Εισαγγελέας για Μάτι: Δίκη μείζονος σημασίας – Ευθύνες στους επικεφαλής της Πυροσβεστικής και του ΕΣΚΕ

Με 14 παρόντες κατηγορουμένους να κάθονται στο εδώλιο του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου της Αθήνας που δικάζει την υπόθεση της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, ο εισαγγελέας της έδρας, Παναγιώτης Μανιάτης στην έναρξη της αγόρευσης του έκανε λόγο «για μία μαραθώνια και εξαντλητική διαδικασία, μια δίκη μείζονος σημασίας, που αφορά ένα συμβάν που καθόρισε τη σύγχρονη ιστορία του τόπου μας.»

Εισαγγελέας στη δίκη για τη φωτιά στο Μάτι: Δίκη μείζονος σημασίας 

Όπως τόνισε ο εισαγγελέας της έδρας δεν θα είναι υπερβολή να ειπωθεί πως σε ζητήματα πολιτικής προστασίας, δασοπυρόσβεσης και πυροπροστασίας υπάρχει, πριν και μετά την 23ην Ιουλίου 2024 «υπήρξε η δεύτερη μεγαλύτερη τραγωδία σε αριθμό θυμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο, υπήρξαν δεκάδες νεκροί, τραυματίες και εγκαυματίες μέσα σε μόλις 2,5 ώρες» τόνισε ο εισαγγελέας ενώ επισήμανε επίσης πως από το 2007 και τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία ήταν το επόμενο πιο σοβαρό συμβάν.

«Ο εχθρός του κακού είναι το χειρότερο. Εδώ είναι η διαφορά όλων των προηγούμενων πυρκαγιών με την υπό εξέταση υπόθεση» τόνισε ο κ. Μανιάτης και επισήμανε πως από το Μάτι και μετά το δόγμα είναι πλέον «η πάση προστασία της ανθρώπινης ζωής, αυτό είναι το πρώτιστο αγαθό που πρέπει να προστατεύει η οργανωμένη πολιτεία».

Ο εισαγγελέας της έδρας επισήμανε επίσης στην ενακτήρια τοποθέτηση του πως στο πλαίσιο αυτό το δικαστήριο πρέπει να δώσει απάντηση τι συνέβη εκείνη την ημέρα.

Η υπόθεση άρχισε με περισσότερους κατηγορούμενους και κατέληξε να δικάζονται 21. «Θα έχουν αντικειμενική και αμερόληπτη αντιμετώπιση. Η δίκη έχει διαρκέσει 15 μήνες και έχουν εξεταστεί εκατοντάδες μάρτυρες. Ως εκπρόσωπος εισαγγελικής έδρας έχω τη γνώμη πως καταβλήθηκαν εργώδεις και επίμονες προσπάθειες για να αποκαλυφθεί η αλήθεια».

Ο εισαγγελέας τόνισε πως η ώρα έναρξης της φωτιάς είναι στις 16:41 στο Νταού Πεντέλης, επισημαίνοντας πως «ο

πλέον αξιόπιστος μάρτυς βιντεοληπτικό υλικό» ενώ είπε πως η πρώτη αναγγελία έγινε από εθελοντές δασοπυροσβέστες στις 16:46 και ακολούθησε κινητοποίηση προσωπικών και οχημάτων.

Ο εισαγγελικός λειτουργός ζήτησε την απαλλαγή του πρώην αρχηγού του ΠΣ, Σωτήρη Τερζούδη, του τότε υπαρχηγού Βασιλή Ματθαιόπουλου και του τότε διοικητή του ΕΣΚΕ, Ιωάννη Φωστιέρη για τις κατηγορίες που αντιμετώπιζαν για την εναέρια επιτήρηση και τη μεταστάθμευση αεροσκαφών εκείνη την ημέρα. Αντίθετα, ήταν καταπέλτης για τους κ. κ. Τερζούδη και Φωστιέρη για την απόφαση εκτροπής ελικοπτέρου από το Νταού Πεντέλης στα διυλιστήρια της Ελευσίνας την οποία χαρακτήρισε σφάλμα ενώ ο εισαγγελικός λειτουργός είπε πως υπήρξε ζήτημα, για τη μη αξιοποίηση των δύο Σινούκ της αεροπορίας στρατού ως προς τη μη υποβολή αιτήματος για ένα και την καθυστέρηση για το άλλο. «Η πλημμέλεια είναι του τότε διοικητή του ΕΣΚΕ. Αποδείχθηκε η πράξη όπως αποδίδεται στο κατηγορητήριο»

Συγκεκριμένα ο εισαγγελέας τόνισε για :

