Ευρωεκλογές: Σε υποχώρηση η επιρροή της σοσιαλδημοκρατίας

Οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές θα ξεκινήσουν την εκστρατεία τους για τις ευρωεκλογές στη Ρώμη το Σάββατο (2 Μαρτίου) σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα: το κόμμα χάνει την επιρροή του σε όλη την Ευρώπη, ενώ η Γερμανία και η Ισπανία είναι τα τελευταία του προπύργια.

Το 2022, τα σοσιαλιστικά κόμματα γιόρτασαν μια απίθανη επιστροφή στην Ευρώπη και φάνηκαν να βρίσκονται σε ανοδική τροχιά, στην εξουσία σε επτά κράτη μέλη της ΕΕ, όσα και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) εκείνη την εποχή.

Μετά από χρόνια πτώσης στις δημοσκοπήσεις, οι σοσιαλδημοκράτες ηγέτες είχαν και πάλι τον έλεγχο στη Γερμανία, σε όλες τις χώρες της Ιβηρίας και της Σκανδιναβίας, καθώς και στη Μάλτα και τη Ρουμανία.

Αλλά αυτό το κύμα επιτυχίας ήταν βραχύβιο.

Δύο χρόνια αργότερα, η κατάσταση άλλαξε. Εάν εξακολουθούν να είναι δεύτερες στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, οι σοσιαλιστικές χώρες μέλη έχουν μειωθεί στο μισό.

Το επόμενο προπύργιο που πιθανόν να πέσει είναι η Πορτογαλία, όπου ο μακροβιότερος σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ευρώπης, Αντόνιο Κόστα, αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά από ένα σκάνδαλο διαφθοράς.

Το Πορτογαλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS/PSE), το οποίο έλαβε την απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές του 2022 με 120 έδρες, αναμένεται να χάσει την επιρροή του καθώς βρίσκεται αντιμέτωπο με το κεντροδεξιό Πορτογαλικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD/PPE) στις εκλογές του 2022 Πρόωρες εκλογές στις 10 Μαρτίου.

Έχοντας χάσει την παραδοσιακή της εκλογική βάση και παλεύοντας να βρει μια κοινή αφήγηση, «η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σήμερα σε κρίση », είπε ο Jean-Michel De Waele, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών.

Οι σοσιαλιστές εξακολουθούν να είναι μια από τις πιο σημαντικές δυνάμεις στην Ευρώπη, σημείωσε η Christine Verger, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Jacques Delors. «Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές δεν είναι πολύ καλές, καθώς έχουν πρακτικά εξαφανιστεί στη Γαλλία και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην Ιταλία».

Η παραίτηση του κ. Κόστα ήταν ένα πλήγμα γιατί «υποτίθεται ότι θα γινόταν ο σημαιοφόρος των σοσιαλιστών στην Ευρώπη », είπε η κ. Βέργκερ. «Σήμερα, τους λείπει ένας ισχυρός και άψογος ηγέτης », πρόσθεσε.

Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Ισπανός ομόλογός του Πέδρο Σάντσεθ ενσαρκώνουν επομένως τα τελευταία προπύργια του σοσιαλιστή στην Ευρώπη.

Ωστόσο, και οι δύο ηγέτες είναι αποδυναμωμένοι και κατακλύζονται από προβλήματα. Η αντιδημοφιλία της κυβέρνησης του Όλαφ Σολτς έκανε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD) να πέσει στο 14% στις δημοσκοπήσεις, καθιστώντας το μόλις το τρίτο πιο δημοφιλές κόμμα στη χώρα.

Όσο για τον κ. Sánchez, κατάφερε να επανεκλεγεί πέρυσι, αλλά τώρα βρίσκεται στο έλεος των Καταλανών αυτονομιστών, οι οποίοι φαίνονται έτοιμοι να ανατινάξουν την κυβέρνησή του μειοψηφίας ανά πάσα στιγμή. Η εκλογική του επιτυχία φαίνεται επίσης λιγότερο συνδεδεμένη με μια συνεκτική σοσιαλιστική ιδεολογία παρά με την ικανότητά του για προσαρμογή.

«Ο κ. Sánchez πέτυχε χάρη στον πραγματισμό του και την ικανότητά του να προσαρμόζεται στις επιθυμίες του ισπανικού λαού, σαν χαμαιλέοντας », είπε ο κ. De Waele.

Άλλα κράτη μέλη με επικεφαλής τους σοσιαλιστές περιλαμβάνουν τη Δανία και τη Ρουμανία, αλλά και στις δύο περιπτώσεις τα κόμματα χάνουν έδαφος στις δημοσκοπήσεις.

Υπαρξιακή κρίση

Για δεκαετίες, οι ευρωπαίοι σοσιαλιστές αναζητούσαν έναν νέο λόγο. Μια πολλά υποσχόμενη ιδέα ξεκίνησε από τον Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ, ο οποίος υπερασπίστηκε μια κεντρώα και φιλελεύθερη προσέγγιση, που συχνά αποκαλείται «τρίτος δρόμος».

Αλλά ο εναγκαλισμός αυτής της νέας ταυτότητας είχε κόστος, αφού πολλοί από τους υπερασπιστές της, όπως ο πρώην Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Ολάντ και ο Ιταλός Ματέο Ρέντσι, έχουν βυθιστεί στην πολιτική λήθη.

Οι ειδικοί πιστεύουν συγκεκριμένα ότι το νέο πρόγραμμα δεν έτυχε θετικής υποδοχής από την παραδοσιακή εκλογική βάση των Σοσιαλδημοκρατών, δηλαδή την εργατική τάξη.

«Σήμερα, ένα μεγάλο μέρος [της εργατικής τάξης] διαφωνεί πλήρως με τη φιλελεύθερη άποψη των σοσιαλδημοκρατών για τη μετανάστευση. Αυτό είναι το κύριο πρόβλημα που πρέπει να λύσουν », είπε ο De Waele στο Euractiv.

«Με λίγα λόγια, χρειάζονται ένα νέο όραμα. »

Η πρωθυπουργός της Δανίας Mette Fredriksen φαίνεται να έχει βρει μια μαγική φόρμουλα στην υιοθέτηση αυστηρών μεταναστευτικών πολιτικών, η οποία τη βοήθησε να κερδίσει πίσω μέρος της πρώην εργατικής βάσης του Δανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.

Ωστόσο, μια τέτοια απόκλιση από τις βασικές αρχές της αριστεράς δεν έχει βρει μεγάλη υποστήριξη μεταξύ των ομοίων της.

Ο Ραλφ Στέγκνερ, ένας ισχυρός βουλευτής της Γερμανίας του SPD και μακροχρόνιο μέλος του ηγετικού συμβουλίου του κόμματος, απέρριψε την ιδέα ότι μια τέτοια «υποδειγματική σκανδιναβική μεταναστευτική πολιτική είναι μια συνταγή που λειτουργεί».

«Είναι προφανές ότι μια [μικρή] χώρα όπως η Δανία αντιμετωπίζει εντελώς διαφορετικές προκλήσεις από εμάς όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης », είπε στο Euractiv, προσθέτοντας ότι «οι σταθερές αξίες» και η «καθαρή γλώσσα» είναι πιο ελπιδοφόρες.

Η πιο αυταρχική και λαϊκιστική τάση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στην εξουσία στη Ρουμανία και τη Σλοβακία έχει επίσης επισημανθεί: πέρυσι, το σλοβακικό κόμμα Smer, το οποίο είναι σοσιαλδημοκρατικό μόνο κατ’ όνομα, ανεστάλη από το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών (PES). .