«Τσουνάμι» ψεύτικων διαφημίσεων

Σε μάστιγα τείνουν να μετατραπούν οι ψεύτικοι λογαριασμοί διάσημων επενδυτών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που παγιδεύουν άτυχους μικροεπενδυτές σε χρηματιστηριακές απάτες. Μεταξύ άλλων, ψευδείς λογαριασμοί αναπαριστούν ήδη τον Μπίλ Άκμαν, την Κάθι Γουντ, τον Στιβ Κοέν και τον Πήτερ Λίντς.

Ο Άκμαν έχει κινηθεί δικαστικά κατά των απατεώνων που προσποιούνται ότι είναι… αυτός, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να τους σταματήσει.

«Τσουνάμι» ψεύτικων διαφημίσεων Όπως αναφέρει η Wall Street Journal, η Pershing Square Capital Management του Άκμαν έχει εντοπίσει περισσότερες από 90 διαφορετικές διαφημίσεις που υποδύονται το αφεντικό της εταιρείας. Πολλές από τις διαφημίσεις παρέμειναν ορατές για εβδομάδες παρά το γεγονός ότι η εταιρεία επεσήμανε στο facebook την ύπαρξή τους. Όσο για το είδος των μηνυμάτων που στέλνουν οι απατεώνες, είναι ενδεικτικό ότι μία εξ αυτών των διαφημίσεων εμφάνιζε τον Άκμαν να συμβουλεύει το κοινό: «Κρατήστε αυτές τις τρεις μετοχές και θα γίνετε εκατομμυριούχοι».

Και ο αγώνας δεν σταματά: Μόλις εξαφανίζεται μια διαφήμιση, εμφανίζονται άλλες – με στελέχη εταιρειών να τονίζουν ότι «είναι ένα τεράστιο πρόβλημα» και ότι «όλες οι εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να κάνουν περισσότερα για να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να εξαπατηθούν με αυτόν τον τρόπο».

Οι παραπλανητικές διαφημίσεις παρασύρουν τα θύματα να συμμετάσχουν σε ομάδες WhatsApp για να λάβουν συμβουλές για μετοχές από υποτιθέμενους συνεργάτες των μεγάλων επενδυτών. Με αυτόν τον τρόπο όμως, πολλοί μικροεπενδυτές καταλήγουν να χάνουν αθροιστικά πολλά εκατομμύρια.

Συναγερμός στις ρυθμιστικές αρχές Οι απάτες αυτού του είδους έχουν σημάνει συναγερμό στις ρυθμιστικές αρχές. Η αμερικανική Ρυθμιστική Αρχή Χρηματοοικονομικής Βιομηχανίας (Finra) εξέδωσε προειδοποίηση στις 11 Ιανουαρίου, τονίζοντας ότι έχει παρατηρήσει «μια πρόσφατη σημαντική αύξηση των καταγγελιών των επενδυτών που προκύπτουν από συστάσεις που γίνονται από δόλιες “επενδυτικές ομάδες” που προωθούνται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης».

Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου, η οποία ασχολείται με τις παραπλανητικές επιχειρηματικές πρακτικές στις ΗΠΑ, αναφέρει ότι οι υπολογιζόμενες απώλειες από απάτες τριπλασιάστηκαν μεταξύ 2019 και 2023 σε 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι ψεύτικες διαφημίσεις ποικίλλουν σε επίπεδο πολυπλοκότητας, αλλά χρησιμοποιούν τον ίδιο τύπο και μερικές φορές παρόμοια γλώσσα ζητώντας από τους επενδυτές να συμμετάσχουν σε μια ομάδα WhatsApp και να έρθουν σε επαφή με ένα υποτιθέμενο μέλος της ομάδας τους.

Ορισμένες διαφημίσεις περιλαμβάνουν βίντεο με ψεύτικα στοιχεία, όπως ένα που απεικονίζει ψευδώς τον πρώην διαχειριστή του Fidelity Magellan Fund, Ντέιβιντ Λίντς, στην εκπομπή «Squawk Box» του CNBC να λέει: «Ελάτε μαζί μας και θα έχετε την ευκαιρία να διπλασιάσετε το εισόδημά σας και να αποκτήσετε οικονομική ελευθερία πιο εύκολα».

