Καταδίκη Μπελέρη: Το νέο τοπίο στις σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας

Η καταδικαστική απόφαση που ανακοινώθηκε από το ειδικό δικαστήριο για θέματα διαφθοράς στην Αλβανία, για τον εκλεγμένο δήμαρχο Χειμάρρας, Φρέντι Μπελέρη, δεν εξέπληξε κανένα.

Το αντίθετο μάλιστα. Από την σύλληψη του υποψήφιου ακόμα δημάρχου, δύο μέρες πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές στην Αλβανία και όπως αυτή εξελισσόταν ήταν εμφανές ότι η κυβέρνηση του Έντι Ράμα είχε στόχο να αλλάξει το αποτέλεσμα των εκλογών.

Οι πληροφορίες αυτές υποδηλώνουν μια προσπάθεια να βρεθεί ένα εύκολα διαχειρίσιμο πρόσωπο που συμφωνεί με την απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης να επωφεληθούν οι εταιρείες ακινήτων (real estate) και τα σχέδιά τους για το μέλλον της Χειμάρρας.

Τον τόνο για το τι πρόκειται να συμβεί έδωσε ο ίδιος ο Ράμα σε συνέντευξή του. Οι συλλήψεις συνέπεσαν με την προεκλογική περίοδο για τις εθνικές εκλογές στην Ελλάδα και το θέμα αναδείχθηκε ιδιαίτερα και παρακολουθήθηκε από τα ΜΜΕ σε όλη τη διάρκειά του.

Η Αθήνα συνδέει την υπόθεση Μπελέρη με τη διαδικασία ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ. Κατέθεσε τους όρους για να μην ασκήσει βέτο η Αλβανία, επισημαίνοντας ότι πρέπει να δοθεί στον Μπελέρη το δικαίωμα να ορκιστεί, να γίνει σεβαστό το τεκμήριο αθωότητας και να έχει δίκαιη δίκη. Τόνισε ότι δεν πρόκειται για διμερές ζήτημα, αλλά για ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με το κράτος δικαίου στην Αλβανία. Ως εκ τούτου, αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη στην ΕΕ.

Αναφορά στο θέμα αυτό γίνεται και στην έκθεση προόδου της ΕΕ για την Αλβανία. Για ένα διάστημα, ο Έντι Ράμα φάνηκε να υπαναχωρεί κάπως, αποδεχόμενος τη νίκη του Μπελέρη στις εκλογές και διαρρέοντας ότι αναζητούσε προσωρινό δήμαρχο. Ωστόσο, Έλληνες διπλωμάτες προβλέπουν ότι η λύση του δράματος δεν είναι ορατή. Αυτό δείχνει το γεγονός ότι η δίκη συνεχίζεται παρά το “σαθρό” κατηγορητήριο και την επιλογή δικαστών που λέγεται ότι είναι “πιασμένοι”, αν όχι προκατειλημμένοι εναντίον της Ελλάδας, στο καθεστώς Ράμα. Τονίζουν ότι η Αθήνα το έκανε από την αρχή και πρέπει να συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση.

Κάποιοι θεωρούν ότι ο Έντι Ράμα έμεινε αρχικά στην πολιτική του και δεν πήρε πρωτοβουλίες που θα του έδιναν διέξοδο και θα έδιναν τέλος σε αυτή τη σοβαρή περιπέτεια. Ήταν ξεκάθαρο πως ο Αλβανός πρωθυπουργός δεν θα έκανε πίσω, ειδικά μετά την επιστολή που έστειλε η Ελλάδα στην ΕΕ, θέτοντας συγκεκριμένους όρους. Το γεγονός ότι ο εκλεγμένος δήμαρχος της Χριμάρας κρίθηκε ένοχος για εξαγορά ψήφων και καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών επιβεβαίωσε ένα απαισιόδοξο αλλά ρεαλιστικό σενάριο για το μέλλον. Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας εισήλθαν σε μια περίοδο παρατεταμένης καχυποψίας και αβεβαιότητας.

Κατά το προηγούμενο διάστημα, οι δύο κυβερνήσεις της Αθήνας και των Τιράνων είχαν δώσει την εντύπωση μιας “περιόδου μέλιτος”, η οποία κορυφώθηκε με την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αλβανία, ιδίως στις περιοχές που κατοικούνται από την ελληνική μειονότητα, συνοδευόμενος από τον Έντι Ράμα.

Παρά ταύτα, πολλοί διπλωμάτες επισημαίνουν ότι οι δίαυλοι μεταξύ Αθήνας και Τιράνων πρέπει να παραμείνουν ανοιχτοί, κάτι που, όπως τονίζουν, είναι πολύ δύσκολο. Κάποιες προσπάθειες γίνονται στο διπλωματικό παρασκήνιο, αλλά παραμένουν στα όρια του εφικτού υπό τις παρούσες συνθήκες.

Παράλληλα, η Αθήνα σημειώνει ότι το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που υιοθετήθηκε στη διάσκεψη του Βουκουρεστίου, είναι θετικό για την ελληνική θέση. Στο ψήφισμα τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι η υπόθεση Μπελέρη δεν είναι διμερές ζήτημα, αλλά ευρωπαϊκό ζήτημα που αφορά την εφαρμογή του κράτους δικαίου και τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας.

Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών στην ανακοίνωση του για την απόφαση επισημαίνει ότι «η ελληνική κυβέρνηση θα παρακολουθεί στενά την υπόθεση και προσβλέπει σε μια δίκαιη και αντικειμενική κρίση στον δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας». Δείχνοντας ότι περιμένει μία κίνηση από τα Τίρανα.

Εντούτοις, πρέπει να σημειωθεί ότι η Αθήνα δεν βρίσκει πολλούς υποστηρικτές στο πλαίσιο της ΕΕ. Πρεσβευτές ισχυρών χωρών – μελών της ΕΕ έχουν αναφερθεί στην υπόθεση, off the record, τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα «διμερές ζήτημα» που δεν θα έπρεπε η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει για να μπλοκάρει την είσοδο της Αλβανίας στο κλαμπ των Βρυξελλών.

Με τις εξελίξεις να αναμένονται και την μπάλα να είναι ξανά στο γήπεδο του Ράμα. Η εξίσωση πάντως δεν χαρακτηρίζεται εύκολη. Σε μία δίκη που έγινε διπλωματική «μάχη».