Διάκριση των εξουσιών και Εκκλησία

Η κυβέρνηση υποβάλλει ένα νομοσχέδιο, το Κοινοβούλιο το ψηφίζει ή το απορρίπτει και, εάν είναι απαραίτητο, το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφαίνεται για τη συνταγματικότητά του. Αυτή είναι η διαδικασία που αντικατοπτρίζει τη διάκριση των εξουσιών που χαρακτηρίζει ένα σύγχρονο αστικό σύνταγμα. Δεν υπάρχει χώρος για την Εκκλησία σε αυτή τη διαδικασία. Όσοι νομίζουν ότι υπάρχει χώρος γι’ αυτήν αναφέρονται σε ένα διαφορετικό σύνταγμα, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τη φιλελεύθερη, αστική δημοκρατία.

Με απλές λέξεις, η Εκκλησία δεν συγκυβερνά. Όπως κάθε άλλος οργανισμός, μπορεί να εκφράσει τις απόψεις της για θέματα που θεωρεί ότι ενδιαφέρουν την Εκκλησία στο πλαίσιο του σύγχρονου αντιπροσωπευτικού πολιτεύματος. Οι ποιμένες ασκούν μια πολύ διαφορετική λειτουργία. Ηγούνται της θρησκευτικής κοινότητας και καθοδηγούν τους πιστούς. Η δική τους γλώσσα είναι η γλώσσα της αγάπης, της κατανόησης, της συμπόνιας και της παρηγοριάς. Η εκκλησία δεν διχάζει, μόνο συγχωρεί.

Από την άλλη πλευρά ο πολιτικός λόγος, εκ της φύσεως του, προκαλεί αντιπαλότητες, χαράσσει διαχωριστικές γραμμές, ανοίγει ρήγματα στην κοινωνία, προκαλεί τομές. Διεγείρει τα πάθη με ολέθρια μερικές φορές αποτελέσματα. Όμως, όλα αυτά στις δημοκρατίες τίθενται στην κρίση των πολιτών, που είναι και οι τελικοί κριτές.

Στην πατρίδα μας, από τη Μεταπολίτευση και εντεύθεν, είχαμε δύο σώφρονες Προκαθήμενους της Εκκλησίας μας. Τον μακαριστό Σεραφείμ και τον νυν Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Με μετριοπάθεια επέλυαν κάθε φορά τα προβλήματα που ανέκυπταν με τις εκάστοτε κυβερνήσεις, χωρίς ακρότητες, βάζοντας στην άκρη τους φανατικούς και όσους αρνούνταν να συμβιβαστούν με την εποχή τους.

Και οι δύο αντιμετώπισαν δύσκολες καταστάσεις, αλλά δεν έκαναν κολακείες, δεν δίχασαν και δεν χρησιμοποίησαν τον άμβωνα για να εκφωνήσουν πολιτικούς λόγους. Δεν ύψωσαν το λάβαρο της εθνικής και χριστιανικής εξέγερσης. Σήμερα, η Ιερά Σύνοδος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι δεν συγκυβερνά. Ο Πρωθυπουργός εκλέγεται από τον λαό και εφαρμόζει το πρόγραμμά του, στο οποίο η Εκκλησία μπορεί φυσικά να αντιταχθεί. Όμως, όπως δήλωσε πριν από 24 χρόνια, δεν μπορεί να δηλώνεται πως  «ας λέει ο νόμος ό,τι θέλει, αν ο λαός δε συναινεί, δεν εφαρμόζεται». Καμία ιεραρχία δεν μπορεί, από το πουθενά, να αποκτήσει το δικαίωμα να καθορίζει τι θέλει ο λαός. Οι αστικές δημοκρατίες έχουν καθιερώσει διαδικασίες γι’ αυτό.