Μη κρατικά ΑΕΙ: Τι θα συμβεί αν υπάρξει προσφυγή στο ΣτΕ

Πριν ακόμα ο νόμος για τα μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, που έχει προκαλέσει εντονότατες αντιδράσεις, δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, έχουν ήδη ξεκινήσει οι συζητήσεις για τον τρόπο της ακύρωσής του μέσω του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής μάλιστα επί της ουσίας άνοιξε παράθυρο προς το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο θα κρίνει την εναρμόνιση ή μη των νέων διατάξεων με το Σύνταγμα. Δηλαδή, το Ανώτατο Δικαστήριο θα κρίνει αν το άρθρο 16 του Συντάγματος, που προβλέπει ότι «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου», μπορεί να ερμηνευτεί με βάση τις απαιτήσεις του Ενωσιακού Δικαίου, το οποίο ορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών ως μια από τις θεμελιώδεις ελευθερίες της εσωτερικής αγοράς.

Μετά την έκδοση και την έναρξη ισχύος του νόμου, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον σε σχέση με διοικητική πράξη που εκδίδεται βάσει του νέου νόμου έχει δικαίωμα προσφυγής μέσω αίτησης ακύρωσης. Τέτοιες πράξεις είναι, για παράδειγμα, η έγκριση ίδρυσης ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, ιδίως, ο εν ενεργεία δημόσιος πανεπιστημιακός οργανισμός ή μεμονωμένοι καθηγητές θα έχουν έννομο συμφέρον. Η υπόθεση θα εκδικαστεί αρχικά από τμήμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αλλά λόγω της σπουδαιότητάς της είναι σχεδόν βέβαιο πως θα εκδικαστεί από την ολομέλεια του δικαστηρίου, η οποία θα χρησιμεύσει ως “πυξίδα” για άλλες παρόμοιες υποθέσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι πολύ πιθανό, εκτός από την κύρια δίκη, να εκδοθούν και ασφαλιστικά μέτρα με τα οποία θα ζητείται το άμεσο “πάγωμα” της εφαρμογής του επίμαχου νόμου. Για να γίνει δεκτό ένα τέτοιο αίτημα, το δικαστήριο πρέπει να διαπιστώσει ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος και ότι η υπόθεση είναι πιθανό να ευδοκιμήσει. Εάν η προσωρινή διαταγή απορριφθεί, ο νόμος θα εφαρμοστεί και θα παράγει έννομα αποτελέσματα έως ότου ακυρωθεί με δικαστική απόφαση.

Για παράδειγμα, εάν χορηγηθεί άδεια λειτουργίας ιδιωτικού πανεπιστημίου και διαπιστωθεί ότι είναι παράνομη, η άδεια όχι μόνο χάνει την ισχύ της αλλά θεωρείται ότι δεν χορηγήθηκε ποτέ. Κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, προδικαστικά ζητήματα μπορούν να παραπεμφθούν στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά η γνώμη του δεν είναι δεσμευτική. Εάν η προσφυγή στο ελληνικό δικαστήριο είναι επιτυχής, κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει πόσος χρόνος θα χρειαστεί για την έκδοση της απόφασης, αλλά με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, είναι πιθανό να χρειαστούν αρκετοί μήνες.

Υπό αυτό το πρίσμα, όπως επισημαίνει νομικός εμπειρογνώμονας, “είναι εύκολο να φανταστεί κανείς τι προβλήματα θα προκαλούσε μια τέτοια εξέλιξη όσον αφορά το κύρος ενός νέου πανεπιστημιακού ιδρύματος και την αναστάτωση που θα προκαλούσε σε όσους ενδιαφέρονται να σπουδάσουν σε αυτό”.