Ε.Ε: Διαθρωτικές αλλαγές έρχονται στον αγροτικό τομέα

Οι Υπουργοί σημείωσαν ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του την 1η Φεβρουαρίου 2024, υπενθύμισε τον ουσιαστικό ρόλο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στην αντιμετώπιση των ανησυχιών που εξέφρασαν οι αγρότες και έδωσε εντολή στο Συμβούλιο και την Επιτροπή να προχωρήσουν τις εργασίες τους.

Κατά τη σύνοδό του, το Συμβούλιο χαιρέτισε τις πρόσφατες αποφάσεις που ανακοίνωσε η Επιτροπή στο πλαίσιο αυτό, όπως η μερική εξαίρεση από τους κανόνες για την αγρανάπαυση, το λεγόμενο πρότυπο καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης 8 (GAEC 8), η απόσυρση της πρότασης για κανονισμό για την αειφόρο χρήση φυτοφαρμάκων (SUR) και τις πρόσθετες διασφαλίσεις στην προτεινόμενη ανανέωση των αυτόνομων εμπορικών μέτρων για εισαγωγές από την Ουκρανία.

Στο πλαίσιο της ανταλλαγής απόψεων, το Συμβούλιο συζήτησε τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που αποσκοπούν στην απλούστευση και τη μείωση του διοικητικού φόρτου που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και τόνισε ότι η ΕΕ πρέπει να αντιδράσει στις ανησυχίες των αγροτών.

Το Συμβούλιο στήριξε αυτή τη συζήτηση σε υποδείξεις των κρατών μελών πριν από τη συνεδρίαση, καθώς και σε έγγραφο που περιέχει μέτρα απλούστευσης που διαβίβασε η Επιτροπή.

Οι βραχυπρόθεσμες δράσεις που προτείνει η Επιτροπή και εγκρίθηκαν σήμερα από το Συμβούλιο λαμβάνουν υπόψη τις συνεισφορές των γεωργικών οργανώσεων της ΕΕ, καθώς και τη συμβολή της γεωργικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Επικεντρώνονται στη μείωση του διοικητικού φόρτου και της γραφειοκρατίας τόσο για τους αγρότες όσο και για τις εθνικές διοικήσεις.

Μία από τις ενέργειες στις οποίες συμφώνησε το Συμβούλιο αφορά αλλαγές στους κανόνες για το πρότυπο GAEC 1, το οποίο επιβάλλει την απαίτηση να διατηρούνται σταθερές οι περιοχές μόνιμων λιβαδιών σε σύγκριση με το έτος αναφοράς 2018.

Σύμφωνα με το GAEC 1, οι πρώην κτηνοτρόφοι με μεγάλες εκτάσεις βοσκοτόπων που είχαν αναγκαστεί από διαταραχές της αγοράς στον τομέα του κρέατος και των γαλακτοκομικών να στραφούν στην παραγωγή αροτραίων καλλιεργειών θα μπορούσαν να κληθούν να μετατρέψουν εκ νέου την αρόσιμη γη τους σε μόνιμο λιβάδι. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια εισοδήματος για αυτούς τους αγρότες. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο χαιρέτισε την πρόταση της Επιτροπής για τροποποίηση των κανόνων GAEC 1 έως τα μέσα Μαρτίου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι διαρθρωτικές αλλαγές που προκαλούνται από τη μείωση του ζωικού κεφαλαίου και ότι οι γεωργοί χωρίς ζώα δεν είναι υποχρεωμένοι να μετατρέψουν εκ νέου την αρόσιμη γη σε βοσκότοπο ή λιβάδι.

Όσον αφορά την GAEC 6, το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να επανεξετάσει τις πρακτικές που είναι δυνατές για την κάλυψη των εδαφών, προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα περιφερειακά χαρακτηριστικά, ώστε οι γεωργοί να μπορούν να επωφεληθούν από αυξημένη ευελιξία. Η Επιτροπή θα εξετάσει αυτή τη δυνατότητα και θα υποβάλει κατευθυντήριες γραμμές τον Απρίλιο.

Ένα άλλο μέτρο που χαιρετίστηκε από τους υπουργούς είναι η επικείμενη αναθεώρηση από την Επιτροπή της μεθοδολογίας για την αξιολόγηση της ποιότητας του Συστήματος Παρακολούθησης Περιοχών (AMS). Το AMS είναι ένα σύστημα που βασίζεται στην αυτοματοποιημένη ανάλυση δορυφορικών εικόνων από το Copernicus. Αυτή η αναθεώρηση, που αναμένεται τον Μάρτιο του 2024, θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση του αριθμού των επισκέψεων στο αγρόκτημα από τις εθνικές διοικήσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις κατά 50% ή περισσότερο.