*Εναέρια επιτήρηση ( κατηγορούμενοι Τερζούζης, Ματθαιόπουλος, Φωστιέρης) : Πρέπει να ενεργείται όταν υπάρχει υψηλή επικινδυνότητα. Αποδείχθηκε πως το αίτημα πρέπει να αποστέλλεται μέχρι τις οκτώ το πρωί το αργότερο. Το εύρος της επιτήσησης είναι τέσσερις ώρες ημερησίως. Έγιναν τα παραπάνω από αξιωματικούς; Για την συγκεκριμένη ημέρα διαθέσιμο ήταν μόνο ένα αεροσκάφος τύπου πετζετελ. Από πλευράς ΕΣΚΕ αποδείχθηκε πως μέχρι τις οκτώ δεν είχε υποβληθεί, αίτημα υποβλήθηκε στις 9:49. Το ίδιο αίτημα στάλθηκε και γραπτά 9:59. Δύο αεροσκάφη της αερολέσχης πραγματοποίησαν εκείνη την ημέρα εναέρια επιτήρηση. Η λύση που επιλέχθηκε είχε ως αποτέλεσμα να καλυφθεί το σύνολο του διαστήματος που υπήρχε το αίτημα. Αυτό που έγινε έτσι όπως έγινε υπάκουσε στις ανάγκες της σεεναέριας επιτήρησης και κάλυψε ικανοποιητικά το διάστημα που έπρεπε.

*Μεταστάθμευση αεροσκαφών ( κατηγορούμενοι Τερζουδης, Ματθαιόπουλος, Φωστιέρης ) : Θα έπρεπε να έχει ληφθεί πρόνοια προληπτικής μεταστάθμευσης αεροσκαφών όταν επίκειται επικίνδυνες συνθήκες. Αφορά μόνα τα σιελ 215 (καναντέρ). Ζήτημα για τα σιελ 415 και τα ελικόπτερα δεν ετίθετο. Στα τρία αναφέρομενα πτητικά μέσα στο κατηγορητήριο. Είναι ελικόπτερα, δεν είναι σιελ 215. Αυτά δεν επηρεάζονται καταρχάς από συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και καθετότητας ανέμου. Οι πιλότοι είναι γεγονός ότι δηλώνουν σε ορισμένες περιπτώσεις αδυναμία απογείωσης, δεν αφορά καθετότητας ανέμου αλλά και τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Το μέσο μπορεί να πετάξει δηλαδή και κυβερνήτης αναλαμβάνει ευθύνη εάν μπορεί ή όχι. Η στάθμιση σε μεγάλο βαθμό κάτι προσωποπαγές πως ερμηνεύει ο κυβερνήτης την ικανότητα του μέσου του να πετάξει. Αποδείχθηκε ότι η μεταστάθμευση στα σιελ 215 έγινε όπως έπρεπε. Για τα τρία μέσα που αναφέρονται στο κατηγορητήριο δεν υπήρχε η υποχρέωση λήψης τέτοιας πρόνοιας μεταστάθμευσης.

*Εναέρια μέσα ( κατηγορούμενοιΤερζούδης, Ματθαιόπουλος, Φωστιέρης) : Κατηγορούμενοι δεν έλαβαν μέριμνα για την αξιοποίηση των εναέριων μέσων. Στο κατηγορητήριο αναφέρονται έντεκα εναέρια μέσα. Μεταξύ αυτών και το ελικόπτερο στο οποίο δόθηκε εντολή για εκτροπή στη φωτιά στη Μότορ Οιλ.

Είχε εκδηλωθεί φωτιά στη θέση Σουσάκι. Το πτητικό μέσο ενημερώνει το ΕΣΚΕ πως η φωτιά ήταν έρπουσα σε θάμνους και μάλλον ελεγχόμενη. Την ίδια στιγμή, για τη φωτιά στο Νταού ο Παναγιωτόπουλος διαπίστωσε ένταση και επικινδυνότητα. Εκείνη τη στιγμή το ΕΣΚΕ είναι ενήμερο. Ήταν γνωστό ότι αφού η πυρκαγιά θα εισερχόταν στον οικιστικό ιστό τα ελικόπτερα δεν θα μπορούσαν να επιχειρήσουν. Ήταν γνωστό στο ΕΣΚΕ πως στην περιοχή του Νταού Πεντέλης επιχειρούσε μόνο ένα εναέριο μέσο. Γνώριζε ότι τα χρονικά όρια παρουσίας του εξαντλούνταν. Αυτό που έχουμε ως δεδομένο πως 16:46 διαβιβάστηκε πρώτη ενημέρωση, φωτιά έρπουσα και ελεγχόμενη. Μεσολαβεί μία ώρα. Φαίνεται πως κινείται προς στα διυλιστήρια. Χρειαζόταν πρόσθετη ενίσχυση εναέριων μέσων; Δεν κομίζω «γλαυκα εις Αθήνας» εάν πω πως εισφέρθηκαν αντισυγκρούομενες εκδοχές για αυτό. Έχουμε ως δεδομένο έκθεση αυτοψίας.