Μια ψεύτικη διαφήμιση για τον Steve Cohen που εμφανίστηκε στο Facebook στις 17 Ιανουαρίου είχε τίτλο «Steve’s Wealth Sharing» και καυχιόταν: «Μια μετοχή που μοιράστηκα στην ομάδα τον περασμένο μήνα αυξήθηκε κατά 45%».

Ορισμένες από τις ψεύτικες διαφημίσεις στο Facebook γίνονται αντιληπτές από τους σχολιαστές των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, με έναν χρήστη της δημοφιλούς πλατφόρμας να αναφέρει, για παράδειγμα, ότι ο πραγματικός Κοέν δεν χρειαζόταν να εμπλακεί «σε κάποια σκοτεινή επιχείρηση για να “βοηθήσει” τους απλούς ανθρώπους να αποκτήσουν πλούτο». Ένας άλλος αστειεύτηκε: «Ας ελπίσουμε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα με αυτή την ομάδα από το πώς τα καταφέρνει ο Στίβι με τους Μετς».

Υπάρχουν όμως και άλλοι που δελεάζονται από τις διαφημίσεις. Η WSJ αναφέρει την περίπτωση ιδιοκτήτη κατασκευαστικής εταιρείας, ο οποίος εντάχθηκε σε μια ομάδα το περασμένο φθινόπωρο, αφού έκανε κλικ σε μια διαφήμιση της Cathie Wood στο Facebook, εν μέρει επειδή είχε απογοητευτεί από τις συμβατικές τράπεζες και τους συμβούλους χρηματιστηριακών αγορών που λένε ότι «ίσως μπορέσουμε να σας εξασφαλίσουμε 5% ή 10% από τα χρήματά σας αν η αγορά δεν καταρρεύσει» – όπως συνέβη το 2022.

Ο ίδιος λέει ότι τα κείμενα στις σχετικές ομάδες στο WhatsApp μοιάζουν νόμιμα στην πρώτη ματιά. «Καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια για να χτίσουν την εμπιστοσύνη σου, νομίζεις ότι είναι μέρος μιας επενδυτικής λέσχης και έχουν σε βάθος ανάλυση της αγοράς», λέει. Ορισμένοι από τους απατεώνες της ομάδας ενθάρρυναν τα θύματα να ρευστοποιήσουν τα χρήματά τους, να υποθηκεύσουν τα σπίτια τους, να δανειστούν από φίλους με την ελπίδα να διπλασιάσουν την περιουσία τους.

Ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας έχασε τις μισές από τις οικονομίες του σε μετοχές μηδαμινής αξίας στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, αλλά διατήρησε επαφή με τους επικεφαλής της ομάδας επειδή είχαν υποσχεθεί να καλύψουν το 80% των απωλειών.

Οι απώλειες των μετοχών στο Χονγκ Κονγκ προέκυψαν από ένα προφανές σύστημα αντλήσεων και εκποιήσεων. Σε τέτοιες απάτες, οι δράστες αυξάνουν την τιμή μιας μετοχής ενορχηστρώνοντας τις αγορές των θυμάτων και στη συνέχεια πωλούν τη μετοχή, κερδίζοντας εις βάρος όσων τους εμπιστεύθηκαν.

Έχουν ευθύνη οι πλατφόρμες των social media; Ο Josh Kons, δικηγόρος επενδυτών στο Hartford του Conn, ο οποίος εκπροσωπεί ένα ζευγάρι από το Nashville που έχασε 1,3 εκατομμύρια δολάρια, δήλωσε ότι εκ των υστέρων είναι σαφές ότι μόνο μια χούφτα από τα περίπου 30 μέλη μιας ομάδας στο WhatsApp ήταν πραγματικά άτομα. Οι υπόλοιποι φαίνεται ότι ήταν ψεύτικοι λογαριασμοί που επαινούσαν τους ηγέτες του ομίλου και έλεγαν ότι οι επιλογές τους για μετοχές ήταν κερδοφόρες.

Μπορούν οι εταιρείες που έχουν στην κατοχή τους πλατφόρμες social media να θεωρηθούν υπεύθυνες για τέτοιου είδους απάτες; Σύμφωνα με ειδικούς, αυτό παραμένει ασαφές. Και μέχρι το τοπίο να ξεκαθαρίσει οι χρήστες των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης πρέπει να είναι πολύ, πολύ προσεκτικοί σε οποιαδήποτε επενδυτική πρόταση εμφανίζεται μπροστά τους ως χορηγούμενη διαφήμιση.