Επιπλέον, το Συμβούλιο χαιρέτισε το γεγονός ότι η Επιτροπή θα δημοσιεύσει επεξηγηματικό σημείωμα για να εξηγήσει και να διευκρινίσει τη χρήση της λεγόμενης έννοιας της ανωτέρας βίας ή των εξαιρετικών περιστάσεων.

Αυτή η ιδέα διασφαλίζει ότι οι αγρότες που δεν μπορούν να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις της ΚΑΠ λόγω έκτακτων και απρόβλεπτων γεγονότων εκτός του ελέγχου τους (όπως σε περιπτώσεις σοβαρής ξηρασίας ή πλημμύρας) δεν θα τους επιβληθούν κυρώσεις. Η δημοσίευση αυτού του σημειώματος έγινε δεκτή από τους υπουργούς Γεωργίας, οι οποίοι είχαν προηγουμένως τονίσει τη σημασία της βελτίωσης της επικοινωνίας με τους αγρότες και τη διασφάλιση ότι έχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τη στήριξη της ΚΑΠ.

Όπως ζητήθηκε από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συνεργαστεί μαζί τους προκειμένου να καθορίσει πιθανούς τρόπους εξορθολογισμού των ελέγχων, με στόχο τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους αγρότες.

Το Συμβούλιο χαιρέτισε επίσης την επικείμενη έρευνα που θα απευθύνεται στους αγρότες που θα ξεκινήσει η Επιτροπή τον Μάρτιο, προκειμένου να διασφαλίσει ότι θα ακούγεται η φωνή των αγροτών. Οι υπουργοί Γεωργίας τόνισαν τη σημασία αυτής της διαδικασίας, με στόχο τον εντοπισμό των βασικών πηγών ανησυχίας για τους αγρότες και την κατανόηση ποια στοιχεία που απορρέουν από τους κανόνες της ΚΑΠ οδηγούν σε μεγαλύτερο διοικητικό φόρτο. Τα αποτελέσματα της έρευνας, μαζί με μια λεπτομερή ανάλυση, πρόκειται να δημοσιευθούν από την Επιτροπή το φθινόπωρο του 2024.

Επιπλέον, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι η διαδικασία τροποποίησης των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ θα πρέπει να απλοποιηθεί. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για να τα βοηθήσει να απλοποιήσουν τις παρεμβάσεις τους και να διευκολύνουν τις τροποποιήσεις των στρατηγικών σχεδίων.

Εκτός από αυτές τις βραχυπρόθεσμες ενέργειες που αποσκοπούν στην απλούστευση της καθημερινής ζωής των αγροτών και στη μείωση του διοικητικού φόρτου τόσο για τους αγρότες όσο και για τις εθνικές διοικήσεις, οι υπουργοί τόνισαν ότι είναι επίσης απαραίτητη μια μακροπρόθεσμη προσέγγιση. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο επέμεινε να εξετάσει τρόπους βελτίωσης της κατάστασης των αγροτών μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, συμπεριλαμβανομένης της θέσης τους στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.

Το Συμβούλιο επέμεινε επίσης ότι είναι απαραίτητη η αναθεώρηση των βασικών πράξεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Αυτή η επανεξέταση θα πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό.

Από την άποψη αυτή, το Συμβούλιο τόνισε την αποφασιστικότητα και την πολιτική βούλησή του να δώσει αποτελεσματική απάντηση στις ανησυχίες που εκφράζουν οι αγρότες.

Έχοντας κατά νου αυτόν τον πρωταρχικό στόχο, οι υπουργοί Γεωργίας παρείχαν πολιτική καθοδήγηση για τη βελτίωση του ρόλου των αγροτών ως εγγυητών της επισιτιστικής μας ασφάλειας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τηρούνται οι δεσμεύσεις μας για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Αυτό θα απαιτούσε στοχευμένες τροποποιήσεις των βασικών πράξεων της ΚΑΠ, διασφαλίζοντας ισορροπία στις επιπτώσεις των εμπορικών συμφωνιών και βοηθώντας τις ουκρανικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων να φτάσουν στις παραδοσιακές τους αγορές.

Το Συμβούλιο κάλεσε την Ειδική Επιτροπή Γεωργίας να συνεχίσει να εξετάζει τις προτάσεις και τις προτάσεις που συζητήθηκαν από τους υπουργούς, σύμφωνα με την πολιτική καθοδήγηση που παρέχουν οι υπουργοί, και να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο.

Παράλληλα, ο στρατηγικός διάλογος για το μέλλον της γεωργίας που ξεκίνησε η Επιτροπή θα συνεχίσει να διεξάγεται, προκειμένου να εντοπιστούν τρόποι βελτίωσης της ΚΑΠ μακροπρόθεσμα. Η Προεδρία τόνισε τη σημασία της διασφάλισης της ακρόασης των φωνών των κρατών μελών σε αυτή τη διαδικασία.

Τέλος, η Προεδρία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα αναφέρει το αποτέλεσμα της συνόδου του Συμβουλίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.