Η πτήση ΦΛΟΓΑ 1 άνωθεν μότορ οιλ (16:47-16:59) φαίνεται πως διαπιστώνουν φωτιά εντός διυλιστηρίου. Πως για το ίδιο γεγονός να εισφέρεται τόσο διαφορετική άποψη. Ξενίζει η διαφορετική αποτύπωση συγκεκριμένων γεγονότων. Υπάρχει ένα πανίσχυρο επιχείρημα και δεν υπάρχει αντίλογος. Ο επίγειος επικεφαλής, το πρόσωπο που είχε γενικό πρόσταγμα δεν είδε πως η φωτιά είχε εισέλθει εντός των διυλιστηρίων και ουδέποτε ζήτησε πρόσθετο εναέριο μέσο. Ποιος μπορεί να είναι πιο αξιόπιστος μάρτυρας για τη φωτιά από το πρόσωπο που βρισκόταν στο πεδίο; Δεν μπορώ να δεχθω πως αξιολογείτια ως επικεφαλής περιορισμένης ευθύνης, δεν είναι δυνατόν να γίνει πιστευτό πως διέλανθε της προσοχής του ένα τόσο καίριο και κομβικό γεγονός. Προκρίνω την εκδοχή από τον πλέον αρμόδιο και υπεύθυνο, φωτιά μεγάλη και επικίνδυνη αλλά δεν είχε εισέλθει στη μάνδρα διυλιστηρίων. Ο Φωστιέρης λαμβάνει δύο κλήσεις από επιχειρηματία, ο οποίος δεν βρισκόταν στο χώρο των διυλιστηρίων και εάν η φωτιά απειλούσε τις δεξαμενές. Του δήλωσε ωστόσο πως η φωτιά έχει εισέλθει στα διυλιστήρια και είναι δύσκολη. Δέχεται και τρίτη κλήση από μηχανικό εγκατάστασης, του είπε κατάσταση επικίνδυνη και παρακαλούσε για εναέρια μέσα…Αλίμονο εάν τέτοιους είδους αιτήματα δεν αξιολογούνται επιχειρησιακά. Πρέπει να γίνεται αξιολόγησε και ιεράρχηση των προτεραιοτήτων που να υπακούει σε κριτήρια πυροσβεστικά και επιχειρησιακά. Με κριτήρια επιχειρησιακά και δεοντολογικά, η ωφελώμενη αντίδραση εκ μέρους του τρίτου κατηγορούμενου θα ήταν να επιχειρήσει να διασταυρώσει την πληροφορία που έλαβε από τον μεγαλόσχημο επιχειρήματα. Χωρίς να το επιβεβαιώσει έσπευσε να εκτρέψει το ελικόπτερο από το Νταού προς τα διυλιστήρια, απόφαση και επιχειρησιακά εσφαλμένη και δεοντολογικά. Αυτός που ευθύνεται πρώτα είναι ο τρίτος κατηγορούμενος (Φωστιέρης). Στην απολογία του δεν αρνήθηκε γεγονότα αλλά επιχείρησε να δικαιολογήσει τα γεγονότα. Ευθύνεται και πρώτος κατηγορούμενος ( Τερζούδης). Πάντα το ΕΣΚΕ τελεί υπό την έγκριση του αρχηγού. Ο Τερζούδης στο ακροατήριο αναίρεσε όσα είχε πει στην απολογία του στον ανακριτή.

Είναι αδιανόητο ο αρχηγός του πυροσβεστικού σώματος να άγεται και να φέρεται από τους υφισταμένους του από τις αποφάσεις που καλείται να εγκρίνει. Είναι σαφές πως στο συγκεκριμένο σημείο υπήρξε σφάλμα και η πράξη αποδείχθηκε για πρώτο και δεύτερο κατηγορούμενο.

Για την αξιοποίηση των υπόλοιπων εναέριων μέσων που περιλαμβάνονται στο κατηγορητήριο ο εισαγγελέας τόνισε πως δεν υφίσταται ζήτημα και αποδείχθηκε πως αξιοποιήθηκαν ορθά και δεν υπήρξε σφάλμα και επιχειρησιακή πλημμέλεια.