Παιδεία: Στο κατώφλι μιας ιστορικής μεταρρύθμισης

Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που παρουσίασε χθες ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, ισορροπούν δυο παράλληλες αναγκαιότητες που συγκλίνουν σε έναν κοινό στόχο: στην ολική και συνολική αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης.

Αναβάθμιση, που πρόκειται να συμπαρασύρει και τις κατώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης, όπως είναι το Λύκειο.

Η συναίνεση της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών να μπει ένα τέλος στο ελληνικό παράδοξο και τον ελληνικό εξαιρετισμό ωθεί την κυβέρνηση να προχωρήσει με πιο αποφασιστικό βηματισμό προς την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Δεν θα αρκεστεί στη στασιμότητα για την οποία η χώρα έχει πληρώσει βαρύ τίμημα. Άλλωστε, όπως δήλωσε ο Υπουργός Παιδείας κατά την κατάθεση του νομοσχεδίου, η εντολή του κοινωνικού σώματος είναι “να πάει η χώρα μπροστά και να λύσει εκκρεμότητες δεκαετιών”.

Στο νομοσχέδιο τηρείται απόλυτα η δέσμευση της κυβέρνησης. Η δημιουργία μη κρατικών πανεπιστημίων δεν είναι η πεμπτουσία του. Η πεμπτουσία παραμένει η απελευθέρωση του δημόσιου πανεπιστημίου, μέσα από τον ανταγωνισμό.

Το δημόσιο πανεπιστήμιο ενισχύεται θεσμικά και οικονομικά. Με βάση τις προτάσεις της Συνόδου των Πρυτάνεων που έγιναν δεκτές από την ηγεσία του Υπουργείου, επεκτείνεται η διοικητική του αυτονομία.

Στην πρώτη φάση, θα διατεθεί προϋπολογισμός 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για λειτουργικές βελτιώσεις και υποδομές, ενώ όλα τα ακίνητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να καταγραφούν εντός 18 μηνών. Η αναλογία της σταθερής προς την πρόσθετη χρηματοδότηση με βάση τις αξιολογήσεις είναι επί του παρόντος 70:30.

Με ευρύτερα κριτήρια και σαφή εθνική εστίαση, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης αναδιαρθρώνεται και μετατρέπεται σε “μητρικό πανεπιστήμιο”. Η έννοια του αναπληρωτή καθηγητή έχει διευρυνθεί, διευκολύνοντας τους συναδέλφους καθηγητές να παραμείνουν στη σχολή για συγκεκριμένη διδασκαλία ή μεταπτυχιακές σπουδές.

Ο δρόμος για τη δημιουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων ανοίγει με αυστηρούς οδοδείκτες, όρους και προϋποθέσεις. Οι υποψήφιοι θα αποκτούν πρόσβαση στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά, παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων αποκλειστικά μέσω των Πανελλαδικών Εξετάσεων.

Έτσι, θα διασφαλιστεί το καθεστώς ισονομίας ανάμεσα σε δημόσια και μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, όσον αφορά στην εισαγωγή των Ελλήνων φοιτητών.

Το πλαίσιο για τα μη κρατικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι μάλλον για πολλούς πιο “ασφυκτικό” από τον χαρακτήρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη και των υπουργών που εισηγούνται το νομοσχέδιο. Ωστόσο, είναι το πιο ισχυρό και ακλόνητο επιχείρημα για να σκύψει κανείς επάνω από τις τρομερές ανησυχίες ή να αποκαλύψει στην κοινωνία την κατασκευασμένη αντίθεση ορισμένων πολιτικών δυνάμεων, οι οποίες δεν επιθυμούν να στηρίξουν το νομοσχέδιο.