We adore Museums: Ένα ψηφιακό φαινόμενο στην υπηρεσία του Πολιτισμού

Πριν από τέσσερα χρόνια έπεσε στα νερά της κοινωνικής δικτύωσης το «We adore museums». Όσοι παρακολουθείτε την εγχώρια πολιτιστική κίνηση από το κινητό σας τηλέφωνο, σίγουρα έχετε συναντήσει εικόνες και αναρτήσεις από το ελληνικό δίκτυο που παρουσιάζει χαρακτηριστικά ενός ζωντανού οργανισμού. Οι συμμετέχοντες στο εγχείρημα ανεβάζουν κάθε λογής εικαστικές ειδήσεις –κοσμαγάπητες ή λιγότερο δημοφιλείς– φωτογραφίες έργων από την εκθεσιακή δράση καταξιωμένων μα και νεότερων καλλιτεχνών, ενώ με τη βοήθεια της πλατφόρμας οργανώνουν μαζώξεις σε διάφορους πολιτιστικούς χώρους στην Αθήνα, αλλά και στην επαρχία.

Πίσω από την ιδέα βρίσκεται η μουσειολόγος Αριάδνη Παπαϊωάννου. Στο προσωπικό της προφίλ στο Facebook, η Α.Π. δηλώνει art lover κι αυτό, κυρίως, πρέπει να της αναγνωρίσουμε. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατόρθωσε να συγκροτήσει ένα δίκτυο από 22.500 μέλη που μοιράζονται την αγάπη για την τέχνη.

Το εντυπωσιακό νούμερο για τα ελληνικά δεδομένα, χωρίς ουσιαστική υποστήριξη από την πολιτεία ή κάποιο γνωστό ίδρυμα, φανερώνει την απήχηση του εγχειρήματος. Δεν ξέρουμε αν πρόκειται για ελληνική «πατέντα», το βέβαιο είναι πως η συνεχώς αυξανόμενη δυναμική του δικτύου δεν πρέπει να θεωρείται ασύνδετη με την κίνηση που καταγράφουν τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί μας χώροι, ιδίως από το ελληνικό κοινό (οι αριθμοί εντυπωσιάζουν εδώ).

Εκτός από την επίσκεψη στον φυσικό χώρο, η πλατφόρμα ενημερώνει το κοινό για την έρευνα που επιτελείται με ανασκαφές, αποστολές, συνέδρια ή άλλους τρόπους, δημοσιεύει φωτογραφίες έργων και υλικό από εκθέσεις κι από λευκώματα τέχνης, κοινοποιεί τα αποτελέσματα ερευνών, αλλά και γενικότερης σημασίας θέματα από τον εγχώριο και διεθνή πολιτισμό, μοιράζεται αξιοπρόσεκτες παιδευτικές δράσεις και κριτικά σημειώματα από την έντυπη και ψηφιακή ενημέρωση.

Η πλατφόρμα είναι ένα σύγχρονο, συμμετοχικό κέντρο πληροφόρησης, επικοινωνίας, ευαισθητοποίησης, ακόμη και κριτικού διαλόγου του κοινού με το ιστορικό γίγνεσθαι γενικά, όχι μόνο με τα μουσεία και τις γκαλερί. Θέλω να πω ότι, εκτός από κεντρικής σημασίας έννοιες όπως η μνήμη και η ιστορική αλήθεια, μεγάλα σημερινά ζητήματα όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, το προσφυγικό, το περιβάλλον και η ευρωπαϊκή ταυτότητα εγγράφονται στο γενικότερο διάλογο που αναδεικνύει το «We adore Museums».

Συχνά, οι θεωρητικοί της τέχνης με το λεξιλόγιο που επιλέγουν και τη σοβαροφάνειά τους, οδηγούν τις εκθέσεις στο περιθώριο της ζωής. Αυτό που προσωπικά θεωρώ άξιο σημείωσης είναι ότι η πλατφόρμα με αμεσότητα, με ενθουσιασμό, ακόμη και με χιούμορ, καλλιεργεί σχέσεις και δημιουργεί κοινό, έναν κόσμο που έχει αληθινή σύνδεση με τα μουσεία. Δεν εννοώ ένα like που δεν αξιώνει καμία συμμετοχή. Τα μουσεία υπηρετούν την ανθρώπινη μνήμη, τη μακραίωνη στρωματογραφία πείρας που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από το λοιπό ζωικό βασίλειο, που στοιχειοθετεί τον άνθρωπο. Χωρίς όμως την ανθρώπινη παρουσία γίνονται σκευοφυλάκια, μνημεία απολιθωμένα.

Η απομόνωση είναι η κυρίαρχη ροπή σήμερα. Δύσκολο να βρεθούν οι παρέες, να διαθέσουν χρόνο σε μιαν αυλή. Δεν υπάρχει πια επ-αφή, υπάρχει ψηφιακή σύνδεση. Ποια μπορεί να είναι πρακτικά, η βέλτιστη σχέση μας με τα ελληνικά μουσεία σήμερα; Ομολογώ ότι η απάντηση είναι δύσκολη διότι παθογένειες, όχι αποκλειστικά στα μουσεία, αλλά στα πανεπιστήμια και στο σχολείο –εκεί όπου διδάσκεται η αισθητική αγωγή– σηκώνουν συζήτηση που ο τόπος έχει ανάγκη χωρίς τις γνωστές ιδεολογικές αγκυλώσεις. Η προσωπική καλλιέργεια είναι έργο ζωής, έργο δύσκολο και προσωπικό, όταν οι γενικές συνθήκες δεν βοηθούν. Η παρέα του We adore Museums δυναμώνει, όχι μόνο στο διαδίκτυο, αλλά και μέσα στα μουσεία μας.