Γιατί η Γαλλία αντιδρά εναντίον της Ρωσίας

Οι γαλλικές αποικιακές αρχές, όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι που τεμάχισαν την Αφρική κατά τον 15ο αιώνα, ενδιαφερόταν αποκλειστικά για την απόκτηση των πλούσιων φυσικών πόρων της ιδρύοντας τη δική τους αρχή και συντρίβοντας τους τοπικούς πολιτικούς ηγέτες.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, η σχετικά μικρή Γαλλική Αποικιακή Αυτοκρατορία στην Αφρική που είχε ήδη ιδρυθεί στη σύγχρονη Αλγερία, τη Σενεγάλη και την Γκάμπια, επεκτάθηκε για να καλύψει σχεδόν ολόκληρη τη δυτική Αφρική και τη συντριπτική πλειοψηφία της περιοχής του Σαχέλ (Mali, Burkina Faso, Niger, Chad, Sudan, Guinea).

Η έλευση των αποίκων αναδιοργάνωσε τις εμπορευματικές οδούς με τα καραβάνια των καμήλων, μεταφέροντας τα εμπορικά κέντρα της ξηράς όπως το Τιμπουκτού (Μάλι) στα θαλάσσια λιμάνια.

Το Τιμπουκτού ήταν κάποτε μία από τις μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο τον 14ο αιώνα και ήταν ο πυρήνας της αυτοκρατορίας Μάλι, του Mansa Musa, ο οποίος συχνά θεωρείται ως ο πλουσιότερος άνθρωπος που έζησε ποτέ. Τεράστια καραβάνια καμηλών μετάφεραν χρυσό, ελεφαντόδοντο, σκλάβους κλπ., προς τον βορρά και την Ευρώπη και εισήγαγαν είδη πολυτελείας και άλλα αγαθά.

Μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, η γαλλική οικονομία για να μπορέσει να ανακάμψει χρησιμοποιήσε ένα τεράστιο αποικιακό σχέδιο στην Αφρική για να διατηρήσει το καθεστώς της ως παγκόσμια μεγάλη δύναμη. Το 1945 δημιούργησε ένα ολοκαίνουργιο νόμισμα για όλες τις αφρικανικές αποικίες της, το αποικιακό φράγκο (CFA), το οποίο επέτρεψε στη Γαλλία να χρηματοδοτήσει εν μέρει την οικονομική της ανάκαμψη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέσω μιας μάλλον έξυπνης μεταφοράς πλούτου από της Αφρικάνικες αποικίες της στον εαυτό της.

Το 1945 το γαλλικό φράγκο υποτιμήθηκε έναντι του αμερικανικού δολαρίου και το 1948, το αποικιακό φράγκο συνδέθηκε με το γαλλικό φράγκο σε μια σκόπιμη υπερτιμημένη ισοτιμία όπου ένα αποικιακό φράγκο αντιστοιχούσε σε 2 γαλλικά φράγκα.

Ουσιαστικά αυτή η διευθέτηση καθιστούσε τα προϊόντα των γαλλικών αποικιών πολύ ακριβά για όλες τις άλλες χώρες εκτός από τη Γαλλία. Η σύνδεση των δύο νομισμάτων δεν δημιουργούσε συναλλαγματικές απώλειες για τη Γαλλία, και επιπλέον το υπερτιμημένο αποικιακό φράγκο έδινε μεγάλη αγοραστική δύναμη στις αποικίες για να εισάγουν βιομηχανικά προϊόντα από τη Γαλλία.

Η σκόπιμα υπερτιμημένη ισοτιμία του αποικιακού φράγκου έκανε τα προϊόντα των αποικιών να μην είναι ανταγωνιστικά για τις άλλες χώρες με αποτέλεσμα να περιορίζουν τις συναλλαγές τους μόνο με τη Γαλλία και παράλληλα έκανε τα Γαλλικά προϊόντα πολύ φθηνά για τις αποικίες.

