Οι επίδοξοι μνηστήρες της Κεντροαριστεράς

Ένα εύλογο ερώτημα που προκύπτει καθώς η κυβέρνηση της ΝΔ δοκιμάζεται σκληρά σε αρκετά μέτωπα στους πρώτους οκτώ μήνες της δεύτερης θητείας της είναι «τι γίνεται με την Κεντροαριστερά;» Το λογικό και αναμενόμενο θα ήταν να ενισχύεται από τη φθορά της κυβέρνησης. Κι όμως, σε όλα τα γκάλοπ φαίνεται ότι οι απώλειες που καταγράφει η ΝΔ δεν πάνε στα κόμματα της αντιπολίτευσης στα αριστερά του κομματικού – πολιτικού συστήματος.

Γιατί λοιπόν οι εναλλακτικοί, κεντροαριστεροί πόλοι εξουσίας που κυριάρχησαν στη χώρα για πολλά χρόνια, σήμερα αδυνατούν να τα καταφέρουν;

Ας ξεκινήσουμε από την ιδεολογική κρίση στον χώρο της κεντροαριστεράς. Αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι η κεντροαριστερή ιδεολογία έχει απορριφθεί, αλλά στο γεγονός ότι το κυβερνών, κεντροδεξιό κόμμα εφαρμόζει πλέον σε μεγάλο βαθμό αυτή την ιδεολογία. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είναι μια “νεοφιλελεύθερη” κυβέρνηση, όπως την είχαν χαρακτηρίσει οι πολιτικοί του αντίπαλοι, αλλά μια κυβέρνηση που συνδυάζει φιλελεύθερα και κοινωνικά στοιχεία. Η πανδημία ανέδειξε, σίγουρα, την ανάγκη κρατικής παρέμβασης σε περιόδους κρίσης, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις φυσικές καταστροφές, την κλιματική αλλαγή και τα μεταναστευτικά ζητήματα.

Ως αποτέλεσμα, οι ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των κεντροδεξιών και των κεντροαριστερών κομμάτων, οι οποίες είχαν ήδη θολώσει τις προηγούμενες δεκαετίες, εμφανίζονται τώρα σχεδόν ανύπαρκτες σε θέματα εφαρμοσμένης πολιτικής. Ακόμη και σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα δύο κόμματα δεν έχουν πλέον σημαντικές διαφορές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το νομοσχέδιο για την ισότητα στον πολιτικό γάμο. Η ΝΔ του κ. Μητσοτάκη έχει καταθέσει αυτό το νομοσχέδιο, αλλά περίπου ένας στους τέσσερις βουλευτές αντιδρά και στο ΠΑΣΟΚ αντιδρά επίσης περίπου ένας στους τέσσερις.

Ανάλογη είναι η εικόνα και στην εκλογική βάση αυτών των δυο κομμάτων, καθώς ένας στους δυο ψηφοφόρους τους διαφωνεί με το νομοσχέδιο.  Η κατάρρευση των ιδεολογικών διαχωριστικών γραμμών ευνοεί την εύκολη μετακίνηση ψηφοφόρων από τη μια παράταξη στην άλλη και στην παρούσα φάση, ευνοεί τη ΝΔ. Σε επόμενη φάση, όμως, θα μπορούσε να ευνοήσει την Κεντροαριστερά, υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορέσει να σταθεί στα πόδια της.

Μπορεί όμως αυτό να συμβεί στο ορατό μέλλον σε μια κατακερματισμένη παράταξη, όπου όλοι όσοι βρίσκονται σε ηγετικές θέσεις ή φιλοδοξούν να αναλάβουν ηγετικές θέσεις έχουν ταυτόχρονα και προσωπικές ατζέντες; Υπάρχουν σήμερα κομματικοί ηγέτες ή επίδοξοι ηγέτες κεντροαριστερών κομμάτων που να πιστεύουν σε μια κοινή γραμμή προοδευτικών δυνάμεων; Για υποκειμενικούς και αντικειμενικούς λόγους, η απάντηση είναι σαφώς αρνητική.

Οι υποκειμενικοί λόγοι σχετίζονται με τις προσωπικές φιλοδοξίες. Η ηγεσία αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό του χώρου εδώ και πολλά χρόνια. Ο αριθμός των ψηφοφόρων μπορεί να μειώνεται, αλλά ο αριθμός των επίδοξων ηγετών αυξάνεται. Αυτό δεν είναι κάτι που συνέβη ξαφνικά σήμερα, αλλά συμβαίνει εδώ και χρόνια.

Υπάρχουν όμως και αντικειμενικοί λόγοι για τους οποίους η ενιαία έκφραση της Κεντροαριστεράς μοιάζει σήμερα όνειρο απατηλό. Τα κόμματα που την απαρτίζουν όχι απλά δεν είναι σε θέση να συνεργαστούν μεταξύ τους, αλλά αδυνατούν να αποφασίσουν το καθένα τον καθαρό δικό του προσανατολισμό.

Το ΠΑΣΟΚ επιθυμεί να επιστρέψει στην παλιά αριστερή του ταυτότητα των των αρχών της δεκαετίας του 1980; Όσο περνάει ο καιρός, τόσο πιο θολή γίνεται η εικόνα και ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, μοιάζει εντελώς συγκεχυμένος. Θέλει να ακολουθήσει τον δρόμο που υποδεικνύει ο νέος αρχηγός του Στέφανος Κασσελάκης, στηρίζοντας τους εξοπλισμούς, τις κάμερες στα γήπεδα, την πολιτική του νόμου και της τάξης ή θέλει να συνεχίσει στον δρόμο που βαδίζει εδώ και χρόνια;

Είναι και η Νέα Αριστερά που τα μπερδεύει τα πράγματα ακόμη περισσότερο. Με αρχηγό τον μετριοπαθή Χαρίτση και στελέχη τύπου Τσακαλώτου, Τζανακόπουλου, Φίλη, Σκουρλέτη που υποτίθεται ότι έφυγαν από τον ΣΥΡΙΖΑ για να μη χάσουν την αριστερή τους ταυτότητα. Και μέσα σε όλα αυτά, έρχεται και το τρίο Τεμπονέρα, Χριστοδουλάκη, Αχτσιόγλου να προβληματιστεί «απέναντι στον Μητσοτάκη, ποιος;».

Είναι σαφές ότι η κεντροαριστερά χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα μανιφέστο και ηγετικές φιλοδοξίες. Μέχρι να το βρουν αυτό, χρειάζονται τουλάχιστον υπομονή και ψυχραιμία.