Ο μαραθώνιος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για μια δεύτερη πενταετία

Σε λιγότερες από 100 ημέρες θα γνωρίζουμε το αποτέλεσμα των εκλογών για το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τη σύνθεσή του και τους συσχετισμούς ανάμεσα στις διάφορες πολιτικές ομάδες που δρουν σε αυτό.

Με τη σειρά της, η παραπάνω εικόνα θα καθορίσει, σε μεγάλο βαθμό, τα πρόσωπα που θα επιλεγούν προκειμένου να αναλάβουν την ηγεσία των βασικών θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επόμενη πενταετία.

Ανάμεσά τους και εκείνου που χαρακτηρίζεται από τους περισσότερους ως ο πιο σημαντικός: της προεδρίας της Κομισιόν – της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εν συντομία -, η οποία θεωρείται κάτι σαν η κυβέρνηση της ΕΕ (έστω κι αν απέχει πολύ από το να διαθέτει τέτοιες αρμοδιότητες).

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η απερχόμενη πρόεδρος, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δείχνει να διατηρεί προβάδισμα για μια δεύτερη πενταετία στο αξίωμα αυτό, δίνοντας έτσι συνέχεια στην κυριαρχία της παραδοσιακής ευρωπαϊκής Δεξιάς από τη συγκρότηση της ΕΟΚ, το 1957.

Αλλωστε, η 65χρονη γερμανίδα πολιτικός και στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών, πρώην υπουργός Αμυνας και Εργασίας στις κυβερνήσεις της Ανγκελα Μέρκελ, η οποία την επέλεξε για τις Βρυξέλλες, είναι η μοναδική υποψήφια που έχει προταθεί εν όψει του συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, το οποίο έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί στο Βουκουρέστι την Πέμπτη 7 Μαρτίου.

Η βεβαιότητα

Πρακτικά, λοιπόν, πλην μεγάλης έκπληξης της τελευταίας στιγμής, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η Φον ντερ Λάιεν θα είναι η εκλεκτή του ΕΛΚ εν όψει των ευρωεκλογών.

Εφόσον αυτό συμβεί, θα καταστεί αυτομάτως και φαβορί για επανεκλογή, καθώς η συγκεκριμένη πολιτική ομάδα αναμένεται πως θα διατηρήσει τον τίτλο της πιο ισχυρής και στη νέα Ευρωβουλή – παρά το ότι θεωρείται βέβαιο, με βάση τουλάχιστον τις δημοσκοπήσεις, ότι θα είναι αποδυναμωμένη και θα διαθέτει λιγότερους από τους 176 βουλευτές που έχει σήμερα (σε σύνολο 703).

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως ο δρόμος της Φον ντερ Λάιεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, ούτε ότι η επανεκλογή της έχει «κλειδώσει».

Κάτι που οφείλεται τόσο στις εσωτερικές αντιθέσεις στο ΕΛΚ όσο και στο μετεκλογικό πολιτικό τοπίο στις Βρυξέλλες, καθώς είναι γνωστό ότι απαιτείται ευρεία συναίνεση και κατάλληλη «μοιρασιά», ανάμεσα στις κυβερνήσεις των «27» και τις πολιτικές ομάδες, προκειμένου να ευοδωθεί η οποιαδήποτε υποψηφιότητα.

Οι γάλλοι Ρεπουμπλικανοί

Για του λόγου το αληθές, οι Ρεπουμπλικανοί της Γαλλίας διεμήνυσαν πρόσφατα ότι, αν και δεν θα παρουσιάσουν δικό τους υποψήφιο/-α, δεν προτίθενται να στηρίξουν την ανανέωση της εντολής στη γερμανίδα πολιτικό.

«Θεωρούμε πως οι επιδόσεις της δεν συνάδουν με όσα αναμένει και έχει ανάγκη η Ευρώπη σήμερα» δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της λίστας τους για τις επικείμενες ευρωεκλογές, Φρανσουά Ξαβιέ-Μπελαμί.

Τη χαρακτήρισε, δε, «εκλεκτή του Μακρόν» – υπονοώντας σαφώς ότι ο πρόεδρος της Γαλλίας έχει έρθει ήδη σε συμφωνία με το Βερολίνο – και ισχυρίστηκε πως «είναι καιρός να συγκροτηθεί μια νέα πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ώστε να επαναφέρει τα πράγματα στον σωστό δρόμο».

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι με τις δημοσκοπήσεις να δίνουν στους Ρεπουμπλικανούς μονοψήφιο ποσοστό, έναντι σχεδόν 30% που φέρονται να συγκεντρώνουν οι Χριστιανοδημοκράτες της Γερμανίας, ο λόγος τους θα έχει σαφώς μικρότερο «ειδικό βάρος» σε σύγκριση με εκείνον του Μάνφρεντ Βέμπερ – του επίσης γερμανού προέδρου του ΕΛΚ, ο οποίος στηρίζει τη Φον ντερ Λάιεν.

