από την τουρκική πλευρά σχετικά με τα F-16 και η αντίστοιχη τουρκική αντίδραση σχετικά με τη Σουηδία έχει οδηγήσει σε αυξανόμενη δυσπιστία μεταξύ των ΗΠΑ και της Άγκυρας.

Ωστόσο, η Τουρκία παραμένει ένας δύσκολος αλλά απαραίτητος σύμμαχος για τις ΗΠΑ. Παρά τις σκληρές διπλωματικές διαπραγματεύσεις του Ερντογάν, οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση να χάσουν την Τουρκία από το δυτικό στρατόπεδο. Και η Τουρκία έχει επιδείξει συνέπεια και συνέχεια στην εξωτερική της πολιτική και έχει τελικά καταφέρει να κερδίσει αυτά που διεκδικεί. Το αδιέξοδο της Κύπρου είναι σαφές εδώ και αρκετό καιρό.

Ο προβληματισμός αυτός αποτυπώνεται και πάλι στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος τονίζει το αδιέξοδο, ενώ επιμένει σε ίσες αποστάσεις. Μέχρι στιγμής, είναι σαφές ότι το ευνοϊκό κλίμα μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας δεν έχει συμβάλει στο ελάχιστο στο να υποχωρήσει η τουρκική πλευρά από τη θέση της υπέρ διχοτομικής λύσης.