Δηλαδή η Γαλλία εισήγαγε πρώτες ύλες από τις αφρικανικές αποικίες της με τις χαμηλότερες τιμές της αγοράς και στη συνέχεια πουλούσε πίσω τα τελικά προϊόντα στις υψηλότερες τιμές της αγοράς και με άμεση μετατρεψιμότητα των αποικιακών φράγκων απευθείας σε γαλλικά φράγκα. Οι γαλλικές εταιρείες μπορούσαν να ανοίξουν ορυχεία και επιχειρήσεις στις αποικίες και να εξορύξουν τους πόρους τους, ενώ έστελναν εύκολα τα κέρδη τους πίσω στην πατρίδα τους στη Γαλλία χωρίς το φόβο των συναλλάγματικών διακυμάνσεων.

Από τη γαλλική πλευρά, η εγγύηση που παρέχεται στο αποικιακό φράγκο CFA και η διασφάλιση της μετατρεψιμότητάς του, εκλαμβάνεται ως φορέας οικονομικής σταθερότητας για την περιοχή. Ο συμβολισμός XOF για το αποικιακό φράγκο CFA δυτικής Αφρικής υιοθετήθηκες από τις χώρες: Ακτή ελεφαντοστού, Γουινέα-Μπισάου (μέλος από το 1994), Μάλι (αποχώρησε το 1961, επανήλθε το 1984), Μπενίν, Μπουρκίνα Φάσο, Νίγηρας, Σενεγάλη.

Ο συμβολισμός XAF για το αποικιακό φράγκο CFA κεντρικής Αφρικής που υιοθετήθηκε από τις χώρες: Γκαμπόν, Ισημερινή Γουινέα, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Δημοκρατία του Κονγκό και Τσαντ.

Οι Γάλλοι ανακάλυψαν μεγάλα αποθέματα ουρανίου στον Νίγηρα και το 1971 άρχισαν να εξορύσσουν το ουράνιο για να τροφοδοτήσουν την παραγωγή ενέργειας στη Γαλλία από πυρηνικούς αντιδραστήρες που παράγουν σήμερα περίπου το 65% της γαλλικής ενέργειας. Το Καζακστάν παράγει το 43% της παγκόσμιας παραγωγής ουρανίου και ο Νίγηρας μόνο του 5%. Για τη Γαλλία όμως λόγω του υπερτιμημένου αποικιοκρατικού νομίσματος, το ουράνιο του Νίγηρα είναι πολύ πιο φθηνότερο.

Χωρίς φθηνή ενέργεια δεν μπορούν να επιβιώσουν τα νοικοκυριά ούτε η βιομηχανία, πολύ δε περισσότερο δεν μπορούν να αναπτυχθούν. Με βάση τα στοιχεία του 2022 η Γαλλία εισήγαγε 37% του ουρανίου από το Καζακστάν. Από τον Νίγηρα εισήγαγε το 20% το οποίο συμβάλει στην παραγωγή του 12 % της Γαλλικής ενέργειας.

Παρ’ όλο που το ουράνιο συμβάλλει κατά 40% στις εξαγωγές του Νίγηρα, συμβάλλει μόνο κατά 3% στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν του Νίγηρα καθώς πάνω από το 80% των εξαγωγών της το καρπώνεται η Γαλλία μέσω της συναλλαγματικής ισοτιμίας του αποικιακού νομίσματος.

Η Γαλλία ακολούθησε την ίδια μετα-αποικιακή στρατηγική και στην Γκαμπόν μετά την ανεξαρτησία της το 1960, για την αξιοποίηση των μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου ωφελούμενη από τη συναλλαγματική ισοτιμία. Το 2023 το φιλογαλλικό καθεστώς ανατράπηκε με ακόμα μια δικτατορία στην περιοχή.

Ο αρχικός σκοπός του αποικιακού νομίσματος έχει μείνει άθικτος παρόλο που αποχώρησαν η Γουινέα, η Μαδαγασκάρη και η Μαυριτανία.

Όμως οι χώρες αυτές δεν μπορούν να ασκούν δικιά τους νομισματική πολιτική καθώς η Γαλλία εξακολουθεί να τυπώνει εξ ολοκλήρου το αποικιακό νόμισμα, οπότε θεωρούν ότι δεν έχουν πετύχει την πλήρη ανεξαρτησία από τη Γαλλία.