Δεν αποκλείεται, ωστόσο, να υπάρξουν και άλλα μέλη της πολιτικής ομάδας τα οποία θα αποφασίσουν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους προς το πρόσωπό της επιλέγοντας είτε να καταψηφίσουν είτε να απέχουν, κάτι που είναι βέβαιο ότι θα αποδυναμώσει την υποψηφιότητά της.

Η αναγκαία συναίνεση

Από την άλλη, όπως προαναφέρθηκε, ακόμα και αν οι αντιθέσεις εντός του ΕΛΚ αμβλυνθούν, κάθε άλλο παρά δεδομένο είναι πως θα επιτευχθεί η αναγκαία, πολιτικά και αριθμητικά, συναίνεση που θα επιτρέψει την επανεκλογή της Φον ντερ Λάιεν.

Πρακτικά, για να συμβεί αυτό θα πρέπει να συμφωνήσουν τουλάχιστον άλλες δύο μεγάλες πολιτικές ομάδες.

Την προηγούμενη φορά, αυτό συνέβη με τη σύμπραξη των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων (Renew), φέτος όμως δεν είναι σίγουρο ούτε ότι υπάρχει η ανάλογη διάθεση ούτε ότι θα αρκούν τα «κουκιά» τους.

Σε αυτό το φόντο, δεν αποκλείεται ο Βέμπερ να αναζητήσει συνεργασίες και συμμάχους και προς άλλες πτέρυγες της νέας Ευρωβουλής.

Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη, εδώ και μήνες, κάνει συστηματικά ανοίγματα προς την ομάδα των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), στην οποία ανήκει η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, σε μια προσπάθεια να διερευνήσει εναλλακτικές πολιτικές συμμαχίες σε περίπτωση που οι παραδοσιακές αποδειχθεί ότι δεν είναι πλέον επαρκείς για να επιτευχθούν οι σκοποί που έχουν τεθεί – ανάμεσά τους και της επανεκλογής της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην προεδρία της Κομισιόν.

Πώς εκλέγεται ο/η εκάστοτε πρόεδρος της Κομισιόν

Το πρόσωπο που θα ηγηθεί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) προτείνεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή τους επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων των «27», σε σύνοδο η οποία ακολουθεί τις ευρωεκλογές.

Η τελική επιλογή ανήκει στην Ευρωβουλή, όπου ο/η υποψήφιος/α για να εκλεγεί πρέπει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του σώματος (50% συν μία τουλάχιστον ψήφος).

Είθισται το Συμβούλιο να προτείνει το πρόσωπο που έχει επιλέξει η ισχυρότερη από τις πολιτικές ομάδες της Ευρωβουλής, οι οποίες με τη σειρά τους παρουσιάζουν τους/τις εκλεκτούς/ές τους (Spitzenkandidaten) αρκετούς μήνες πριν από τις ευρωεκλογές.

Τυπικά, ωστόσο, εξακολουθεί να μην υπάρχει θεσμοθετημένη υποχρέωση επιλογής του/της προέδρου της Κομισιόν ανάμεσα στα συγκεκριμένα πρόσωπα.

Το σίγουρο, σε κάθε περίπτωση, είναι πως η επιλογή για το συγκεκριμένο αξίωμα γίνεται σε συνδυασμό και με τις υποψηφιότητες για άλλα, όπως της προεδρίας του Συμβουλίου και της ίδιας της Ευρωβουλής, του επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, θέση την οποία κατέχει σήμερα ο Ζοζέπ Μπορέλ, καθώς και του προσώπου που θα κρατά το τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (έστω κι αν η ΕΚΤ λειτουργεί ανεξάρτητα και η επιλογή δεν γίνεται την ίδια περίοδο).

Στα παραπάνω ενδεχομένως να προστεθεί και η θέση του «υπουργού Οικονομικών» της ΕΕ, στην περίπτωση φυσικά που υπάρξει συμφωνία για τη δημιουργία της.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως συχνά προκύπτουν ανταγωνιστικά συμφέροντα και δράσεις ανάμεσα στους διάφορους ευρωπαϊκούς θεσμούς, καθώς και οι αρμοδιότητές τους είναι μάλλον συγκεχυμένες και ασαφείς με βάση τις ισχύουσες συνθήκες.

Αυτό είναι κάτι, όπως γνωρίζουν πολλοί, που κατέστη ιδιαιτέρως εμφανές και μάλιστα περισσότερες από μία φορές, ανάμεσα στη Φον ντερ Λάιεν και τον απερχόμενο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.

Κι αυτό είναι κάτι που, όπως έχουν διαπιστώσει επανειλημμένως πολλοί, πλήττει την εικόνα της ΕΕ και στο εξωτερικό.

Πηγή:in.gr