EE: Επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας

Η Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με την πλατφόρμα «Στρατηγικές τεχνολογίες για την Ευρώπη» (STEP).

Μέσω ενός συνδυασμού οικονομικών κινήτρων και μέτρων για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης των έργων, θα μοχλεύσει τη χρηματοδότηση για τη στήριξη των κρίσιμων τεχνολογιών στο πλαίσιο υφιστάμενων προγραμμάτων και ταμείων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ταμείων πολιτικής συνοχής, InvestEU, Horizon Europe, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, του Ταμείου Καινοτομίας και της διευκόλυνσης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητα επενδύσεων στον τομέα της άμυνας, θα διατεθούν επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας.

Πεδίο εφαρμογής της στήριξης

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι συννομοθέτες διευκρίνισαν το πεδίο εφαρμογής των επενδύσεων που καλύπτονται από το STEP. Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, συμφώνησαν να εξασφαλίσουν τη στήριξη σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των κρίσιμων τεχνολογιών, όπως πρότεινε η Επιτροπή, καθώς και στις συναφείς υπηρεσίες.

Ζητήθηκε από την Επιτροπή να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι τεχνολογίες θα αξιολογούνται ως κρίσιμες για τους σκοπούς των επενδύσεων STEP.

Σφραγίδα κυριαρχίας

Στο πλαίσιο του STEP, θα απονεμηθεί μια σφραγίδα κυριαρχίας σε έργα που συμβάλλουν στους στόχους του STEP ως σήμα ποιότητας που θα τα βοηθήσει να αποκτήσουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ και να προσελκύσουν επενδύσεις.

Θα δημιουργηθεί επίσης μια Πύλη Κυριαρχίας ως ενιαία υπηρεσία για τις ευκαιρίες χρηματοδότησης των έργων που σχετίζονται με το STEP.

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο αποσαφήνισαν τον ρόλο της Επιτροπής στην υλοποίηση της πλατφόρμας και υπογράμμισαν την σημασία της στην προώθηση της σφραγίδας κυριαρχίας και στην ενίσχυση της προβολής των έργων στα οποία έχει απονεμηθεί αυτό το σήμα ποιότητας.

Χρήση των κονδυλίων της πολιτικής συνοχής

Σημαντικό στοιχείο της STEP είναι τα οικονομικά κίνητρα για τη διοχέτευση κονδυλίων της πολιτικής συνοχής προς επενδύσεις σε κρίσιμες τεχνολογίες. Αυτό θα βοηθήσει όλα τα κράτη μέλη να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και θα συμβάλει στη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις επενδύσεις σε κρίσιμες τεχνολογίες στην ενιαία αγορά.

Για το σκοπό αυτό, θα εφαρμοστεί ποσοστό συγχρηματοδότησης 100% και ποσοστό προχρηματοδότησης 30% για τις προτεραιότητες του STEP κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027. Θα είναι επίσης δυνατές οι επενδύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες δημοσιονομικές πιέσεις στα κράτη μέλη, ένα ποσοστό συγχρηματοδότησης 100% θα εφαρμοστεί επίσης αναδρομικά στα προγράμματα συνοχής 2014-2020 κατά το τελευταίο λογιστικό έτος, ενώ η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων πληρωμής θα παραταθεί κατά 12 μήνες.

Για την περαιτέρω ενθάρρυνση της υιοθέτησης της STEP στο πλαίσιο των ταμείων της πολιτικής συνοχής, οι συννομοθέτες έδωσαν επίσης στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία για την επίτευξη των κλιματικών στόχων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (30%) και του Ταμείου Συνοχής (37%), υπολογίζοντας τα «πλεονάζοντα έργα» στο πλαίσιο του ενός ταμείου στον στόχο του άλλου. Ταυτόχρονα, ένα ανώτατο όριο 20% θα ισχύει για τις επενδύσεις STEP από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, ώστε να διασφαλιστεί η συνεχής εστίαση του ταμείου αυτού στους αρχικούς του στόχους.

Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να τροποποιήσουν τα προγράμματα – και κατά συνέπεια τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης – το 2024 μέσω μιας ταχείας διαδικασίας, με σκοπό να λάβουν προχρηματοδότηση για έργα που σχετίζονται με το STEP ήδη από φέτος, εκτός από περαιτέρω τροποποιήσεις το 2025 εντός του χρονοδιαγράμματος της ενδιάμεσης επανεξέτασης.

Αξιολόγηση της πλατφόρμας

Οι συννομοθέτες της ΕΕ ζήτησαν επίσης από την Επιτροπή να τους υποβάλει ενδιάμεση έκθεση αξιολόγησης της εφαρμογής του STEP έως το τέλος του 2025, ως βάση για την προετοιμασία νέων παρεμβάσεων για τη στήριξη της κυριαρχίας και της ανταγωνιστικότητας σε στρατηγικούς τομείς στο μέλλον.

Η προσωρινή συμφωνία πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πριν από τη νομική-γλωσσική αναθεώρηση και την επίσημη έγκριση από τα δύο θεσμικά όργανα.

Μόλις εγκριθεί, ο κανονισμός για τη σύσταση του STEP θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ την επόμενη ημέρα.