Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Σε αναζήτηση νέας οπτικής

Σε ζητήματα που «χρονίζουν» μεταξύ των οποίων «το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, η αποστρατιωτικοποίηση και ο εναέριος χώρος» αναφέρθηκε σε συνέντευξη του ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν.

Ο Φιντάν πρόσθεσε πως ο ίδιος και ο κ. Γιώργος Γεραπετρίτης αναζητούν τρόπους να συζητήσουν “το θέμα αυτό από μια νέα οπτική γωνία”. Ο Φιντάν ανέφερε επίσης το Κυπριακό καθώς και τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, “τους ομογενείς μας”, όπως χαρακτηριστικά είπε, μεταξύ των δύσκολων θεμάτων.

«Το γεγονός ότι προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σοβαρά διαφορετικές απόψεις σε συγκεκριμένα θέματα. Αποδίδουμε έμφαση σε ζητήματα αμοιβαία επωφελή αλλά δεν αναιρούμε τις βασικές μας θέσεις. Αυτό ακριβώς αποτυπώνεται και στη διακήρυξη των Αθηνών» είναι η απάντηση διπλωματικών πηγών από τη μεριά της Ελλάδας. 

Ένα χρόνο μετά τον καταστροφικό σεισμό στην Τουρκία, οι επί του πεδίου και οι ρητορικές εντάσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας είναι ουσιαστικά μηδενικές. Αυτό το πολύτιμο “μηδέν” αντικατοπτρίζεται και στο ημερολόγιο των παραβιάσεων των χωρικών υδάτων και των υπερπτήσεων στο Αιγαίο: από τις εκλογές του 2023 και μετά, οι δύο χώρες προσπαθούν να “ξανασυνδεθούν” και το τραπέζι του διαλόγου είναι και πάλι πρόσφορο.

Ο πολιτικός διάλογος έχει ξεκινήσει. Η νέα συνάντηση αναμένεται στις 11 Μαρτίου στην Άγκυρα, υπό τους υφυπουργούς Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακτσαπάρ. Ωστόσο μέχρι στιγμής στην ατζέντα επιλέγεται να είναι τα «ανώδυνα θέματα». Κυρίως προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και οι δύο χώρες και δεν φέρνουν τριβές.

Οι δύο πλευρές καλούνται να εμβαθύνουν τη συνεννόησή τους και να θέσουν τους όρους πάνω στους οποίους μπορεί να βασιστεί μια πιθανή συμφωνία για τα θέματα της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, τα οποία θεωρείται ότι είναι τα μόνα θέματα που μπορούν να παραπεμφθούν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Το “σήμα” για την έναρξη των συνομιλιών για το πιο δύσκολο αυτό κεφάλαιο αναμένεται να δοθεί από τους ηγέτες των δύο χωρών, Κυριάκο Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά το χρονοδιάγραμμα δεν έχει ακόμη αποφασιστεί. Αν ο Τούρκος πρόεδρος και ο πρωθυπουργός αποφασίσουν να δρομολογήσουν μια τέτοια εξέλιξη, οι Γεραπετρίτης και Φιντάν θα αναλάβουν τη σχετική προετοιμασία.

Και οι δύο πλευρές πάντως παραδέχονται ότι τα καυτά θέματα των ελληνοτουρκικών και δη η διαφορά των θαλασσίων ζωνών χρειάζονται την ανώτατη πολιτική απόφαση των επικεφαλής των δύο χωρών. Ακόμα και για να ανοίξει η συζήτηση.

Η Αθήνα και η Άγκυρα δεν αρνούνται ότι οι αντίστοιχες “κόκκινες γραμμές” τους παραμένουν. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.

Με τα μεγάλα ζητήματα να μην είναι σαφές αν μπορούν να ανοίξουν και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο. Καθώς η Τουρκία βαδίζει προς αυτοδιοικητικές εκλογές και η Ελλάδα προς ευρωεκλογές. Και σε αυτό το πλαίσιο πού και πού από τις δύο πλευρές γίνονται και οι απαραίτητες δηλώσεις που υπενθυμίζουν πως τίποτα δεν έχει λυθεί ακόμα.