Η Τουρκία παίζει πάλι το χαρτί της έντασης;

Τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφεται σε επίσημα και δημόσια έγγραφα επιστροφή της Άγκυρας σε ορολογία που θυμίζει την περίοδο πριν από τις 6 Φεβρουαρίου 2023 και την ύφεση της έντασης στις ελληνοτρουρκικές σχέσεις.  Μόλις προχθές, με τρεις διαδοχικές οδηγίες προς ναυτιλλομένους (NOTAM) οι τουρκικές αρχές επανήλθαν στα περί αποστρατιωτικοποίησης, αυτή τη φορά με αφορμή την αεροναυτική άσκηση που προγραμματίζεται για την προσεχή εβδομάδα από την Αθήνα (ΤΑΜΣ Τρίαινα) στο ανατολικό και νοτιοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος (ανάμεσα σε Ψαρά και Χίο και περί την Κάρπαθο τόσο προς την Ανατολική Μεσόγειο όσο και στα δυτικά, στο Καρπάθιο πέλαγος και συγκεκριμένα στη συστάδα των νησιών Ζαφοράς, Χαμηλή, Διβούνια και Αυγό).

Η ελληνική πλευρά είχε ενημερωθεί για την άσκηση μέσω του συστήματος NOTAM, το οποίο καλύπτει ολόκληρη την περιοχή εντός του FIR του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, αλλά λίγες ημέρες αργότερα, συγκεκριμένα την Πέμπτη, οι τουρκικές αρχές εξέδωσαν τρεις διαδοχικές αντι-NOTAMs.

Όσον αφορά το νησί της Καρπάθου, η αναφορά έχει να κάνει με τη Σύμβαση των Παρισίων του 1947 και υποστηρίζεται πως το όνομα του νησιού δεν είναι ελληνικό, αλλά τουρκικό και ιταλικό και ότι η περιοχή θα πρέπει να αποκλειστεί από κάθε σενάριο στρατιωτικής εκπαίδευσης και ασκήσεων. Με την Α1234/24 σημειώνεται, ακόμη, ότι η ελληνική άσκηση αποτελεί παραβίαση της «Απόφασης των 6 δυνάμεων του 1914» για το αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Γίνεται ακόμη αναφορά στη Συνθήκη της Λωζάννης, υποστηρίζοντας ότι με βάση αυτή αποστρατιωτικοποιημένα θεωρούνται και τα νησιά Άγιος Ευστράτιος, Λήμνος και Μυτιλήνη. Ανάλογες αναφορές γίνονται και για τις περιπτώσεις της Χίου και των Ψαρών.

Μέσω διαφόρων διαύλων, η τουρκική πλευρά αποσαφήνισε σταδιακά τις απόψεις της για το Ανατολικό Αιγαίο και την αποστρατιωτικοποίηση ως προϋπόθεση για την ελληνική κυριαρχία επί των νησιών. Ένα από αυτά είναι η επίσημη κοινοποίηση της NOTAM, της οποίας προηγήθηκαν τον Ιανουάριο αρκετές διπλωματικές παρεμβάσεις (πρεσβεία Άγκυρας) για να διαμαρτυρηθούν για τις ασκήσεις που ανακοίνωσε επίσημα ο ελληνικός στρατός.

Σημειώνεται πως μόλις προ ολίγων 24ώρων, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν μίλησε για «ζητήματα που χρονίζουν» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναφερόμενος συγκεκριμένα «στο καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, της αποστρατιωτικοποίησης και του εναέριου χώρου».

Από την πλευρά της Αθήνας, όλες αυτές οι κινήσεις μπορούν να ερμηνευθούν αφενός ως μια προσπάθεια της Άγκυρας να διατηρήσει μια θετική στάση σε μια περίοδο σημαντικών οπισθοδρομήσεων στην περιοχή αυτή και αφετέρου να δώσει στην ελληνική πλευρά το μήνυμα ότι η περίοδος ηρεμίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν θα διαρκέσει επ’ αόριστον, ενώ συνδέονται και με τις προγραμματισμένες αυτοδιοικητικές εκλογές στην Τουρκία.