Βάζουμε τάξη στην αταξία στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές

Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που ψηφίστηκε σήμερα 29 Φεβρουαρίου 2024 από τη Βουλή των Ελλήνων, φέρνει μια ακόμη μεταρρύθμιση της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη. Μια μεταρρύθμιση που βάζει τάξη στην αταξία που υφίσταται μέχρι σήμερα στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές. Μια μεταρρύθμιση που αξιοποιεί κατά τον πιο αποτελεσματικό και παραγωγικό τρόπο τις παραλίες μας, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και στο κοινωνικό σύνολο.

Ο νέος νόμος αντιμετωπίζει το ζήτημα με συνεκτικό, ομοιόμορφο και με σεβασμό στο περιβάλλον και το δημόσιο χώρο τρόπο. Συγκεκριμένα επιβάλλεται:

1. το 50% της παραλίας να είναι ελεύθερο.
2. το εμβαδόν κάθε παραχώρησης να μην υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα.
3. τα ομπρελοκαθίσματα να καταλαμβάνουν μέχρι 60% της παραχωρούμενης έκτασης, με το ποσοστό αυτό να περιορίζεται στο 30% αν πρόκειται για προστατευόμενους αιγιαλούς και παραλίες, δηλαδή παραλίες που βρίσκονται σε περιοχές Natura και δεν έχουν χαρακτηρισθεί «απάτητες».
4. να μεσολαβεί απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων (3 μέτρα σε κάθε πλευρά) μεταξύ των παραχωρήσεων και τα ομπρελοκαθίσματα να απέχουν από τη θάλασσα τουλάχιστον 4 μέτρα.
5. να μην επιτρέπεται παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας όταν το μήκος ή πλάτος τους είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του διακριτού τμήματος αιγιαλού είναι μικρότερο από 150 τμ.
6. η καθιέρωση αιγιαλών και παραλιών υψηλής προστασίας («απάτητες παραλίες») που βρίσκονται σε περιοχές Natura και για τις οποίες θα απαγορεύεται η παραχώρηση και κατ’ επέκταση η τοποθέτηση ομπρελών, ξαπλωστρών κ.λπ..
7. η επέκταση στα Δωδεκάνησα (όπου ίσχυε διαφορετικό καθεστώς) των κανόνων για την οριοθέτηση και προστασία του αιγιαλού που θεσπίζονται με το νέο νόμο.

Αυτό το προστατευτικό πλαίσιο γίνεται απόλυτα διαφανές και προβλέψιμο, καθώς προβλέπεται κεντρική εκτέλεση των διαγωνισμών παραχώρησης από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, με ηλεκτρονική διαδικασία. Οι δημοπρασίες θα γίνονται από την Κτηματική Υπηρεσία (όχι από τους Δήμους) μέχρι τις 31 Μαρτίου κάθε έτους, σε ηλεκτρονική πλατφόρμα προκειμένου να διασφαλίζεται απλούστευση της διαδικασίας, τυποποίηση, διαφάνεια και ταχύτητα. Στην πλατφόρμα θα αναρτώνται τα στοιχεία (συντεταγμένες, πολύγωνο και αεροφωτογραφίες) κάθε παραχώρησης, η διάρκεια, οι όροι της παραχώρησης, και ο χρόνος τοποθέτησης και απομάκρυνσης των κινητών στοιχείων κάθε χρονιά, 20 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας.

Θεσπίζεται ελάχιστο τίμημα που προκύπτει από μαθηματικό τύπο ο οποίος προσδιορίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες της περιοχής, συντελεστή βαρύτητας της δραστηριότητας και τον συντελεστή βαρύτητας του αιγιαλού ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά της παραλίας. Τονίζεται ότι γίνεται κεντρική διαχείριση χωρίς να θίγονται τα έσοδα των Δήμων, καθώς οι Δήμοι θα εξακολουθήσουν να εισπράττουν το 60% του ανταλλάγματος της παραχώρησης.

Οι επιχειρήσεις (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, κάμπινγκ κ.λπ.) που γειτνιάζουν με την παραλία – δηλαδή οι λεγόμενες όμορες επιχειρήσεις – μπορούν εφόσον το ζητήσουν να αναλάβουν την εκμετάλλευση της παραλίας με την οποία συνορεύουν καταβάλλοντας το τίμημα που προβλέπεται για τις δημοπρασίες προσαυξημένο κατά 20%. Οι περιορισμοί ως προς την έκταση (50% της παραλίας), τις αποστάσεις (3 μέτρα εκατέρωθεν) και οι λοιπές υποχρεώσεις των παραχωρησιούχων εφαρμόζονται και σε αυτές τις περιπτώσεις. Αν η παραλία αντιστοιχεί σε περισσότερες επιχειρήσεις, θα παραχωρείται σε όσους δικαιούχους ζητήσουν, εμβαδό της παραλίας, ανάλογο με την πρόσοψη κάθε επιχείρησης.