Οι Γάλλοι γνωρίζουν ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η πολιτική κυρίως όταν το Μάλι, η Μπουρκίνα Φάσο και το Τσαντ έχουν δει τους ρυθμούς αύξησης του πληθυσμού τους να υπερβαίνουν το 100% από τις αρχές του 21ου αιώνα.

Το νέο δικτατορικό καθεστώς του Μάλι το 2021 απομάκρυνε τους Γάλλους στρατιώτες και ζήτησε τη βοήθεια των μισθοφόρων της Ρωσικής Βάγκνερ η οποία ήταν ήδη στην περιοχή βοηθώντας από το 2017 τη Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής, για να αντιμετωπίσει τις εξεγέρσεις.

Η ομάδα Βάγκνερ και κατ’ επέκταση η Ρωσία ήταν σε θέση να παρουσιαστεί σε αυτές τις χώρες ως ικανός και εναλλακτικός εταίρος ασφαλείας αντικαθιστώντας τη Γαλλία χωρίς να έχει κανένα αποικιακό και νεοαποικιακό παρελθόν να τη βαρύνει.

Και παρά το ότι Βάγκνερ έχει κατηγορηθεί για τη διάπραξη πολλαπλών εγκλημάτων πολέμου και σφαγών σε ολόκληρη την Αφρική, το αντιαποικιακό μήνυμα κατά της Γαλλίας προείχε για τους Αφρικανούς που ήθελαν να απαλλαγούν από τη Γαλλία.

Μετά τον θάνατο του Πριγκοζίν, η Βάγκνερ μετονομάστηκε σε Αφρικανικό Σώμα και σήμερα ελέγχετε από τις μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας και συνεχίζει να επεκτείνει τη στρατιωτική της παρουσία στις δικτατορίες της Μπουρκίνα Φάσο το 2022 και στου Νίγηρα το 2023. Το αντάλλαγμα είναι η πρόσβαση της Ρωσίας στις πρώτες ύλες και ειδικά στον χρυσό τους. Η Μπουρκίνα Φάσο είναι δεύτερος παραγωγός χρυσού στην Αφρική και ο Νίγηρας τρίτος.

Ο έλεγχος ή η πρόσβαση σε αυτά τα ορυχεία χρυσού στο Σαχέλ ήταν ένας σημαντικός στόχος των ισλαμιστών όπως η Αλ Κάιντα και το ISIS για να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν κρυφά τις επιχειρήσεις τους και τώρα είναι επίσης ένας σημαντικός στόχος του ρωσικού Αφρικάνικου Σώματος για να χρηματοδοτεί την εισβολή στην Ουκρανία.

Παράλληλα η Ρωσία προσπαθεί να αποκόψει τη Γαλλία από τις πρώτες ύλες και το ουράνιο που τροφοδοτεί τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας που συμβάλουν στην απανθρακοποίηση. Οι έντονες προσπάθειες αποδέσμευσης αρκετών χωρών από το αποικιακό φράγκο θα πλήξουν περαιτέρω τη Γαλλία.

Η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις που απειλούν την πολυετή ευημερία της, προκλήσεις που ενισχύονται από τις τρέχουσες ενέργειες της Ρωσίας. Ταυτόχρονα, οι εξελίξεις στην περιοχή του Σαχέλ είναι κρίσιμης σημασίας για το μέλλον τόσο της Ευρώπης όσο και της Αφρικής, δεδομένου ότι συνδέονται άμεσα με τη γεωγραφία, την κλιματική αλλαγή, καθώς και με τους γεωπολιτικούς στόχους και τις φιλοδοξίες της Ρωσίας.

Αυτές οι παράμετροι διαμορφώνουν ένα πολυδιάστατο τοπίο στο οποίο η Γαλλία και οι σύμμαχοί της πρέπει να εργαστούν με στρατηγική σκέψη και διπλωματία για να διασφαλίσουν τη σταθερότητα και την ειρήνη. Η Γαλλία είναι πρόθυμη να στείλει στρατεύματα να στηρίξουν την Ουκρανία να αντιμετωπίσει τη Ρωσία.

Πηγή:liberal