Ο αιφνίδιος θάνατος του Ναβάλνι και οι ευθύνες της Δύσης

Φαίνεται εκ πρώτης όψεως ακατανόητο ένας δικτάτορας να εξοντώνει έναν πολιτικό του αντίπαλο ο οποίος δεν έχει καμιά δυνατότητα να τον βλάψει και η φυσική του εξόντωση, με μια στοιχειώδη λογική ανάλυση, μόνον προβλήματα θα του δημιουργήσει. Είναι βέβαιο πως στην επικείμενη προεδρική αναμέτρηση στη Ρωσία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν, θα λάβει ό, τι ποσοστό θέλει.

Κανείς δεν μπορεί να ελέγξει την ακεραιότητα της διαδικασίας και αν κάποιοι οργανισμοί επιχειρήσουν να το κάνουν, θα τεθούν εκτός νόμου. Ως εκ τούτου, όσοι συνδέουν τον θάνατο του Ναβάλνι με τις επερχόμενες εκλογές δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την ερμηνεία τους με λογικά επιχειρήματα.

Για να καταλάβει κανείς πώς λειτουργούν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα – προηγήθηκαν οι δολοφονίες και οι περίεργοι θάνατοι άλλων αντιπάλων του Πούτιν – πρέπει πάντα να έχει κατά νου ότι η παραμικρή ρωγμή σε ένα καθεστώς μπορεί να μετατραπεί σε μεγάλη ρωγμή. Τα καθεστώτα χωρίς θεσμικές εγγυήσεις αντικαθίστανται από τη χρήση βάναυσης βίας, με αποκορύφωμα τη φυσική εξόντωση. Ελλείψει τέτοιων εγγυήσεων, οι κρίσεις δεν περιορίζονται και οι πιέσεις αυξάνονται. Τούτου λεχθέντος, υπάρχει λύση. Αυτή είναι η πρόληψη των κρίσεων πριν συμβούν.  Με τη φυλάκιση και τη δολοφονία όλων εκείνων που το πολιτικό καθεστώς θεωρεί απειλή.

Ο Ναβάλνι, φυλακισμένος 1.600 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μόσχας, σε σωφρονιστική αποικία, αποτελούσε απειλή για τον Πούτιν; Ουδείς ασχολείτο μαζί του. Δεν είχε καμιά δυνατότητα να επηρεάσει τις προσεχείς εκλογές. Όμως αυτά τα καθεστώτα έχουν τη δική τους λογική, που δεν υπακούει στην κλασική ανάλυση κόστος/όφελος. Η λογική τους υπαγορεύεται από την ανασφάλεια που είναι κρυμμένη μέσα στους άκαμπτους αρμούς μιας ολοκληρωτικής εξουσίας. Ο Ναβάλνι, όπως πιο μπροστά και ο Νεμτσόφ, και η Πολιτκόφσκαγια και τόσοι άλλοι Ρώσοι αντικαθεστωτικοί, δολοφονήθηκαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο όχι γιατί απειλούσαν το ολοκληρωτικό καθεστώς Πούτιν, αλλά διότι η παρουσία τους και μόνο δεν ήταν ανεκτή. Δεν έπρεπε να υπάρχουν. Αποτελούσαν ένα λάθος.

Ταυτόχρονα, τέτοιες απροκάλυπτες δολοφονίες στέλνουν ένα μήνυμα στους επίδοξους αντιπάλους για το τι τύχη τους περιμένει. Σε κάθε περίπτωση, ο Πούτιν δεν ενδιαφέρεται για διεθνείς αντιδράσεις: στις 23 Φεβρουαρίου 2022, με την εισβολή του στην Ουκρανία, διέκοψε τον Ρουβίκωνα και διέκοψε τους δεσμούς με τον πολιτισμένο κόσμο. Βρίσκεται απέναντι. Το αυτί του δικτάτορα δεν ιδρώνει από τις διαμαρτυρίες και τις διαδηλώσεις στη Δύση επειδή “εξουδετέρωσε” έναν ακόμη αντιφρονούντα με το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου. Απλώς φέρνει σε δύσκολη θέση τις φιλορωσικές πολιτικές δυνάμεις που φωλιάζουν στη Δύση. Είναι μια μικρή ζημιά. Οι δυτικές χώρες το ξεχνούν εύκολα. Εξάλλου, το ρωσικό δίκτυο είναι ισχυρό σε όλες τις χώρες της ΕΕ.

Εν κατακλείδι, το σύνδρομο του ξαφνικού θανάτου του Ναβάλνι αναγκάζει τη Δύση, ιδίως τις ΗΠΑ, να καταλάβουν τι διακυβεύεται στην Ουκρανία, έστω και την τελευταία στιγμή. Ο Νεμτσόφ, ο Λιτβινένκο, Πολιτκόφσκαγια, ο Ναβάλνι και η εισβολή στην Ουκρανία είναι γρίφοι που συνθέτουν μια νέα αυτοκρατορική εικόνα.