Οι παραχωρησιούχοι αναλαμβάνουν υποχρεώσεις, όπως μεταξύ άλλων, να διασφαλίζουν την ελεύθερη, απρόσκοπτη και ασφαλή διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία, καθώς και τη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας για άτομα με αναπηρία, εγκαθιστώντας ειδικές πλατφόρμες για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία, αν αυτές δεν έχουν εγκατασταθεί με μέριμνα του δήμου. Να διατηρούν καθημερινά καθαρό το παραχωρούμενο τμήμα αιγιαλού και παραλίας, να αναρτούν σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα με τις συντεταγμένες της παραχώρησης, τον αριθμό απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα του κοινού, καθώς και QR code μοναδικού για κάθε παραχώρηση, να τοποθετούν ντους και αποδυτήρια για την εξυπηρέτηση του κοινού, να φροντίζουν για τη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος του παραχωρούμενου χώρου, όπως με τη διατήρηση της μορφολογίας της ακτής και της ακτογραμμής, να παραδίδουν τον χώρο στην αρχική κατάσταση στη λήξη της παραχώρησης, να διασφαλίζουν την παρουσία ναυαγοσώστη, εφόσον η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο δήμο.

Οι πολίτες αποκτούν τη δυνατότητα ελέγχου και υποβολής καταγγελίας μέσω ψηφιακής εφαρμογής στο κινητό τους τηλέφωνο. Σκανάροντας το QR-code κάθε πολίτης θα μπορεί να δει το διάγραμμα του παραχωρούμενου αιγιαλού και να υποβάλει άμεσα, μέσω της ίδιας εφαρμογής, καταγγελία αν διαπιστώσει υπέρβαση  της παραχώρησης.

Παράλληλα προβλέπονται οι επίσημοι έλεγχοι από την Κτηματική Υπηρεσία, τους Δήμους, την ΑΑΔΕ, την Οικονομική Αστυνομία, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και την ΕΛΑΣ, μεμονωμένα ή σε ομάδες κοινού ελέγχου με συντονιστή εισαγγελέα ή τον παριστάμενο υπάλληλο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Το πόρισμα του ελέγχου περιλαμβάνει και φωτογραφίες οι οποίες λαμβάνονται επί τόπου ή εξ αποστάσεως με drones ή με αξιοποίηση δορυφορικών λήψεων προκειμένου να γίνονται απομακρυσμένες επιθεωρήσεις σε ευρύτερη περιοχή χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία των ελεγκτών.

Σε περίπτωση που διαπιστώνονται παραβάσεις επιβάλλονται αυστηρές ποινές για τους παραβάτες. Οι ποινές που προβλέπονται περιλαμβάνουν πρόστιμα, υποχρέωση απομάκρυνσης των παράνομων εγκαταστάσεων, σφράγιση της επιχείρησης, απαγόρευση συμμετοχής σε νέους διαγωνισμούς. Και φυσικά, υπό προϋποθέσεις, μπορεί ο παραχωρών φορέας να φτάσει μέχρι την καταγγελία της σύμβασης.

Είναι φανερό ότι το νέο σχέδιο νόμου εκσυγχρονίζει το μέχρι σήμερα υφιστάμενο πλαίσιο για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας σε παραθαλάσσιες περιοχές. Προστατεύοντας το περιβάλλον. Με σεβασμό στο δημόσιο χώρο και στην ελευθερία πρόσβασης των πολιτών. Και αναβαθμίζοντας τη διαφάνεια σε σχέση με τη διαδικασία ανάθεσης σε έναν παραχωρησιούχο μιας παραλίας, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Και δίνοντας τη δυνατότητα σε καθένα από εμάς, ως ενεργοί πολίτες, να μπορούμε να διακρίνουμε με τρόπο απλό αν υφίστανται παραβιάσεις, ακόμη και να υποβάλλουμε την καταγγελία μας, αν καταλαμβάνεται παρανόμως ελεύθερος χώρος, ή αν υπάρχει παρεμπόδιση στην ελεύθερη πρόσβαση. Και το εκσυγχρονιστικό βήμα αυτού του νόμου θα το κάνουμε μαζί.