Σε διάταξη μάχης για τα ιδιωτικά ΑΕΙ

Στην τελευταία αλλά κομβική κοινοβουλευτική μάχη πριν από το ορόσημο των ευρωεκλογών, Μαξίμου και Χαριλάου Τρικούπη θα βρεθούν αντιμέτωποι με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, το οποίο η ΝΔ θα χρησιμοποιήσει για να υποστηρίξει ότι το νομοσχέδιο αυτό δεν θα ορίζει τίποτα περισσότερο την ήδη υπάρχουσα πραγματικότητα, που καθορίζεται από την ύπαρξη και λειτουργία μη κρατικών και μάλλον κερδοσκοπικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Η Νέα Δημοκρατία θα προσέλθει στη συζήτηση με ένα ισχυρό επιχείρημα ότι το νομοσχέδιο αυτό θα ορίσει μια πραγματικότητα που δεν είναι τίποτα περισσότερο από το γεγονός ότι υπάρχει ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα. Επιπλέον, το ΠΑΣΟΚ, “σαν “πράσινος” ΣΥΡΙΖΑ” όπως χαρακτηρίζεται στους κυβερνητικούς κύκλους, προσπαθεί να μεταθέσει την αντιμετώπιση του θέματος για μετά τη συνταγματική αναθεώρηση, δηλαδή μετά το 2027. Αντίθετα, το υπουργείο Παιδείας προσπαθεί να πείσει ισχυρά ξένα ακαδημαϊκά ιδρύματα να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για εγκατάσταση στην Ελλάδα, όχι με κερδοσκοπικά κεφάλαια, όπως ισχυρίζεται η Χαριλάου Τρικούπης. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, το ΠΑΣΟΚ εξετάζει το ενδεχόμενο να υπερψηφίσει τις αντισυνταγματικές ενστάσεις που έχουν καταθέσει τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Επίσης, αναμένεται να στηριχθούν  διατάξεις του νομοσχεδίου που θα ενισχύουν τα δημόσια πανεπιστήμια, “δικαιολογώντας” εν μέρει τη θέση της κυβέρνησης ότι το κράτος δεν θα εγκαταλείψει τα δημόσια πανεπιστήμια υπέρ των ιδιωτικών.

Ωστόσο, υπάρχει ένα πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο το ΠΑΣΟΚ έχει επιλέξει να κρατήσει τη στάση τού “όχι” στην προοπτική ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων. Θα είναι δύσκολο για την Χαριλάου Τρικούπη  να διεκδικήσει το ρόλο του βασικού αντιπάλου της ΝΔ, λειτουργώντας ως “συμπολιτευόμενη αντιπολίτευση” σε βασικά νομοθετήματα. Αν ψηφίσει το νομοσχέδιο του Κυριάκου Πιερρακάκη, κινδυνεύει επίσης να χάσει τόσο ψηφοφόρους που αντιτίθενται στην ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, όσο και ψηφοφόρους που θέλουν να τα δουν να ιδρύονται μόνο μέσω αναθεώρησης τροποποίησης του άρθρου 16 του Συντάγματος. 

Σε κάθε περίπτωση, ο πολιτικός αντίκτυπος του νομοσχεδίου θα κριθεί “δευτερογενώς” και όχι μόνο στις ευρωεκλογές. Με δεδομένο ότι η συνταγματικότητα του νομοσχεδίου θα κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2025 ή το αργότερο το 2026, ανάλογα με το αν θα ακολουθηθεί η χαλαρή οδός του προηγούμενου ελέγχου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, είναι θέμα χρόνου να διαφανεί το “ειδικό βάρος” του φορέα που θα συσταθεί στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι το νομοσχέδιο θα αποτελέσει και “σημείο αντιπαράθεσης” μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στις επόμενες εθνικές εκλογές, με τον έναν από τους δύο να δικαιολογεί τη σημερινή επιλογή.

Με την προεκλογική περίοδο ενόψει των ευρωεκλογών προ των πυλών, το ενδιαφέρον κομμάτων και ψηφοφόρων θα αρχίσει να στρέφεται ολοένα και περισσότερο στις έρευνες της κοινής γνώμης. Ενόψει του μπαράζ των επερχόμενων δημοσκοπήσεων, έμπειροι ερευνητές κάνουν ορισμένες κρίσιμες παρατηρήσεις: Πρώτον, ότι σε αντίθεση με τις εθνικές εκλογές όπου ο κύριος όγκος των αναποφάσιστων κατευθύνεται στην τελική ευθεία προς την κάλπη στα μεγάλα ή «σχετικώς μεγάλα» κόμματα και εν προκειμένω στη Ν.Δ., στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ, στις ευρωεκλογές, με τη χαλαρή ψήφο να κυριαρχεί, μπορεί να συμβεί το αντίθετο: οι αναποφάσιστοι επιλέγουν μικρά κόμματα, συχνά χωρίς ελπίδα εκπροσώπησης στην Ευρωβουλή, όπως καταδεικνύει το 21% που αυτά συγκέντρωσαν στις ευρωεκλογές του 2019. Aρα οι δεξαμενές των «συστημικών» κομμάτων είναι σαφώς πιο περιορισμένες. Δεύτερον, όλοι εστιάζουν στην αναμενόμενη αύξηση των ποσοστών των κομμάτων δεξιά της Ν.Δ. Πράγματι, η Ελληνική Λύση καταγράφει ήδη κέρδη, ενώ πιθανότατα το ίδιο θα συμβεί με τη Νίκη, εάν διοχετευθεί προς τα εκεί η δυσφορία ανθρώπων της Εκκλησίας για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.

Κατά τρίτον, παρά το γεγονός ότι η συρρίκνωση του ΣΥΡΙΖΑ από το 17% του Ιουνίου θεωρείται δεδομένη, τα κόμματα αριστερά της Ν.Δ. είναι πολύ πιθανό αθροιστικά να σημειώσουν άνοδο. Hδη, ΠΑΣΟΚ και Κομμουνιστικό Κόμμα καταγράφουν κέρδη.  Παράλληλα, τις ψήφους τού άλλοτε ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ θα διεκδικήσουν άλλοι τέσσερις προερχόμενοι από αυτόν σχηματισμοί: εκτός της Πλεύσης Ελευθερίας,  το «παρών» στις ευρωεκλογές θα δώσουν η Νέα Αριστερά και ο Κόσμος υπό τον Πέτρο Κόκκαλη.

Ωστόσο, εάν η Νέα Δημοκρατία καταφέρει να οδηγήσει στις κάλπες τον κύριο όγκο του 32% που θεωρείται η «στενή» εκλογική της βάση και συγκρατήσει κάποιες από τις ευρύτερες δυνάμεις που στήριξαν τον Κυρ. Μητσοτάκη στις τελευταίες αναμετρήσεις, εκτιμάται πως θα περάσει τον πήχη των ευρωεκλογών, δηλαδή το 33% της αναμέτρησης του 2019.