Καζάνι που βράζει η Μέση Ανατολή

Η απόφαση των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, με την υποστήριξη της Αυστραλίας, του Καναδά, της Ολλανδίας και του Μπαχρέιν, να εξαπολύσουν στρατιωτική επίθεση εναντίον τμημάτων της Υεμένης που ελέγχονται από τους αντάρτες Ανσαρουλάχ, κοινώς γνωστούς ως “Χούθις”, μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες όσον αφορά την κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. 

Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει ο κίνδυνος ο πόλεμος στη Γάζα να μετατραπεί σε μια πιο γενικευμένη σπίθα στη Μέση Ανατολή, οδηγώντας σε συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκονται και άλλες μεγάλες δυνάμεις, κυρίως το Ιράν. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο φαίνεται ότι επέλεξαν να επιτεθούν σε διάφορους στόχους στην Υεμένη, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Σάνα.

Στο παρελθόν, οι ΗΠΑ έχουν στοχεύσει κυρίως επιθέσεις εναντίον προπυργίων της Αλ Κάιντα, αλλά αυτή είναι η πρώτη επίθεση αυτής της κλίμακας εναντίον ενός κινήματος που ασκεί νόμιμη κρατική εξουσία σε σημαντικό τμήμα της Υεμένης. Αν και η επίθεση ήταν μεγάλης κλίμακας, δεν φαίνεται να έχει καταστρέψει πλήρως τις υποδομές ή τις επιθετικές δυνατότητες των Χούθι προς το παρόν.

Αυτό εγείρει το ερώτημα αν πρόκειται για μια μεμονωμένη, ισχυρή επίθεση με στόχο τη στόχευση εμπορικών πλοίων με ισραηλινά συμφέροντα και την εκτόνωση της κατάστασης που δημιουργήθηκε στην Ερυθρά Θάλασσα από την επιλογή των Χούθι να εμποδίσουν αποτελεσματικά το θαλάσσιο εμπόριο του Ισραήλ στην Ερυθρά Θάλασσα, ή για την αρχή μιας συνολικότερης αντιπαράθεσης.

Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να ισχυριστούν ότι η επίθεση αφορούσε προβλήματα που προέκυψαν στη ναυτιλία και όχι κάποια εμπλοκή στη σύγκρουση στη Γάζα. Ταυτόχρονα, όμως, και οι Ισραηλινοί έχουν επισημάνει πως επιθυμούν μια τέτοια εμπλοκή των ΗΠΑ και των δυτικών δυνάμεων, όχι μόνο λόγω των επιπτώσεων της δράσης των Χούτι στο ίδιο το Ισραήλ, αλλά και επειδή η εμπλοκή ενός ευρέος φάσματος δυνάμεων στη σύγκρουση στην περιοχή (όχι μόνο του Ισραήλ.

Το κίνημα των Χούτι υπήρξε σημαντικός παράγοντας στη σύγκρουση στη Γάζα, όχι μόνο λόγω των επιπτώσεων που έχει στο ίδιο το Ισραήλ, αλλά και επειδή η εμπλοκή ενός ευρέος φάσματος δυνάμεων στη σύγκρουση στην περιοχή μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση ότι ολόκληρος ο δυτικός κόσμος (όχι μόνο το Ισραήλ) πολεμά τους “τρομοκράτες” στην περιοχή, μειώνοντας έτσι την πίεση για άμεσο τερματισμό των επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Γάζα. Η εκστρατεία των Χούτι έχει αποδειχθεί προηγουμένως ιδιαίτερα αποτελεσματική. Ήταν ιδιαίτερα νικηφόρα στον αγώνα της εναντίον μιας καλά εξοπλισμένης δύναμης συνασπισμού υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας.

Αυτές οι δυνάμεις πραγματοποίησαν εκατοντάδες βομβαρδισμούς στο έδαφος της Υεμένης μεταξύ 2015 και 2020, εκτός από χερσαίες επιχειρήσεις. Αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επιδέξιοι στη χρήση τεχνολογίας όπως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά σαουδαραβικών στόχων, καθώς και στη χρήση τεχνογνωσίας που παρείχε το Ιράν. Ακόμη, κατάφεραν να ξεκινήσουν στρατιωτικό διάλογο με τη Σαουδική Αραβία με στόχο τον τερματισμό της σύγκρουσης.

Με βάση τα παραπάνω, το κύριο ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσουν οι Χούθι και αν αυτό θα οδηγήσει σε κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων τόσο των δυνάμεων των ΗΠΑ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου και αν η στρατιωτική σύγκρουση θα παραταθεί περισσότερο σε μια περιοχή που βρίσκεται σε συνεχή ανθρωπιστική κρίση λόγω του εμφυλίου πολέμου και της σαουδαραβικής επέμβασης.

Υπάρχει επίσης το ερώτημα αν η αντίδραση των Χούθι θα στοχεύσει πλοία των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου στην περιοχή, όπως έχει ήδη γίνει τις τελευταίες ημέρες, ή αν θα κλιμακώσει τις επιθέσεις που θα διαταράξουν περαιτέρω την εμπορική ναυσιπλοΐα σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους θαλάσσιους εμπορικούς διαδρόμους του πλανήτη. Σε κάθε περίπτωση, όσο άνιση και αν φαίνεται να είναι η ισορροπία απέναντι στα αμερικανικά αεροπλανοφόρα (όπως άνιση φάνηκε και απέναντι στα αεροσκάφη της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της), έχουν τη δυνατότητα να επιφέρουν σημαντικό πλήγμα.

Το βασικό ερώτημα είναι αν μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη ιρανική εμπλοκή. Μέχρι στιγμής, παρά τη συνεχή ρητορική, η Τεχεράνη δεν έχει επιχειρήσει να δεσμευτεί περαιτέρω. Ίσως λαμβάνει υπόψη της ότι η σύγκρουση στη Γάζα έχει δημιουργήσει μια νέα κατάσταση και θα είναι πολύ πιο επιζήμια για τη Δύση μακροπρόθεσμα. Ωστόσο, σε συνδυασμό με την επιλογή του Ισραήλ να εντείνει τις εντάσεις στο μέτωπο της Χεζμπολάχ, η κλιμάκωση των δυτικών επιχειρήσεων εναντίον ενός κινήματος που σε μεγάλο βαθμό συμμαχεί με το Ιράν και αποτελεί μέρος του “άξονα της αντίστασης”, διαμορφώνει μια νέα κατάσταση. 

Και το ερώτημα σε αυτό το φόντο, είναι σε ποιο σημείο το Ιράν θα θεωρήσει ότι έχει ξεπεραστεί η «κόκκινη γραμμή» σε σχέση με τις αμερικανικές (αλλά και ισραηλινές ιδίως στη Συρία) επιθέσεις, ώστε να υπάρξει μια κλιμάκωση της απάντησης.