Χρέος 88 τρισ. και «τσουνάμι» εκλογών: Οι προκλήσεις στο τραπέζι του Νταβός

Εν μέσω ισχυρών γεωπολιτικών πιέσεων ανοίγει αυλαία το παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, όπου παγκόσμιοι ηγέτες και παράγοντες της αγοράς θα συζητήσουν και να λάβουν αποφάσεις για τα πιο φλέγοντα ζητήματα. Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι η διεθνής οικονομία σε καμία περίπτωση δεν έχει ξεφύγει από τις «πολυκρίσεις» που διέβλεπαν από πέρυσι οι συμμετέχοντες του Φόρουμ, αφού η φετινή διοργάνωση λαμβάνει χώρα στη σκιά πολέμων, κυβερνοεπιθέσεων και της ναυτιλιακής κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ωστόσο οποιαδήποτε συζήτηση για εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών θα βρεθεί ενώπιον ενός μεγάλου εμποδίου: το πρωτοφανές χρέος των 88,1 τρισ. δολαρίων που φέρουν οι διεθνείς κυβερνήσεις. Το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε στην πανδημία και μέσω νέου δανεισμού το 2024 αναμένεται να «σπάσει» τα ρεκόρ σε αρκετές μεγάλες οικονομίες. Ως αποτέλεσμα, οι κυβερνήσεις ενδέχεται να έχουν περιορισμένη δυνατότητα να αντιδράσουν αποτελεσματικά σε ξαφνικά σοκ, όπως κάποια οικονομική συρρίκνωση, έναν πόλεμο ή μια πανδημία.

Ακόμη και χωρίς την ανάδυση κάποιας καινούργιας κρίσης, η άνοδος του κόστους εξυπηρέτησης χρέους θα βάλει φρένο στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και για το δημογραφικό. Ήδη οι δημόσιες υπηρεσίες σε πολλές χώρες «λυγίζουν», έπειτα από μεγάλες περικοπές στους προϋπολογισμούς.

Στο ακραίο σενάριο οι κυβερνήσεις ίσως αδυνατούν να βγουν εκ νέου στις αγορές, σύμφωνα με το CNN. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Βρετανίας από το 2022. Τότε έγιναν μαζικές ρευστοποιήσεις της λίρας και των κρατικών ομολόγων λόγω του «μίνι-προϋπολογισμού» της τότε πρωθυπουργού Λιζ Τρας, ο οποίος στόχευε στην έκδοση νέου χρέους προκειμένου να καλυφθούν οι φοροαπαλλαγές. Τότε, η τράπεζα της Αγγλίας επενέβη στην αγορά ομολόγων και δεσμεύτηκε να τα αποπληρώσει σε «όποιο βαθμό χρειαστεί».

Εκλογικές αναμετρήσεις

Επίσης, οι κρατικοί προϋπολογισμοί θα βρεθούν στο επίκεντρο της προσοχής των επενδυτών λόγω των επικείμενων εκλογών, καθώς οι πολιτικοί θα μπουν στον πειρασμό να κάνουν μεγάλες δεσμεύσεις για να κερδίσουν ψήφους.

Και λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι ο μισός πληθυσμός του πλανήτη θα πάει στις κάλπες φέτος, είναι πιθανό τα κίνητρα για συνετές πολιτικές να είναι περιορισμένα. Εξάλλου οι νέοι ηγέτες που θα αναδειχθούν από τις φετινές εκλογές θα θέλουν να αφήσουν το στίγμα τους με νέα σχέδια φορολογίας και δαπανών.

Ήδη, το θέμα του χρέους αποτελεί κλειδί για τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ και τα επίπεδα-ρεκόρ κρατικού δανεισμού έχουν βρεθεί στο επίκεντρο των συγκρούσεων μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών.

Το ύψος του δημοσίου χρέους σε συνδυασμό με τις πολιτικές διαμάχες έχουν ήδη επιβαρύνει την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ, η οποία παραδοσιακά επηρεάζει το κόστος δανεισμού για την κυβέρνηση, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Υπενθυμίζεται πως η Fitch υποβάθμισε πέρυσι την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ στο ΑΑ+ από το ΑΑΑ, ενώ η Moody’s προειδοποίησε ότι ενδέχεται να προβεί επίσης σε υποβάθμιση.