«Ιοί ζόμπι»: Τι είναι και γιατί οι επιστήμονες προειδοποιούν για νέα πανδημική απειλή

Οι αρχαίοι αυτοί ιοί, έχουν παγώσει κάτω από το περμαφροστ της Αρκτικής και θα μπορούσαν κάποια μέρα να έρθουν στην επιφάνεια λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και να εξαπολύσουν μια μεγάλη πανδημία, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Στελέχη αυτών των μικροβίων που ονομάζονται Methuselah – των ιών ζόμπι, όπως είναι επίσης γνωστοί – έχουν ήδη απομονωθεί από ερευνητές που έχουν εκφράσει φόβους ότι θα μπορούσε να προκληθεί μια νέα παγκόσμια έκτακτη ανάγκη, όχι από μια ασθένεια νέα στην επιστήμη αλλά από μια ασθένεια από το μακρινό παρελθόν.

Ως αποτέλεσμα, οι επιστήμονες άρχισαν να σχεδιάζουν ένα δίκτυο παρακολούθησης και καραντίνας της Αρκτικής, το οποίο θα εντοπίζει πρώιμες περιπτώσεις ασθένειας που προκαλούνται από αυτούς τους αρχαίους μικροοργανισμούς. Επιπλέον, το δίκτυο αναμένεται να παρέχει εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη σε μολυσμένα άτομα και καραντίνα σε μια προσπάθεια να περιορίσει το ξέσπασμα της πανδημίας από τους ιούς ζόμπι και να αποτρέψει τα μολυσμένα άτομα να φύγουν από την περιοχή.

«Αυτή τη στιγμή, οι αναλύσεις των απειλών πανδημίας επικεντρώνονται σε ασθένειες που μπορεί να εμφανιστούν σε νότιες περιοχές και στη συνέχεια να εξαπλωθούν στον βορρά», δήλωσε ο γενετιστής και ιολόγος Jean-Michel Claverie του Πανεπιστημίου Aix-Marseille. «Αντίθετα, ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί σε ένα πανδημικό ξέσπασμα που θα μπορούσε να εμφανιστεί στον μακρινό βορρά και στη συνέχεια να ταξιδέψει νότια και αυτό είναι μια παράβλεψη, πιστεύω. Υπάρχουν ιοί εκεί πάνω που έχουν τη δυνατότητα να μολύνουν ανθρώπους και να ξεκινήσουν μια νέα πανδημία» είπε αναφερόμενος στους ιούς ζόμπι.

«Δεν ξέρουμε ποιοι ιοί βρίσκονται εκεί έξω»

Αυτό το σημείο υποστηρίχθηκε και από την ιολόγο Marion Koopmans του Ιατρικού Κέντρου Erasmus στο Ρότερνταμ. «Δεν ξέρουμε ποιοι ιοί βρίσκονται εκεί έξω στο περμαφροστ, αλλά νομίζω ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και  μπορεί να υπάρχει κάποιος ικανός ιός να προκαλέσει ξέσπασμα πανδημίας– ας πούμε ενδεικτικά για μια αρχαία μορφή πολιομυελίτιδας».

Το 2014, ο Claverie ηγήθηκε μιας ομάδας επιστημόνων που απομόνωσαν ζωντανούς ιούς στη Σιβηρία και έδειξαν ότι μπορούσαν ακόμα να μολύνουν μονοκύτταρους οργανισμούς, παρόλο που είχαν θαφτεί στον μόνιμο παγετό για χιλιάδες χρόνια. Περαιτέρω έρευνα, που δημοσιεύθηκε πέρυσι, αποκάλυψε την ύπαρξη πολλών διαφορετικών στελεχών ιών από επτά διαφορετικές περιοχές στη Σιβηρία και έδειξε ότι θα μπορούσαν να μολύνουν κύτταρα. Ένα δείγμα ιού ήταν ηλικίας 48.500 ετών.

«Οι ιοί που απομονώσαμε ήταν ικανοί να μολύνουν μόνο αμοιβάδες και δεν ενέχουν κίνδυνο για τους ανθρώπους», είπε ο Claverie. «Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι άλλοι ιοί, που επί του παρόντος έχουν παγώσει στο πέρμαφροστ, δεν μπορεί να είναι σε θέση να προκαλέσουν ασθένειες στους ανθρώπους. Έχουμε εντοπίσει γονιδιωματικά ίχνη ιών ευλογιάς και ερπητοϊών, που είναι γνωστά ανθρώπινα παθογόνα, για παράδειγμα».

Το πέρμαφροστ στην Αρκτική καλύπτει το 1/5 του βόρειου ημισφαιρίου και αποτελείται από χώμα που έχει διατηρηθεί σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν για μεγάλες περιόδους. Ορισμένα στρώματα έχουν παραμείνει παγωμένα για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, σύμφωνα με τους επιστήμονες.