Στο “κόκκινο” το αγροτικό ζήτημα στην Ευρώπη

Το μπλόκο των αγροτών στις Βρυξέλλες συνεχίζεται με μία διαφορά. Αυτή τη στιγμή, η καρδιά των κινητοποιήσεων χτυπά στον νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μοιάζει σαν οι αγρότες του Βορρά να έδωσαν τη σκυτάλη των κινητοποιήσεων στους νότιους της Ένωσης για να συνεχίσουν να πιέζουν έως ότου οι Βρυξέλλες ενδώσουν και σε νέες παραχωρήσεις.

Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία δίνουν τον αγροτικό ρυθμό με τη Βουλγαρία να ακολουθεί κατά πόδας, ενώ τις προηγούμενες εβδομάδες έχουν προηγηθεί οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Ολλανδοί, οι Πολωνοί, οι Λιθουανοί και οι Ρουμάνοι.

Τις τελευταίες εβδομάδες λαμβάνουν χώρα μαζικές κινητοποιήσεις αγροτών σε σειρά από χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Ρουμανία, Ελλάδα κλπ.). Οι συνθήκες των αγορών και τα επιμέρους προβλήματα και αιτήματα των αγροτών έχουν, από τη μια, διαφορές και αφορούν ιδιαίτερες καταστάσεις σε κάθε χώρα. Ωστόσο, είναι σαφές πως υπάρχουν και κοινά αίτια, όπως:  -το μεγαλύτερο ενεργειακό κόστος που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί με την έναρξη της ενεργειακής κρίσης το φθινόπωρο του 2021 και μετά την άνοιξη του 2022 με τον πόλεμο στην Ουκρανία  -ορισμένες πλευρές της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ που αφορούν τους νέους τρόπους επιδοτήσεων και οι οποίες  εφαρμόζονται τώρα με αναβολή δύο χρόνων – η γενικευμένη αντίδρασή τους να υπάρξει επιβάρυνση του κλάδου τους από τα μέτρα που προβλέπει η «Πράσινη Μετάβαση» της ΕΕ και στη γεωργία -η διάθεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση πολύ φθηνών αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία, δεδομένου ότι από την έναρξη του πολέμου έχουν καταργηθεί φόροι και δασμοί από την χώρα αυτή για λόγους αλληλεγγύης.

Καθώς σχεδόν το σύνολο της γεωργικής παραγωγής συνδέεται με την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΓΠ), η απάντηση στην κατάσταση αυτή πρέπει να είναι κατά βάση ευρωπαϊκή. Πράγματι, η Επιτροπή υπέβαλε δύο νέες προτάσεις στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας.

Η μία είναι να παραταθεί η αποσύνδεση των κοινοτικών επιδοτήσεων από τη διατήρηση μη παραγωγικών λειτουργιών της καλλιεργήσιμης γης τουλάχιστον μέχρι το 2024. Πρόκειται για μια απόκλιση από την πράσινη αρχιτεκτονική της ΚΓΠ, ιδίως από τη λεγόμενη GAEC8, δηλαδή τους όρους για καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές συνθήκες: η GAEC8 απαιτεί από όλους τους γεωργούς να θέτουν στην άκρη τουλάχιστον το 4% της καλλιεργήσιμης γης τους για την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, και μετά το 2023, η ΕΕ Αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να λαμβάνουν οι αγρότες επιδοτήσεις.

Παράλληλα η Κομισιόν αναμένεται να προτείνει, όπως τονίζει ο καθηγητής Γιάννης Δούκας στη δημόσια τηλεόραση, την παράταση της αναστολής επιβολής δασμών σε συγκεκριμένα γεωργικά προϊόντα από την Ουκρανία και τη Μολδαβία, για ένα ακόμα έτος, αναγνωρίζοντας ότι «αυτές οι ουκρανικές εισαγωγές μπορεί να έχουν ορισμένες δυσμενείς επιπτώσεις που είναι πιο εντοπισμένες σε κάποιες χώρες». Έτσι, εξαγγέλλει –για ακόμη μια φορά- έναν ενισχυμένο μηχανισμό για προϊόντα που θα διασφαλίζει ότι μπορούν να ληφθούν γρήγορα διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση που υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις στις αγορές σε ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη,, ακόμη και στην περίπτωση που η συνολική αγορά της Ένωσης δεν διαταραχθεί σημαντικά. Επίσης, για ορισμένα ευαίσθητα προϊόντα, όπως η ζάχαρη, τα πουλερικά και τα αυγά, η Κομισιόν προτείνει την εισαγωγή μιας αυτόματης διασφάλισης που κλειδώνει τη μέση εισαγωγή στο προηγούμενα επίπεδα.

Σε αυτές ενδέχεται να προστεθούν και άλλες προτάσεις στο εγγύς μέλλον. Ωστόσο, είναι αμφίβολο κατά πόσον τα μέτρα αυτά θα είναι επαρκή για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στην περιοχή αυτή και θα διασφαλίσουν την επιστροφή των γεωργών στη γη τους και το κλείσιμο των εθνικών οδών.