Οι δυσκολίες του τουρκολιβυκού μνημονίου

Οι δηλώσεις του τούρκου υπουργού Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, Α. Μπαϊρακτάρ, πως η Τουρκία θέλει συνεργασία με την Τρίπολη στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου στις θαλάσσιες περιοχές της Λιβύης, την περασμένη εβδομάδα, δεν ξάφνιασαν την Αθήνα. Επιβεβαίωσαν για μία ακόμα φορά ότι η Aγκυρα παραμένει σταθερή στις θέσεις της και παρά το καλό κλίμα τα ακανθώδη ζητήματα που έχουν οδηγήσει σε ένταση στο παρελθόν εξακολουθούν να υφίστανται.

Επιπλέον, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε πρόσφατα για τη “γαλάζια πατρίδα” και τις τουρκο-λιβυκές σχέσεις με αφορμή την 97η επέτειο από την ίδρυση της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών (MIT), ενώ αναφέρθηκε επίσης στο Αιγαίο Πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο.

Η ελληνική διπλωματία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, αλλά οι δηλώσεις αυτές δεν θεωρείται ότι σηματοδοτούν αναζωπύρωση της έντασης ή ακύρωση της Διακήρυξης των Αθηνών, μιας πολιτικής δέσμευσης που υπέγραψαν ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Ερντογάν στις 7 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μαξίμου. Αυτές υπενθυμίζουν όσα είναι ήδη γνωστά. Και προειδοποιούν τους διπλωμάτες για το γεγονός ότι η ηρεμία χωρίς λύσεις δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα.

Με μερίδα διπλωματών και αναλυτών να υπογραμμίζουν την ανησυχία τους για το πώς η Άγκυρα θα επιχειρήσει ενδεχομένως να αξιοποιήσει τη Λιβύη στο μέλλον για την προώθηση των διεκδικήσεών της στην περιοχή.

Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο άλλωστε όπως και οι κινήσεις που ακολούθησαν μέχρι και την ανακήρυξη της συνορεύουσας ζώνης από τη Λιβύη μετά τα Χριστούγεννα ενοχλούν και την Αίγυπτο, η οποία υπενθυμίζεται ότι είχε προχωρήσει στη μονομερή ανακήρυξη θαλασσίων συνόρων προς Δυσμάς ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022, για να διασφαλίσει τα συμφέροντά της.

Προς το παρόν, και ελλείψει οποιασδήποτε κίνησης από την πλευρά της Άγκυρας που να παραπέμπει σε επανάληψη των προκλήσεων, η ελληνική πλευρά κρατάει χαμηλά το θέμα των δηλώσεων του Τούρκου υπουργού Ενέργειας για πιθανό πρόγραμμα ερευνών στα λιβυκά ύδατα, δεν κάνει δηλώσεις και καταγράφει τα γεγονότα όσο δεν υπάρχουν σαφείς προκλήσεις επί του εδάφους.

Αυτό φάνηκε και από τις δηλώσεις του Γιώργου Γεραπετρίτη στο Κάιρο, όπου δεν αναφέρθηκε στο λιβυκό τμήμα, αλλά υπενθύμισε ότι Αίγυπτος και Ελλάδα έχουν υπογράψει συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα το 2020 με πλήρη σεβασμό του δημοσίου διεθνούς δικαίου και του ναυτικού δικαίου. Υπάρχουν επίσης πληροφορίες ότι το θέμα της Λιβύης και οι γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή ήταν στην ατζέντα της διμερούς συνάντησης μεταξύ Γεραπετρίτη και Σούκρι.

Αρμόδιες πηγές τόνιζαν δε πως όπως η Τουρκία δεν έχει υποχωρήσει από τις πάγιες θέσεις της, το ίδιο συμβαίνει και με την Ελλάδα, και αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Αξίζει να σημειωθεί δε πως ο πολιτικός διάλογος που έχει ξεκινήσει ακόμη δεν έχει μπει στη διαφορά της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που είναι η μόνη, κατά την Ελλάδα, η οποία μπορεί να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Και ζητήματα, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, που αγγίζουν τις κόκκινες γραμμές των δύο χωρών να αναμένεται να μπουν στο τραπέζι όταν οι συνομιλίες θα τείνουν προς συμφωνία.

Στις 2 Φεβρουαρίου, ο υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης πρόκειται να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη για μια συνεδρίαση της κοινής Ελληνοτουρκικής Οικονομικής Επιτροπής, συνοδευόμενος από έναν αριθμό επιχειρηματιών, ενώ μια νέα συνάντηση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) έχει προγραμματιστεί στην Αθήνα τον ίδιο μήνα. Η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου έχει προγραμματίσει συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό της Μπουράκ Ακτσαπάρ στην Άγκυρα στα τέλη Φεβρουαρίου για τη συνέχιση του πολιτικού διαλόγου.