Η Ευρώπη σε αγροτικό αναβρασμό – Αντιδράσεις για την πράσινη ανάπτυξη

Ένα εκτενές ρεπορτάζ στην εφημερίδα “The Guardian” εξηγεί την εξάπλωση των αγροτικών κινητοποιήσεων σε όλη την Ευρώπη και την απροσδόκητη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα στις κυβερνητικές πολιτικές ατζέντες.

Πράγματι, από τις Βρυξέλλες μέχρι την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ολλανδία και την Ιταλία, οι αγρότες εξεγείρονται κατά της πράσινης ανάπτυξης και των κανονισμών που τους επιβάλλονται. Οι πολιτικοί ηγέτες παρακολουθούν την έντονη αντίδραση με τα τρακτέρ να καταλαμβάνουν έως και το Κολοσσαίο και άλλες έντονες αντιδράσεις να επεκτείνονται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Εν τέλει, οι ακροδεξιές δυνάμεις προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την αγροτική κινητοποίηση για τις ευρωεκλογές, αποβλέποντας σε προφανή πολιτικά κέρδη.

Μπροστά στο κύμα κινητοποιήσεων η Κομισιόν αναγκάστηκε σε υποχωρήσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να επιτραπεί στους αγρότες της Ε.Ε., για φέτος, να επωφεληθούν από τις παρεκκλίσεις από τους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που τους υποχρεώνουν να διατηρούν ορισμένες περιοχές μη παραγωγικές. Εξαφανίστηκε επίσης μια σημείωση για τη μείωση κατά 30% των εκπομπών μεθανίου και οξειδίου του αζώτου, η οποία υπήρχε σε προηγούμενα σχέδια της πρότασης της Επιτροπής για το 2040.

Ομοίως, αφαιρέθηκαν οι φράσεις για τη συνιστώμενη αλλαγή συμπεριφοράς των Ευρωπαίων –ενδεχομένως συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης λιγότερου κρέατος ή γαλακτοκομικών προϊόντων– και την περικοπή των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα, πολλές από τις οποίες πηγαίνουν στους αγρότες για να τους βοηθήσουν με το κόστος του ντίζελ. Αντίθετα, εισήχθησαν πιο ήπιες διατυπώσεις σχετικά με την αναγκαιότητα της γεωργίας για την επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης και τη θετική συμβολή που μπορεί να έχει. Ενα από τα άλλα αιτήματα του ΕΛΚ που ικανοποίησε η Επιτροπή ήταν μια ομάδα εργασίας της ΕΕ για να βοηθήσει άλλες χώρες να καθαρίσουν τους δικούς τους ρύπους – ένας έμμεσος τρόπος για να εξαλείψει ένα μειονέκτημα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, που πρέπει να πληρώσουν κάποιο τίμημα για τη ρύπανση από τον άνθρακα.

Εναντίον της πράσινης ανάπτυξης

Οι Ευρωπαίοι αγρότες θεωρούν αδικαιολόγητους τους περιορισμούς που σχετίζονται με την πράσινη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος και διαμαρτύρονται για μια σειρά από ζητήματα. Οι αγρότες υποστηρίζουν πως αυτό που ζητούν οι κυβερνήσεις έρχεται σε άμεση σύγκρουση με τα μέσα διαβίωσής τους.

Στην Ιταλία, ζήτησαν την επαναφορά των απαλλαγών από τον φόρο εισοδήματος, οι οποίες ίσχυαν από το 2017, αλλά επρόκειτο να καταργηθούν στον προϋπολογισμό του 2024. Στη Γερμανία, οι διαμαρτυρίες σταμάτησαν προσωρινά στο Βερολίνο στα μέσα Ιανουαρίου, όταν περίπου 30 000 αγρότες και 5 000 τρακτέρ παρέλυσαν την κυκλοφορία.

Ωστόσο, υπάρχουν κοινές ανησυχίες. Για παράδειγμα, η πτώση των τιμών των βασικών προϊόντων, η αύξηση του κόστους, η υπερβολική δύναμη των λιανοπωλητών, οι φθηνές εισαγωγές από το εξωτερικό και, ιδίως, οι περιβαλλοντικοί κανόνες της ΕΕ που πολλοί αγρότες θεωρούν άδικους και μη ρεαλιστικούς. “Υπάρχουν πολλά προβλήματα, αλλά οι σπόροι αυτών των διαμαρτυριών είναι οι ίδιοι”, δήλωσε ο Arnaud Rousseau, πρόεδρος της FNSEA, της μεγαλύτερης ένωσης αγροτών στη Γαλλία. Φυσικά, δεν είναι οι μόνοι. Στη δυσαρέσκεια προστίθεται και ο ανταγωνισμός που φέρνει το ελεύθερο εμπόριο με χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Παραγουάη και η Ουρουγουάη. Όπως εξηγούν οι αγρότες, οι χώρες αυτές χρησιμοποιούν ορμόνες, αντιβιοτικά και φυτοφάρμακα που απαγορεύονται στην ΕΕ, γεγονός που επιδεινώνει το πρόβλημα.

Ταυτόχρονα, οι αντιδράσεις αυτές προκαλούν ανησυχία για πολιτικούς λόγους. Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, έχει ήδη δημιουργηθεί ένα νέο κόμμα από αγρότες με λαϊκιστικά χαρακτηριστικά. Πολλά ακροδεξιά κόμματα χρησιμοποιούν συνθήματα αγροτών στις προεκλογικές τους εκστρατείες για τις ευρωεκλογές, όπως στη Γαλλία και τη Γερμανία.

Τα περισσότερα αγροτικά μπλόκα διαψεύδουν την οποιαδήποτε σύνδεση με ακροδεξιά στοιχεία. Κάποιοι επιθυμούν να ξεκαθαρίσουν ότι δεν έχουν καμία σχέση με την πολιτική και πως η μοναδική αγωνία τους αφορά το μέλλον του πρωτογενούς τομέα που, όπως υποστηρίζουν πλήττεται.