Κυπριακό: Η Τουρκία υπονομεύει τη νέα προσπάθεια του ΟΗΕ

Η στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό γίνεται ακόμη πιο άκαμπτη στις αρχές του 2024, όχι μόνο όσον αφορά τις κινήσεις παράνομης κατοχής και εδαφικού σφετερισμού στη νεκρή ζώνη, αλλά και διπλωματικά, με την Άγκυρα να εκδίδει απαγορευτικό στην Μαρία Άντζελα Γκουέγιαρ, προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ.

Σε ανακοίνωσή του στις 5 Ιανουαρίου, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι η απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών θα πρέπει να αποφασίσει εντός έξι μηνών εάν υπάρχει κοινό έδαφος για την επανέναρξη επίσημων διαπραγματεύσεων, αλλά σημείωσε ότι δεν υπάρχει τέτοιο κοινό έδαφος.

Και η Τουρκία επιμένει ότι «το ομοσπονδιακό μοντέλο λύσης, το οποίο έχει επανειλημμένα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης για περισσότερο από μισό αιώνα και δεν έχει υλοποιηθεί ποτέ λόγω της αδιάλλακτης στάσης της ελληνοκυπριακής πλευράς, είναι ξεπερασμένο και εξαντλημένο».

Για την Τουρκία, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, η επίτευξη κοινού εδάφους για την επανέναρξη διαπραγματεύσεων είναι δυνατή μόνο εάν γίνει αποδεκτή η «επαναβεβαίωση της κυριαρχικής ισότητας και του ισότιμου διεθνούς καθεστώτος του τουρκοκυπριακού λαού» καθώς «η έναρξη για άλλη μια διαδικασία αναζήτησης μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, της οποίας η ζωή έχει λήξει, αποκλείεται».

Λευκωσία και Αθήνα και η διεθνής κοινότητα καλωσόρισαν τον διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό με το ελληνικό ΥΠΕΞ να επισημαίνει ότι «πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων προσπαθειών, υπό την καθοδήγηση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, με στόχο την επίτευξη αμοιβαίως αποδεκτής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού, στη συμφωνημένη βάση των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Η γραμμή που υποστηρίζει η Τουρκία ουσιαστικά ορίζει ένα νέο αδιέξοδο, το οποίο επηρεάζει ουσιαστικά τις ελληνοτουρκικές και κυρίως τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Ως απάντηση σε αυτή την κατάσταση, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης απέστειλε πριν από δύο εβδομάδες επιστολή στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, με την οποία ζητούσε από τον ΟΗΕ να παρέμβει για να σταματήσουν οι παραβιάσεις στη νεκρή ζώνη της Κύπρου.

Η γραμμή που υποστηρίζει η Τουρκία ουσιαστικά ορίζει ένα νέο αδιέξοδο, με εκ των πραγμάτων συνέπειες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ειδικότερα για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Οι εξελίξεις αυτές ώθησαν τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να αποστείλει επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ πριν από δύο εβδομάδες, με την οποία καλούσε τον ΟΗΕ να παρέμβει για να σταματήσουν οι παραβιάσεις στη νεκρή ζώνη της Κύπρου.

Με βάση την επιστολή του προέδρου της Κύπρου, η «κλιμάκωση των παραβιάσεων στην ουδέτερη ζώνη από τις τουρκικές δυνάμεις, μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, μπορεί να ερμηνευθεί μόνο ως σκλήρυνση της στάσης της Τουρκίας στο έδαφος και ως ξεκάθαρη προσπάθεια αρπαγής και δημιουργίας νέων τετελεσμένων».

Ο κ. Χριστοδουλίδης προειδοποίησε ότι μια τέτοια κλιμάκωση θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνες εντάσεις και κάλεσε τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να ασχοληθεί με το θέμα και την Άγκυρα να βρει έναν τρόπο ώστε όλα τα μέρη να συνεργαστούν ουσιαστικά με τον νέο απεσταλμένο του ΟΗΕ και να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Τόνισε την ανάγκη για ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση και κάλεσε επίσης τον Γενικό Γραμματέα Γκουτέρες να καταγράψει αυτές τις παραβιάσεις στην επικείμενη έκθεσή του, καλώντας την Τουρκία να σεβαστεί το καθεστώς της νεκρής ζώνης και να διασφαλίσει την αποκατάσταση του status quo ante.

Επισημαίνεται ότι η νεκρή ζώνη καταλαμβάνει το 2,7% του κυπριακού εδάφους και από το 1974 το θέμα της νεκρής ζώνης επαναλαμβάνεται τακτικά, καθώς δεν πρόκειται για έδαφος που κατέλαβαν οι τουρκικές κατοχικές δυνάμεις το 1974, αλλά για έδαφος που παραχώρησε η Κυπριακή Δημοκρατία στην ειρηνευτική δύναμη ως ασφαλή ζώνη μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων των δύο πλευρών.