Ερευνητές κλωνοποίησαν πίθηκο για να επιταχύνουν την ιατρική έρευνα

Οι επιστήμονες λένε ότι θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις δοκιμές φαρμάκων, καθώς γενετικά πανομοιότυπα ζώα δίνουν παρόμοια αποτελέσματα, παρέχοντας μεγαλύτερη σιγουριά στα δοκιμαστικά ιατρικά τεστ. Προηγούμενες προσπάθειες κλωνοποίησης ενός πιθήκου rhesus δεν οδήγησαν σε γεννήσεις ή οι απόγονοι πέθαναν λίγες ώρες αργότερα.

Ωστόσο, υπήρξαν και αντιδράσεις με μια ομάδα για την προστασία των ζώων να δηλώνει ότι είναι «βαθιά ανήσυχη» για την εξέλιξη.

Στα θηλαστικά, η σεξουαλική αναπαραγωγή οδηγεί σε απογόνους που αποτελούνται από ένα μείγμα γονιδίων από τον πατέρα και τη μητέρα τους. Στην κλωνοποίηση, χρησιμοποιούνται τεχνικές για τη δημιουργία ενός γενετικά πανομοιότυπου αντιγράφου ενός μόνο ζώου.

Η κλωνοποίηση της Ντόλι

Το πιο διάσημο κλωνοποιημένο ζώο, το πρόβατο Ντόλι, δημιουργήθηκε το 1996. Οι επιστήμονες επαναπρογραμμάτισαν ένα κύτταρο από ένα άλλο πρόβατο για να το μετατρέψουν σε έμβρυα. Αυτά τα έμβρυα στη συνέχεια εμφυτεύτηκαν στην παρένθετη μητέρα της Ντόλι.

Γράφοντας στο περιοδικό Nature, οι ερευνητές λένε ότι έχουν κάνει ουσιαστικά το ίδιο πράγμα, αλλά με έναν πίθηκο rhesus. Είπαν ότι το ζώο έχει παραμείνει υγιές για περισσότερα από δύο χρόνια, υποδεικνύοντας ότι η διαδικασία κλωνοποίησης ήταν επιτυχής.

Ο Δρ Falong Lu του Πανεπιστημίου της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών είπε στο BBC News ότι «όλοι έλαμπαν από ευτυχία» για το επιτυχημένο αποτέλεσμα. Ωστόσο, ένας εκπρόσωπος της Βασιλικής Εταιρείας του Ηνωμένου Βασιλείου για την Πρόληψη της Βαναυσότητας στα Ζώα (RSPCA) είπε ότι η οργάνωση πιστεύει ότι η ταλαιπωρία των ζώων που προκλήθηκε αντιστάθμισε κάθε άμεσο όφελος για τους ασθενείς.

Οι πίθηκοι rhesus ζουν στην Ασία και χρησιμοποιούνται σε πειράματα για τη μελέτη μολύνσεων και της ανοσίας. Οι πρώτοι πίθηκοι μακάκοι κλωνοποιήθηκαν το 2018, αλλά οι πίθηκοι rhesus προτιμώνται από τους ιατρικούς ερευνητές, λόγω της γενετικής τους ομοιότητας με τον άνθρωπο.

Το πρόβλημα με τον επαναπρογραμματισμό των ενήλικων κυττάρων για να γίνουν εμβρυϊκά είναι ότι στις περισσότερες προσπάθειες γίνονται λάθη στον επαναπρογραμματισμό και πολύ λίγα καταλήγουν να γεννιούνται και λιγότερα ακόμη γεννιούνται υγιή – μεταξύ 1% και 3% στα περισσότερα θηλαστικά. Έχει δε, αποδειχθεί ακόμα πιο δύσκολο με τους πιθήκους rhesus, όπου δεν υπήρξαν γεννήσεις μέχρι που η ερευνητική ομάδα πέτυχε πριν από δύο χρόνια.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι σε αποτυχημένες προσπάθειες κλωνοποίησης των rhesus, οι πλακούντες, οι οποίοι παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στο αναπτυσσόμενο έμβρυο, δεν επαναπρογραμματίστηκαν σωστά από τη διαδικασία της κλωνοποίησης και έτσι δεν αναπτύχθηκαν κανονικά.

Οι ερευνητές ξεπέρασαν το πρόβλημα, αφαίρεσαν τα εσωτερικά κύτταρα – τα οποία αναπτύσσονται στο σώμα του ζώου και τα εισήγαγαν σε ένα μη κλωνοποιημένο εξωτερικό έμβρυο – το οποίο ήλπιζαν ότι θα εξελισσόταν σε φυσιολογικό πλακούντα. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν 113 έμβρυα, 11 από τα οποία εμφυτεύτηκαν και πέτυχαν δύο εγκυμοσύνες και έναν τοκετό.

Ονόμασαν τον πίθηκο «ReTro», από την επιστημονική μέθοδο, που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή του ζώου.

Αντιδράσεις για την κλωνοποίηση

«Δεν υπάρχει άμεση εφαρμογή για αυτή τη μελέτη. Υποθέτουμε ότι οι ασθενείς θα ωφεληθούν από αυτά τα πειράματα, αλλά τυχόν εφαρμογές στην πραγματική ζωή απέχουν χρόνια και είναι πιθανό ότι θα χρειαστούν περισσότερα ζωικά “μοντέλα” για την ανάπτυξη αυτών», είπε εκπρόσωπος της RSPCA

«Η RSPCA ανησυχεί βαθιά για τον πολύ υψηλό αριθμό ζώων που βιώνουν ταλαιπωρία και αγωνία σε αυτά τα πειράματα και το πολύ χαμηλό ποσοστό επιτυχίας. Τα πρωτεύοντα είναι έξυπνα και νοήμονα ζώα, όχι μόνο ερευνητικά εργαλεία» σημειώνουν.

Ο καθηγητής Robin Lovell-Badge, του ινστιτούτου Francis Crick στο Λονδίνο, ο οποίος υποστηρίζει σθεναρά την έρευνα σε ζώα όταν τα οφέλη για τους ασθενείς υπερτερούν της ταλαιπωρίας των ζώων, έχει παρόμοιες ανησυχίες.

«Το να έχεις ζώα της ίδιας γενετικής σύνθεσης θα μειώσει μια πηγή διαφοροποίησης στα πειράματα. Αλλά πρέπει να ρωτήσεις αν πραγματικά αξίζει τον κόπο. Ο αριθμός των προσπαθειών που έκαναν είναι τεράστιος. Χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν πολλά έμβρυα και να τα εμφυτεύσουν σε πολλές παρένθετες μητέρες για να αποκτήσουν ένα ζωντανό ζώο».

Ο καθηγητής Lovell-Badge έχει επίσης ανησυχίες ότι οι επιστήμονες “κατάφεραν” μόνο μία γέννα. «Δεν μπορείς να βγάλεις κανένα συμπέρασμα σχετικά με το ποσοστό επιτυχίας αυτής της τεχνικής όταν έχεις μία γέννα. Χρειάζεσαι τουλάχιστον δύο, αλλά κατά προτίμηση περισσότερες».

Σε απάντηση, ο Δρ Falong Lu είπε στο BBC News ότι στόχος της ομάδας είναι να αποκτήσει περισσότερους κλωνοποιημένους πιθήκους, μειώνοντας παράλληλα τον αριθμό των εμβρύων που χρησιμοποιούνται. Πρόσθεσε ότι είχαν ληφθεί όλες οι δεοντολογικές εγκρίσεις για την έρευνα.

Με πληροφορίες του BBC