Πώς η ακρίβεια μπορεί να κρίνει την τετραετία

Στην πραγματικότητα, έξι μήνες μετά τις εκλογές, η ακρίβεια έχει γίνει μείζον θέμα, όχι μόνο για την κοινωνία αλλά και για την ίδια την κυβέρνηση, καθώς ο πληθωρισμός δεν αποτελεί πλέον εισαγόμενο μέγεθος. Και μέτρα όπως τo καλάθι του νοικοκυριού, το market pass για τους οικονομικά ευάλωτους, η αυξημένη επιβολή και τα πρόστιμα για αισχροκέρδεια που επιβλήθηκαν σε σούπερ μάρκετ και πολυεθνικές εταιρείες δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Με άλλα λόγια, δεν ήταν επαρκή για να περιορίσουν τον πληθωρισμό στο καλάθι των νοικοκυριών με τα είδη παντοπωλείου και τις βασικές ανάγκες. Ενώ οι μειώσεις των τιμολογίων και οι αυστηρότερες προσφορές ισχύουν εδώ και χρόνια στην αγορά κινητής τηλεφωνίας (η κυβέρνηση ελπίζει ότι το ίδιο θα συμβεί και στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με την εισαγωγή έγχρωμων τιμολογίων ρεύματος), το “αόρατο χέρι” του ανταγωνισμού δεν έχει λειτουργήσει στις αγορές των σούπερ μάρκετ.

Κατόπιν αυτών, οι παρεμβάσεις και τα νέα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός και εξειδίκευσε ο αρμόδιος υπουργός, Κώστας Σκρέκας, έχουν στόχο να βάλουν φραγμό στην απληστία και στην αύξηση των περιθωρίων κέρδους των μεσαζόντων της αγοράς, δηλαδή των εισαγωγέων, των προμηθευτών, των χονδρεμπόρων και των λιανοπωλητών (σούπερ μάρκετ).

Φτάσαμε σε τέτοιο σημείο ώστε να υποχρεωθεί η κυβέρνηση να επιβάλει πλαφόν στην τιμή του βρεφικού γάλακτος, προϊόν το οποίο στην Ελλάδα έχει την υψηλότερη τιμή σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν, κατά ορισμένους, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «σοσιαλιστικά» καθώς παρεμβαίνουν άμεσα στην αγορά.

Η ουσία όμως είναι ότι κρίθηκαν αναγκαία, καθώς οι τιμές ξέφυγαν. Το αποτέλεσμα αναμένεται να φανεί στο ράφι και στις τελικές τιμές για τον καταναλωτή που θα πρέπει να περιμένει μερικές εβδομάδες για να εφαρμοστούν και να λειτουργήσουν.

 Το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο για την κυβέρνηση, διότι οι υψηλές τιμές πολλών προϊόντων, σε συνδυασμό με τα χαμηλότερα εισοδήματα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, καθιστούν την ακρίβεια πιο εμφανή στην Ελλάδα από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Όπως σχολιάζουν έγκυροι αναλυτές, το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το επίμονο πληθωριστικό φαινόμενο στα βασικά καταναλωτικά αγαθά που εισέρχονται σε κάθε νοικοκυριό, παρά την πτώση των διεθνών τιμών των καυσίμων και της ενέργειας, δημιουργεί κλίμα δυσαρέσκειας στην κοινωνία.

Πρόκειται για μια απόφαση που υλοποιήθηκε με την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 7% στα μέσα του 2023, την αύξηση των συντάξεων κατά 3% από τον Ιανουάριο και την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και του προσωπικού του ΕΣΥ κατά 7%-10%.

Απώτερος στόχος αυτής της πολιτικής είναι να συνεχιστεί και το 2024 με νέα αύξηση του κατώτατου μισθού που θα αποφασιστεί τον Μάιο και έμμεση αύξηση των συντάξεων μέσω της μείωσης των ειδικών συνταξιοδοτικών εισφορών, οδηγώντας σε αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και της αγοραστικής δύναμης για εργαζόμενους και συνταξιούχους.

Ωστόσο, αυτό είναι απίθανο να συμβεί εάν συνεχιστούν οι διψήφιες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων (οι οποίες συνεχίζονται τους τελευταίους 20 μήνες) και οι συνεχείς αυξήσεις των τιμών των ειδών σούπερ μάρκετ, όπως τα προϊόντα καθαρισμού, υγιεινής και τα βρεφικά προϊόντα.

Ένα στοιχείο που αναγνωρίζεται στο Μαξίμου είναι ότι το “αόρατο χέρι” του Άνταμ Σμιθ δεν λειτουργεί στην ελληνική αγορά, όπως στην περίπτωση των προϊόντων των σούπερ μάρκετ, τα περισσότερα από τα οποία παράγονται και διανέμονται από πολυεθνικές και μεγάλες εταιρείες τροφίμων (ελληνικές και ξένες).

Οι επιχειρήσεις των αλυσίδων λιανικής έχουν κατηγορηθεί και τιμωρηθεί στο παρελθόν από την Επιτροπή Ανταγωνισμού για ολιγοπωλιακές πρακτικές και εναρμονισμένες τιμολογιακές πολιτικές, σε βαθμό που ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ (ΣΕΣΜΕ) διατάχθηκε να αυτοδιαλυθεί.

Γι΄αυτό τον λόγο ο Πρωθυπουργός στις δηλώσεις του υπογράμμισε πως “η μάχη για να τιθασεύσουμε την ακρίβεια και για να επιβάλουμε κανόνες εντονότερου ανταγωνισμού υπέρ του καταναλωτή, είναι μια μάχη διαρκής. Και στη μάχη αυτή αξιοποιούμε διαρκώς νέα εργαλεία πολιτικής μέχρι να καταλάβουν όλοι, και θα έλεγα ειδικά οι πολυεθνικές εταιρείες, ότι η Ελλάδα δεν είναι “μπανανία” και ότι ο πληθωρισμός της απληστίας δεν μπορεί να είναι ανεκτός».